رسانه های رسمی هم به دام اخبار فیک افتادند

رئوف پیشدار استاد دانشگاه و روزنامه نگار عضو شورای سردبیری با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت : پس از حمله موشکی ایران به اسرائیل در ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ با نام « عملیات وعده صادق» ، سیلی از فرآورده‌های ارتباطی در قالب های مختلف در رسانه ها انتشار یافت.
تحلیل محتوای این فرآورده ها نشان از خطوط مختلف فکری تهیه کننده ها و انتشار دهنده های آن‌هاست . از جانبداری ایران و یا اسرائیل، تا برجسته کردن برخی ادعاها مانند ساقط کردن موشک‌های ایرانی توسط دختر خلبان  پادشاه اردن و همکاری کشورهای عربی با اسرائیل و سینه سپر کردن آنان در برابر پهپادها و موشک‌های ایرانی و محورهای زیاد دیگر، اما آن‌چه در این میان مهم است، حجم بسیار بالای اخبار فیک / جعلی است که نه فقط فضای مجازی، که محیطی بدون دروازه بان خبری و مناسب برای انتشار این نوع مطالب است، که رسانه‌های رسمی و با سابق و برخوردار از امکانات گسترده نرم افزاری و سخت افزاری هم‌چون صدا و سیما و خبرگزاری های شناخته شده را نیز به دام خود کشید.
در ادامه با استفاده از انبوهی فکت و مدرک و سند معتبر به چند مطلب جعلی که بیشتر از دیگر مطالب مورد توجه قرار گرفت و در شبکه های توزیع مجازی و رسمی وایرال شد، می پردازم که نشان از سطح پایین و عمومی «سواد رسانه‌ای» دارد.
در روزهای گذشته تصاویر زیادی از موشک‌های «عمل‌نکرده» یا لاشه‌های موشک‌های منهدم شده در مسیر حمله موشکی ایران به اسرائیل منتشر شده و درباره آن‌ها گمانه‌زنی‌های زیادی شده‌است، که مشهورترین آن‌ها ادعای شبکه تلویزیونی «الحدث» یک شبکه عربی زبان و اخلالگر در امنیت منطقه بود که می گفت : «موشک‌های جمهوری اسلامی اصلاً کلاهک جنگی حمل نمی‌کردند.»
همه این ادعاها و تحلیل‌های روی تصاویر، بدون بررسی کارشناسان فنی و نظامی قطعات، از نزدیک که زمان زیادی هم خواهد برد «غیرقابل اثبات» است.
باید هر لاشه را جداگانه تحلیل کرد. زیرا تعدادی از این‌ها بوسترهای مرحله اوّل موشک بالستیک هستند که کلاهک را به سمت هدف رها کرده‌اند. هم‌چنین ممکن است در طی فرآیند انهدام اتفاقی برای موشک افتاده باشد، یا حتی جمهوری اسلامی تعدادی از موشک‌ها را صرفاً به قصد اشباع پدافند اسرائیل پرتاب کرده‌ باشد.
از مطالب فیک که در یک رسانه سنتی انتشار یافته، ویدیویی در حساب روزنامه  «جام‌جم» بود. این ویدئو که مدعی هدف قرار گرفتن شناورهای اسرائیلی است ، با یک جستجوی ساده، روشن می شود که قدیمی است و مربوط به برخورد موشک‌های اوکراینی به کشتی‌های روسی در بندر سواستوپول در ۴ فروردین ۱۴۰۳ است.
ویدیوی دیگری که بسیاری از حساب‌ها به عنوان فرار اسرائیلی‌ها منتشر کرده‌اند ارتباطی با اسرائیل ندارد. تصاویر مربوط به  «بوئنوس آیرس» آرژانتین است و طرفداران  «لویی تاملینسون» خواننده بریتانیایی را نشان می‌دهد.
صدها ویدئوی و عکس جعلی دیگر نیز در اختیار داریم که محدویت فضا امکان نقل و تحلیل همه ی آن‌ها را نمی دهد.
دختر پادشاه اردن در سرنگونی پهپادهای ایران نقشی نداشته است
هم‌چنین برخی رسانه و شبکه‌های اجتماعی با انتشار تصاویری از سلما، دختر پادشاه اردن مدعی شده‌اند که او در شب حمله پهپادی ایران به اسرائیل، به عنوان خلبان بین ۵ تا ۱۰ پهپاد ایرانی را سرنگون کرده است. این ادعا را اولین بار یک حساب کاربری جعلی در شبکه X به نام «مفسر موساد» منتشر کرده است.
می‌دانیم این حساب کاربری که پیشتر با عنوان «موساد اسرائیل» فعالیت می‌کرد در رسانه‌ها به واسطه انتشار اخبار جعلی پیرامون جنگ در غزه شناخته شده است.
تصویری که این حساب کاربری منتشر کرده هم قدیمی است. این تصویر پیشتر با عنوان حضور شاهزاده سلما در یک پرواز کمکی برای احداث یک بیمارستان صحرایی ۴۱ تختخوابی در شمال غزه منتشر شده بود. هر چند سلما، از سال ۱۳۹۹ به عنوان اولین زن خلبان جنگنده در نیروی هوایی اردن شناخته شده اما هیچ نشانی برای تایید این ادعا وجود ندارد.
این ادعا توسط رسانه‌های عرب‌زبان هم بررسی و رد شده است. بنابراین ، این ادعا که دختر پادشاه اردن خلبانی بود که پهپادهای ایرانی را سرنگون کرد نشان نادرست می گیرد .
هم‌چنین متنی به شکل گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی با امضای  « بیانیه رسمی دولت پادشاهی سعودی» پخش شده است که در آن ادعاهایی مبنی بر مشارکت عربستان در کمک به رهگیری موشک های ایرانی مطرح شده است.
این ادعا، بخشی از یک مقاله است، نه «بیانیه دولت عربستان»، و سایتی هم که آن‌را انتشار داده، هیچ ارتباطی با دولت یا خاندان سلطنتی عربستان سعودی ندارد و سایتی جعلی است . در این مطلب جعلی از عبارت #خلیج_فارس برای توجه  کاربران ایرانی استفاده شده بود که متاسفانه بسیاری را جلب کرد و این ادعا وایرال شد.

بررسی ادعاها درباره موفقیت یا شکست حمله موشکی به اسرائیل پس از حمله موشکی به اسرائیل یکی از سوال‌های پرتکرار در افکار عمومی این است که آیا این عملیات موفقیت‌آمیز بوده یا شکست خورده‌است.
این موضوع یک امر نسبی و بسته به انتظارات هر طرف از نتیجه این حمله، متفاوت است بنابراین قابل راستی‌آزمایی نیست.
آن‌چه از منظر استراتژیک بویژه در حوزه جنگ روانی حائز اهمیت است این مهم می باشد که جمهوری اسلامی در حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل نشان داده می‌تواند با ارسال صدها پهپاد انتحاری و موشک کروز و بالستیک در عملیات پیچیده‌ای، پدافند چند لایه هوایی اسرائیل را دور بزند.
اسرائیل، با همکاری متحدانش آمار بسیار موفق! پدافند هوایی اش را  به نمایش گذاشت! اما هیچ اثری از پهپادها و موشک‌های کروز جمهوری اسلامی که مدعی ساقط کردن آن‌ها در اراضی اشغالی باشد، نشان نداد.
ادعاهای بزرگ‌ترین عملیات پهپادی جهان و بزرگ‌ترین عملیات موشکی جمهوری اسلامی که رسانه‌های ایران در وصف این عملیات گفته‌اند، صحیح است و موشک‌های ایرانی حداقل یک پایگاه هوایی اسرائیل را به اعتراف آن هدف گرفته اند.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع