تکلیف نامعلوم برجام و اف‌ای‌تی‌اف در سال سوم دولت

«کمی پس از پیوستن اعضای جدید به بریکس، صندوق بین‌المللی پول (IMF) حمایت خود را از این ائتلاف اعلام کرد. این صندوق به‌طور خاص، به بهبود همکاری‌های جهانی و آنچه این بلوک می‌تواند در این راه انجام دهد، اشاره کرده است. جولی کوزاک (Julie Kozack)، سخنگوی صندوق بین‌المللی پول، به تازگی به مزایای این ائتلاف پرداخته است. وی در بیانیه‌ اخیر خود اظهار کرده که بریکس نمونه‌ای مهم از «افزایش همکاری‌های بین‌المللی و تعمیق روابط تجاری و سرمایه‌گذاری میان تعدادی از کشورها» است.

صندوق بین‌المللی پول به بریکس به عنوان نمونه‌ای مهم از همکاری جهانی اشاره می‌کند. چندقطبی کردن جهان، برای بلوک بریکس بسیار مهم است. در واقع، این ائتلاف به دنبال اهمیت یافتنِ بیشترِ کشورهای جهان‌جنوب بوده و با سلطه بین‌المللی غرب مبارزه کرده است و تصمیم دارد از امکان افزایش چندقطبی بین‌المللی حمایت کند. اکنون، پس از پیوستن اعضای جدید به بریکس، صندوق بین‌المللی پول حمایت خود را از این ائتلاف و هدف آن اعلام کرده است. این صندوق از بلوک اقتصادی بریکس به عنوان نمونه‌ای مهم از جهانی یاد کرده‌ است که به دلیل همکاری کشورها با یکدیگر، در حال کوچک‌تر شدن است.

کوزاک ضمن اشاره به موضع صندوق بین‌المللی پول در برابر تجزیه جهان، همکاری‌های بین‌المللی را که حاصل ائتلاف‌های اقتصادی مانند بریکس است، ستود و جهان تجزیه‌شده را «پرهزینه برای اقتصاد جهانی» توصیف کرد.» این بخشی از خبری است که روز گذشته، خبرگزاری دولتی ایرنا به عنوان حمایت صندوق بین‌المللی پول از گروه بریکس منتشر کرده است، خبری که نشان می‌دهد که در چارچوب آن دولت سیزدهم امیدوار است که بتواند با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های جهانی، از دل توافقات دو و چند جانبه برای خود راهی برای حضور در اقتصاد جهانی باز کند. البته بریکس تنها توافقی نیست که در ماه‌های گذشته بر روی نقش جدی و مهم آن مانور داده است. پیش از آن عضویت ایران در گروه اقتصادی اوراسیا و سپس اجلاس شانگهای نهایی شده بود که در چارچوب آن تعداد قابل توجهی از اقتصادهای نوظهور جهانی فعال هستند و همکاری با آنها می‌تواند برای آینده اقتصاد ایران جنبه مثبت داشته باشد.

 به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل  ، با این وجود آنطور که بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی اعلام کرده‌اند، صرف عضویت در این گروه‌ها کافی نیست و در صورتی که همچنان تحریم‌ها و محدودیت‌ها علیه اقتصاد ایران ماندگار باشد و عضویت در گروه اف‌ای‌تی‌اف به نتیجه نهایی نرسد، حتی عضویت قطعی در این توافق‌ها نیز نمی‌تواند تمام ظرفیت اقتصاد ایران در عرصه جهانی را فعال کند. این وضعیت در حالی است که همچنان چه امریکا و چه ایران هرگونه مذاکره مستقیم برای احیای برجام را تکذیب می‌کنند و حتی توافق چند هفته قبل دو طرف برای آزادی زندانیان دو تابعیتی و خارج شدن بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران از کشور ثالث نیز نتوانسته یخ این ماجرا را آب کند. وزارت خارجه امریکا در راستای بهانه‌جویی برای عدم بازگشت به توافق هسته‌ای، اعلام کرد که به بازگشت به این توافق فکر نمی‌کند، چرا که تهران مجوز فعالیت شماری از بازرسان آژانس انرژی اتمی در ایران را لغو کرده است.

این در حالی است که اقدام اخیر ایران در لغو مجوز فعالیت چند بازرس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس انجام شده است. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران شنبه شب ۲۵ شهریور ماه در واکنش به بیانیه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اقدام جمهوری اسلامی ایران در لغو انتصاب چند بازرس با تجربه آژانس گفت: متأسفانه سه کشور اروپایی و امریکا به رغم تعامل مثبت، سازنده و مستمر جمهوری اسلامی با آژانس، با زیاده‌خواهی و با هدف تخریب فضای همکاری ایران و آژانس، از فضای شورای حکام برای مقاصد سیاسی خود سوءاستفاده کردند. کنعانی گفت: البته جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر ضرورت بی‌طرفی آژانس، به همکاری‌های مثبت خود در چارچوب توافقات انجام شده، ادامه خواهد داد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سه کشور اروپایی به همراه امریکا بدون توجه به همکاری‌های پادمانی ایران همچنان تلاش دارند تا با بیانیه خوانی سیاسی و قرائتی خلاف واقع از رفت و آمدهای دیپلماتیک و فنی، جمهوری اسلامی ایران را متهم به عدم همکاری کنند. در تهران نیز اوضاع تفاوت چندانی ندارد. هرچند چند روز قبل رییس اتاق بازرگانی ایران نسبت به پذیرش عضویت در اف‌ای‌تی‌اف ابراز امیداوری کرده بود اما سخنگوی وزارت خارجه چه در رابطه با مذاکرات جدید و چه در رابطه با این گروه خبر جدیدی ارایه نکرد. سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در پاسخ به سوالی تاکید کرد: مذاکره مستقیمی با امریکا نداشته‌ایم و هیچ برنامه‌ای برای مذاکره مستقیم با امریکا وجود ندارد. کنعانی در پاسخ به سوالی در مورد اخبار منتشر شده در ارتباط با احتمال پیوستن ایران به FATF گفت: ایران در مورد موضوع شفافیت‌های مالی سازوکارهای خود را در داخل کشور دارد. وی ادامه داد: اطلاعی از اینکه برنامه‌ای برای پیوستن به FATF در کشور وجود دارد یا نه، ندارم.

ناصر کنعانی همچنین در پاسخ به سوالی در مورد اخبار منتشر شده در ارتباط با سفر یک هیات آذربایجانی به ایران در آینده نزدیک گفت: برنامه‌ای برای سفر مقامات آذربایجان به تهران در چارچوب تبادل هیات بین دو کشور وجود دارد ولی من تاریخ دقیق آن را نمی‌دانم . وی ادامه داد: گفت‌وگو و رایزنی بین مقامات دو کشور ادامه دارد و در این گفت‌وگو‌ها در مورد آخرین تحولات منطقه و همچنین ازسرگیری مجدد فعالیت سفارتخانه آذربایجان در ایران رایزنی و گفت‌وگو می‌شود . سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: روند گفت‌وگوها و رایزنی‌ها برای از سرگیری فعالیت دیپلمات‌های آذربایجانی روند مثبتی است و در روند دلگرم‌کننده‌ای قرار داریم و ان‌شاءالله با تکمیل روندهای طی شده به زودی شاهد آغاز فعالیت مجدد دیپلمات‌های آذربایجانی در ایران باشیم.

وی در پاسخ به سوالی در مورد برنامه ایران برای کمک به آوارگان قره باغ گفت: تا آن جایی که مطلع هستم قرار است اقداماتی برای ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه انجام شود و این موضوع در دستور کار قرار دارد و نهادهای ذیربط از جمله هلال احمر می‌توانند توضیحات بیشتری در این زمینه ارایه دهند. سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به سوالی در مورد اخبار منتشر شده در ارتباط با احتمال لغو روادید بین ایران و عربستان گفت: در ارتباط با برخی از کشورها از جمله عربستان که در خصوص آنها این اخبار منتشر شده است، این موضوع توسط وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در دست بررسی قرار دارد. کنعانی گفت: چند طرح و ایده در این زمینه وجود دارد.

جلساتی با نهادها و سازمان‌های ذیربط در داخل کشور برگزار شده است و لازم است بعد از بررسی دقیق ابعاد فرهنگی و اجتماعی موضوع و همچنین توجه به موضوع سیاست افزایش جذب گردشگر خارجی، طبق قانون، وزارت امور خارجه جمع‌بندی کارشناسی و نهایی خود را برای بررسی و تصویب به هیات وزیران اعلام می‌کند.وی تصریح کرد: این روند در چارچوب ساز و کارهای خود دنبال می‌شود. سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفت‌وگوی خود با خبرنگاران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا نشست هشت کشور حاشیه خلیج فارس که قرار بود به ابتکار دبیرکل سازمان ملل متحد در نیویورک برگزار شود برگزار نشد؟ خطاب به خبرنگاران، اظهار کرد: همانطور که اشاره کردید قرار بود نشست هشت کشور حاشیه خلیج فارس در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل به ابتکار دبیرکل سازمان ملل در نیویورک برگزار شود و توافق عمومی در این زمینه وجود داشت ولی متاسفانه به دلیل برخی از فعل و انفعالات سیاسی در میان دو یا تعدادی از کشورهای حوزه خلیج فارس، اختلاف نظرهایی رخ داد و این اختلاف نظرها مانع شکل‌گیری و برگزاری این ابتکار شد.

این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران همچنین در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با گفت‌وگوهای انجام شده میان وزیران امور خارجه ایران و اردن در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک گفت: در نیویورک گفت‌وگوهای خوبی بین وزیران امور خارجه ایران و اردن انجام شد و گفت‌وگوهای صورت گرفته مثبت و رو به جلو بود و اتفاق نظر دو وزیر خارجه بر این بود که گام‌های تکمیلی در این ارتباط برداشته شود و گفت‌وگوها ادامه پیدا کند تا این موضوع به ارتقای سطح هیات‌های دیپلماتیک در کشور منجر شود و در مجموع گفت‌وگوهای انجام شده مثبت و رو به جلو بود.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در ادامه گفت‌وگوی خود با خبرنگاران در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با گزارش‌های اخیر منتشر شده از سوی برخی از رسانه‌ها در خصوص ارتباط برخی از اعضای تیم مذاکره‌کننده امریکا با ایران و مسائل حاشیه‌ای مرتبط با آن گفت: ما مایل نیستیم که در خصوص برخی از مسائلی که در چارچوب مسائل داخلی امریکا و رقابت‌های داخلی احزاب و دیگر رقابت‌های احتمالی موجود در این کشور مطرح می‌شود و بعضا تلاش می‌شود که از مسائل مرتبط با ایران و کارت بازی ایران استفاده شود، اظهارنظر کنیم و این مسائل را به طرف‌های داخلی امریکا واگذار می‌کنیم و وارد این مسائل نمی‌شویم. وی همچنین با بیان اینکه تلاش‌های ایران برای آزادی زندانیان ایرانی در دیگر کشورها ادامه دارد و اخیرا تلاش‌های زیادی نیز انجام شده است، گفت: این تلاش‌ها منجر به آزادی تعداد قابل توجهی از این زندانیان و بازگرداندن آنها به داخل کشور شده است.

با در کنار هم قرار دادن این خبرها به نظر می‌رسد که لااقل در سطح رسمی خبری از مذاکره برای احیای برجام نیست و دولت سیزدهم همچنان تکلیف نهایی عضویت یا عدم عضویت در اف‌ای‌تی‌اف را نیز مشخص نمی‌کند. این در حالی است که تنها حدود یک سال به انتخابات جدید ریاست‌جمهوری در امریکا باقی مانده و در صورت کنار رفتن دموکرات‌ها و روی کار آمدن جمهوری‌خواهی مانند ترامپ، اوضاع را آنچه که در حال حاضر وجود دارد نیز پیچیده‌تر خواهد کرد. باید دید که سرانجام در سومین سال دولت رییسی تکلیف این مسائل کلان روشن خواهد شد یا دولت ایران نیز بدون مشخص شدن سرنوشت این مسائل به سال پایانی فعالیت خود پای می‌گذارد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع