تفاوت واکنش ایران و آمریکا به تورم بالا

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در آستانه سفری مهم قرار دارد، او قرار است به زودی راهی عربستان شود و برای اولین بار بعد از پیروزی در انتخابات آمریکا با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی‌ها دیدار کند. این در حالی است که بایدن در آغاز شروع به کار در کاخ سفید مواضع سختی علیه عربستان و شخص بن‌سلمان اتخاذ کرده بود و او را به دلیل نقش داشتن در قتل جمال خاشقچی و نقض قوانین حقوق بشری شماتت می‌کرد.

گفته می‌شود هدف اصلی او از این سفر و تغییر مواضعش در برابر دولت سعودی‌ها، نیاز به نفت عربستان است. چراکه کمبود عرضه نفت نسبت به تقاضا، قیمت نفت را به سطوح کم سابقه‌ای رسانده است. به دنبال آن هم قیمت سوخت به تورم و رشد قیمت‌ انواع کالاها دامن زده است. به طوریکه ماه گذشته میلادی نرخ تورم در این کشور به بیشترین سطح در بیش از ۴۰ سال اخیر رسید.

سفر به عربستان تنها اقدام رئیس جمهور قدرتمندترین اقتصاد جهان نیست که حاضر شده برای کاهش تورم روی اصول و باورهایش پا بگذارد یا اینکه قوانین آمریکا را تغییر دهد. دولت بایدن در اقدامی بی‌سابقه قصد دارد که مالیات فدرال مصرف بنزین را بردارد. از آزادسازی ذخایر انبارهای نفتی گرفته تا افزایش بی‌سابقه نرخ بهره بانکی، برداشتن مالیات از نرخ بنزین و فشار به شرکت‌های بزرگ نفتی برای افزایش عرضه و … همه در راستای کاهش تورم است.

تورم بی‌سابقه در آمریکا این روزها با رکوردشکنی تورم و گرانی‌ها در ایران یکی شده است. همین امروز اعلام شد تورم خردادماه به بیشترین سطح حداقل از اول انقلاب رسیده است. اما هرچند تورم یک ماه ایران بیش از تورم یک ساله آمریکا است، اما به نظر می‌رسد در دولت روی بسیاری از مسائل اقتصادی و سیاسی که می‌تواند به کاهش تورم و گرانی‌ها منجر شود، اتفاق نظر وجود ندارد. به طور مثال هنوز سرنوشت مسئله مهمی مثل مذاکرات هسته‌ای که به طور مستقیم می‌تواند نرخ دلار و تورم را کاهش دهد، معلوم نیست.

مقایسه تورم آمریکا و ایران

ایران و آمریکا این روزها در یک وجه با هم اشتراکاتی دارند و آن گرانی است. هم در ایران و هم در آمریکا گرانی به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده هرچند که نرخ‌ تورم در دو کشور هنوز فاصله بسیار زیادی دارد.

بر اساس آخرین داده‌های منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، نرخ تورم در خردادماه همزمان با اجرای سیاست حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است. داده‌ها نشان می‌دهد که متوسط قیمت‌ها در این ماه نسبت به اردیبهشت بیش از ۱۲ درصد رشد داشته است. این نرخ که تورم ماهانه نامیده می‌شود در اقتصاد ایران حداقل بعد از انقلاب بی‌سابقه بوده است. علاوه بر تورم ماهانه، تورم نقطه‌ای یعنی درصد تغییر عدد شاخص قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل هم رشد شدیدی را تجربه کرده است. تورم نقطه‌ای در خرداد ماه ١۴٠١ به عدد ۵٢,۵ درصد رسیده است که در مقایسه با ماه قبل ١٣,٢ واحد درصد افزایش را نشان می‌دهد. بیشتر رشد قیمت‌ها در گروه کالاهای خوراکی رخ داده است. رشد قیمت‌ها در کالاهای خوراکی در خرداد ۱۴۰۱ نسبت به خرداد ۱۴۰۰ حدود ۸۱٫۶ درصد بوده است.

اما در آمریکا تورم ماهانه به حدود یک درصد و تورم نقطه‌ای به ۸.۶ درصد رسید که بالاترین حد از سال ۱۹۸۱ تا کنون است. این یعنی هرچند تورم در این کشور رکورد ۴۰ ساله را شکسته اما همین حالا تورم ماهانه در ایران بیش از ۱۲ برابر و تورم نقطه‌ای بیش از ۶ برابر آمریکا است.

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان ، در این کشور مهمترین عامل رشد قیمت‌ها افزایش قیمت سوخت است. قیمت سوخت در آمریکا در ماه مه(اردیبهشت-خرداد) بیش از ۱۷ درصد بالا رفت. هزینه‌های سوخت نسبت به یک سال قبل بیش از دو برابر شده است. قیمت مواد غذایی نیز نسبت به سال گذشته به طور متوسط ۱۰ درصد افزایش یافته است که بخشی از افزایش آن هم تحت تاثیر افزایش هزینه حمل‌ونقل و رشد قیمت سوخت رخ داده است.

اما به نظر این پایان رکوردشکنی تورم در آمریکا نیست چراکه نرخ سوخت همچنان در سطح بالایی قرار دارد. در هفته‌های اخیر قیمت بنزین در این کشور برای اولین بار در تاریخ از مرز ۵ دلار در هر گالن (۱٫۳ دلار در هر لیتر) گذشت.

اما دولت آمریکا در این مدت برای کاهش تورم و قیمت سوخت دست به چه اقداماتی زده است؟

اقدامات بایدن برای کاهش تورم

افزایش نرخ بهره: اولین اقدام در دولت بایدن برای کنترل نرخ تورم، افزایش نرخ بهره و اتخاذ سیاست‌های انقباضی بوده است. دولت بایدن طی ۶ ماه اخیر سه بار نرخ بهره را افزایش داده است. در آخرین مرتبه نرخ بهره در این کشور ۰٫۷۵ واحد درصد افزایش یافت که چنین رشد نرخ بهره‌ای از سال ۱۹۹۳ بی‌سابقه بوده است. با وجود نگرانی از وقوع رکود اما دولت قصد دارد برای کنترل گرانی‌ها تا پایان سال ۲۰۲۲ نرخ بهره‌ چند مرتبه دیگر افزایش دهد. از این رو پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری میلادی نرخ بهره در این کشور به رقم ۳٫۴ درصد برسد.

فشار به شرکت‌های نفتی: بایدن اخیرا طی یک سخنرانی انگشت اتهام برای رشد قیمت‌ها را به سوی شرکت‌های نفتی گرفت. او اکسون موبیل را متهم کرد که از رشد قیمت‌ها در پی حمله روسیه به اوکراین سو استفاده کرده و با عدم سرمایه‌گذاری سطح تولید را محدود نگه داشته تا از قیمت‌های بالا سود ببرد. علاوه بر این اظهارات کاخ سفید تلاش دارد که با برگزاری جلساتی با شرکت‌های نفتی آنها را به افزایش تولید مجاب کند؛ این رویه تقریبا خلاف اقتصاد آزاد آمریکا است.

سفر بایدن به عربستان: بایدن قرار است در ماه آینده میلادی به عربستان و برخی دیگر از کشورهای خارمیانه سفر کند. برنامه رئیس جمهور آمریکا برای سفر به این کشور در حالی است که در آغاز به قدرت رسیدن او انتقادات تندی را متوجه سعودی‌ها و شخص محمد بن‌سلمان به دلیل دستور به قتل جمال خاشوقچی، روزنامه نگار نیویورک تایمز انجام داد. همچنین بایدن از زمان به قدرت رسیدن در کاخ سفید هیچگونه گفت‌وگویی با بن‌سلمان نداشته است. از این رو این سفر توجه بسیاری از منتقدین را به خود جلب کرده است. گفته می‌شود عامل اصلی چرخش مواضع بایدن نسبت به عربستان و شخص بن‌سلمان اغنای آنها برای افزایش تولید نفت و تلاش برای کاهش قیمت سوخت است. سعودی‌ها تاکنون به درخواست آمریکا برای افزایش تولید پاسخ رد داده‌اند.

آزادسازی ذخایر استراتژیک نفتی: آمریکا از اواخر سال ۲۰۲۱ به شکل بی‌سابقه‌ای سه مرتبه تصمیم به آزادسازی ذخایر استراتژیک نفتی خود گرفته است. در آخرین بار، آوریل(فروردین ۱۴۰۱) دولت اعلام کرد ۱۸۰ میلیون بشکه ذخیر نفت را به مدت ۶ ماه روزی یک میلیون بشکه روانه بازار خواهد کرد.

رفع ممنوعیت استفاده از اتانول در تابستان: رئیس‌جمهور آمریکا اخیرا از برنامه‌ خود برای تمدید دسترسی مردم آمریکا به ترکیب‌های بیو دیزل (اتانول) در طول فصل تابستان برای جلوگیری از افزایش هزینه‌های سوخت و کاهش اتکا به منابع انرژی خارجی رونمایی کرد. چند هزار جایگاه خرده فروشی بنزین در امریکا بنزین مخلوط با اتانول به خودروها عرضه می‌کنند. با این حال آنها مجبورند برای جلوگیری از آلودگی هوا در فصل تابستان عرضه این سوخت را متوقف کنند. اما امسال از این مقررات مستثنی خواهند شد.

حذف مالیات بنزین: در آخرین گام دولت بایدن اعلام کرده که ممکن است که مالیات فدرال از قیمت بنزین را حذف کند. در حال حاضر دولت فدرال از هر گالن بنزین حدود ۱۸ سنت مالیات دریافت می‌کند. قرار است امروز ساعت ۱۴ به وقت محلی(حدود ۲۳ به وقت تهران) بایدن تصمیم خود را در این خصوص اعلام کند. این تصمیم مخالفان زیادی خصوصا از بدنه جمهوری خواهان داشته و بر این باورند که چندان بر قیمت بنزین اثرگذار نخواهد بود و تنها به افزایش سود شرکت‌های نفتی منجر خواهد شد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع