آیا مالیات بر عایدی سرمایه ، مالیات بر درآمد است ؟

در هشتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی ، با عنوان مسکن ، پیشران تولید و در پنل الزامات اثرگذاری مالیات بر عایدی سرمایه در کاهش سوداگری  ، نظرات متفاوتی مطرح شد.  از آنجا که مطالب مطروح ، از مهمترین جنبه های بحث انگیز مالیات بر عایدی سرمایه است ، در اینجا  برای علاقمندان مبحث مالیات بر عایدی سرمایه ، بطور خلاصه  مطالب مطروح و نظر ارایه شده خود را تقدیم میکنم. در پنل مربوطه ، بزرگواری  ، مخالف عدم مشمولیت سهام از مالیات عایدی سرمایه بود چرا که میفرمودند باید اصل تعادل در وضع مالیات رعایت شود .

همانظورکه دوستان مستحضرید ، بحث لزوم اصل تعادل یا بیطرفی در وضع مالیات ، صرفا” زمانی مطرح است که وضعیت اقتصاد در یک تعادل مطلوب قرار دارد و بنابراین با هدف حفظ این تعادل مطلوب ، در وضع یا تغییر در نرخ های مالیاتی ، تلاش میگردد ، تعادل موجود حفظ شود. از آنجا که بعید میدانم هیچ کارشناس اقتصادی ، وضعیت موجود را ، مطلوب بداند ، ادعای لزوم رعایت اصل تعادل ، مسلما” ، قابل دفاع نیست.

ایشان که به شدت معتقد به لزوم تورم زدایی از عایدی سرمایه ، و همچنین اعمال نرخ های پایین تر از مالیات بر فعالیت های مولد  بر فعالیت های غیر مولد ، بودند ، در مقابل سوال اینجانب که چطور مدعی اصل تعادل در لزوم مشمولیت عایدات سهام هستید ولی اعتقاد به تورم زدایی عایدی فعالیت های غیر مولد و عدم تورم زدایی عایدی فعالیت های مولد ( البته در کنار نرخ های پایین تر و معافیت های بیشتر برای عایدی فعالیت های غیر مولد ) هستید ؟ فرمودند ، باید از فعالیت های مولد ، حتی بابت تورم ، مالیات بیشتری هم گرفت ، چراکه این فعالین ، مالیات خود را با ۱۴ ماه وقفه میپردازند .

همانطور که مستحضرید اولا” مالیات فعالیت های مولد نه با ۱۴ ماه وقفه که با متوسط ۱۰ ماه تاخیر (شش ماه متوسط سال بعلاوه چهارماه بعد از پایان سال مالی ) پرداخت میشود.   از ایشان سوال کردم  اگر وجود وقفه ده ماه ، دلیل عقلی عدم تورم زدایی  عایدی فعالیت های مولد و بقول شما لزوم دریافت مالیات بیشتر است ، مالیات عایدی سرمایه با چند ماه تاخیر پرداخت میشود ؟ ایا زمان فروش دارایی ، محاسبه و مطالبه نمیشود ؟ آیا این زمان اکثرا” ، بیش از چندین سال نیست ؟ که الیته بدلیل ضیق وقت ، جوابی نگرفتم .

هرچند به ایشان عرض کردم ، ما در بحث مالیات ، چیزی بنام تورم زدایی از عایدی نداریم . بحث حفظ ثروت مردم ، در وضع مالیات  بر عایدی ، صرفا” محدود میشود به حفظ ثروتی که در قالب کالای ضروری تبلور یافته ( مثل محل سکونت اصلی ، آنهم در یک چهارچوب و حدود معین ) و نه هرگونه تیلور ثروت های غیر مولد. بنابراین ، حفظ ثروت مردم در قالب کالاهای ضروری ، بوسیله معافیت آنها ، صورت میپذیرد و بحث تورم زدایی ، بحثی غیر اقتصادی و  صرفا” سیاسی با هدف انحراف و ابتر کردن قانون است.

در ادامه بحث ، مدعی شدند که مالیات بر عایدی سرمایه همان مالیات بر درامد است و در تمام تکست های بین المللی ، بعنوان مالیات بر درآمد تعریف شده است که البته این ادعا با حمایت اکثریت اعضای پنل ، همراه شد.  و وقتی من با این ادعا مخالفت کردم ، فرمودند اگر یزدیزاده اثبات کند که مالیات عایدی سرمایه ، همان مالیات بر درآمد نیست ، من به شیوه مباهله ، دیگر نه حرفی از مالیات میزنم و نه حرفی از اقتصاد !

در پاسخ به ایشان مطالبی را عرض کردم که تکمیل شده آنها عبارتند از :

همانطور که مستحضرید آولا”نرخ های مالیات بر درآمد ، برای محاسبه مالیات ، در طول یکسال مالی طراحی و اجرا میشوند ، در حالیکه عایدی سرمایه یکه متغییر ذخیره ایی است که فاقد محدودیت زمانی است و در زمان فروش دارایی ، محاسبه میگردد.

ثانیا” اگر شما ، عایدی سرمایه را همان درآمد میدانید و از طرفی به شدت به اصل تعادل اعتقاد دارید ، چرا نرخ موثر بسیار ناچیزی ( ناشی از ترکیب معافیت های فراوان ، تورم زدایی و نرخ های پایین )، برای این نوع درامد ناشی از بورس بازی و فعالیت غیر مولد ، پیشنهاد میدهید ؟

ثالثا” اگر ماهیت عایدی سرمایه همان ماهیت درآمد است ، چرا که در کشورهایی که برخلاف ما ، نه تنها هیچ معافیتی بر هیچ نوع درآمدی وجود ندارد ، بلکه نرخ های تصاعدی تا بیش از پنجاه درصد ، بر مالیات بر درآمد اعمال میکنند ، اقدام به طراحی و اجرای مالیات بر عایدی سرمایه کرده اند ؟ میتوانستند بجای این کار ، مثلا” نرخ های موجود مالیات بر درآمد را افزایش دهند. خصوصا” انکه اصولا” نباید از درآمدی که یکبار مالیات آن پرداخت شده است ، مجددا” مالیات گرفت.

رابعا” مالیات بر عایدی سرمایه ، مالیات بر درآمد نیست ، مالیات بر پس انداز است و عنوان آن نیز در ادبیات مالیاتی جهان  Taxation of Household Savings است .

خامسا” مالیات عایدی سرمایه یک مالیات هدایتی و نیز ابزار کاهش شکاف طبقاتی است که بدلیل عدم کارایی مالیات بر درآمد در برآورده ساختن اهداف مذکور طراحی شده است.

برای اطلاع بیشتر میتوان به گزارش OECD Tax Policy Studies Taxation of Household Savings مراجعه نمود.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع