چرا نمی‌توانیم با مخالفان خود به تفاهم برسیم؟

چرا نمی‌توانیم با مخالفان خود به تفاهم برسیم؟

بنا به روایات اهل تسنّن ، میلاد حضرت رسول اکرم (ص) ۱۲ ربیع‌الاوّل سال ۵۳ قبل از هجرت است ، ولی راویان شیعه عموماً ۱۷ ربیع‌الاوّل را روز ولادت آن حضرت می‌دانند . ابتکار وحدت‌طلبانه و پیشنهاد مدبّرانه زنده‌یاد حضرت آیت الله‌العظمی منتظری ، از این عامل به ظاهر تفرقه ، نماد یگانگی و سمبل وحدت ساخت .بنابراین پیشنهاد از دوازدهم ربیع‌الاوّل هر سال تا هفدهم آن ماه به عنوان هفتۀ وحدت نامگذاری شد ، تا در سراسر جهان اسلام آیین‌های جشن و سرور برگزار شود و در این آیین‌ها بر تحکیم ستون‌های وحدت و رشته‌های استوار همبستگی و یگانگی تاکید گردد .

وحدت چیست؟

مقصود از وحدت فِرَقِ اسلامی از جمله شیعه و سنّی این نیست که سنّی‌ها ، شیعه یا شیعیان ، سنّی شوند ، یا هر دو مذهب نسبت به بعضی از مواضع خود تجدیدنظر کرده ، از برخی باورها دست بکشند ، تا دیدگاه‌هایشان به یکدیگر نزدیک شود ، بلکه هدف از وحدت این است که طرفین ضمن حفظ مواضع خود :

۱ – درباره مفترقات با یکدیگر نستیزند.

۲ – درباره مشترکات با یکدیگر متّحد و متّفق شوند و در راه وصول به اهداف مشترک یکدیگر را یاری دهند .

اگر چنین وحدتی جلوه‌گر شود ، تمام فتنه‌ها و درگیری‌های قومی ، قبیلگی ، نژادی ، فرقه‌ای و مذهبی رفع شده ، مسلمین در دنیا به عنوان عظیم‌ترین ، قدرتمندترین و ثروتمندترین اتّحادیه و بلوک سیاسی ، اقتصادی ، کشاورزی ، نظامی ، فرهنگی و… مطرح می‌شوند .

بی‌شک، وحدت و همبستگی ملل اسلامی مورد تاکید و آرزوی همۀ اندیشمندان ،روشنفکران و دانشمندان اسلامی است . همۀ مصلحان ،مسلمانان را به وحدت فراخوانده‌اند، اما چرا علی‌رغم این همه تاکیدات و توصیه‌ها ،وحدت واقعی تحقُّق نمی‌یابد؟

به باور من علّت عمدۀ عدم تحقّق وحدت ، نامشخّص‌بودن محور وحدت است . همه ،وحدت را می‌ستاییم ، ولی عملاً برتفرقه می‌افزاییم . چرا؟ چون درک و تعریف ما از مفهوم وحدت ، یکسان و شفّاف نیست . همه وحدت را می‌خواهیم ،اما نمی‌گوییم حول چه محوری؟!

خداوند در آیۀ ۶۴ سورۀ آل‌عمران وقتی اهل کتاب را به وحدت فرامی‌خواند ، بلافاصله محور وحدت را مشخّص می‌کند :

« قُل یا اَهلَ الکِتابِ تَعالَوا اِلی کَلِمهٍ سَواءٍ بَینَنا وَ بَینَکُم…»

« بگو ای اهل کتاب ! بیایید از آن کلمۀ حق که میان ما و شما یکسان است ، پیروی کنیم که به جز خدای یکتا را نپرستیم و برخی از ما بعضی را به جای خدا به ربوبیّت تعظیم نکنیم . (یعنی رُوسای مذهب را به رتبۀ پرستش نرسانیم.) پس اگر از حق روی گرداندند، بگویید: شما گواه باشید که ما تسلیم فرمان خداوندیم .»

علّت اصلی بیشتر اختلافات بین ادیان ، مذاهب و نظریات مختلف ، قشری‌نگری و ظاهراندیشی است . جوهرۀ همۀ ادیان الهی یکی است . ما هر چه از پوسته و ظاهر به سوی مغز و اصل ادیان پیش می‌رویم ، بیشتر به مایه‌های وفاق و وحدت و سرمایه‌های وحدانیّت نزدیک می‌شویم .

مخاطبان پیام هفتۀ وحدت تنها اهل تشیُّع و تسنُّن نیستند ، بلکه هر انسان باید آن قدر سعۀ صدر و ظرفیّت داشته‌باشد که بتواند عقاید مخالف خود را بشنود ، تحمُّل کند، منطقی و منصفانه برخورد کند، مخالف را تکفیر و تفسیق نکند ، بر مخالف نشورد و با او نستیزد . منطق قرآن از هر مسلمان می‌خواهد که هر سخنی را بشنود ، آن را با معیار خرد بسنجد و از بهترین آن پیروی کند :

« فَبَشِّر عِباد الّذینَ یَستَمِعونَ القَول وَ یَتَّبِعونَ اَحسَنهُ » ( زمر ، ۲۰)

و باز این پیام قرآن است که ما را به بهترین شیوۀ بحث ، مناظره و گفت‌وگو فرا می‌خواند:

«اُدعُ اِلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالحِکمَهِ وَ المَوعِظَه الحَسَنَهُ وَ جادِلهُم بِالَّتی هِیَ اَحسَن»( نحل ، ۱۲۵)

معنی وحدت این نیست که هرکس بخواهد با ما متّحد باشد ، باید مثل ما بیندیشد ، بلکه باید با بهره‌جُستن از معیارها ،ملاک‌ها و منابع مُستند قرآنی و روایی و ترازوی منطق و عقل ، اندیشه‌ها و افکار را بسنجیم ، تا با جرقّۀ حاصل از برخورد اندیشه‌ها و اصطکاک افکار ، راه صواب و اندیشۀ برتر نمایان شود .

اصل «اختلاف» در اندیشه‌ها و افکار، پدیده‌ای مثبت و رشدآور ارزیابی می‌شود . کمال انسان‌ها در اختلاف اندیشه‌هاست . پیامبر بزرگوار ما، اختلاف فکری اندیشمندان را رحمت و مایۀ رشد علمی و عقلی می‌نامند . اگر همۀ افکار و عقاید مثل هم باشد ، تضارب آرا معنا ندارد .بنابراین تنها راه حفظ وحدت برای همه ملّت‌ها ،فرقه‌ها و افراد این است که یکدیگر را تحمُّل کنند ، ظرفیّت‌های فکری ،سیاسی ،اجتماعی ،علمی ،عقلی و مذهبی خود را ارتقا دهند .

میلاد خجستۀ این دو کوثر رحمت و زمزم هدایت ،نبیّ مکرّم اسلام حضرت محمّد (ص) و حضرت امام جعفر صادق(ع) و هفتۀ وحدت بر امّت مسلمان و جامعۀ بشریت مبارک باد .

در کسب رضای حق موفق باشید