کرونا و مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و صاحبان ثروت، شعار یا عمل؟

این روزها در گوشه و کنار جهان، سلبریتی‌هایی نظیر شکیرا و آنجلینا جولی و کریستین رونالدو، به اشکال مختلف در پی کمک به مدیریت مالی و لجستیک بحران کرونا هستند. همین‌طور شرکت‌های مختلف.

شرکت ایتالیایی اینسوانا، با نوآوری فن‌آورانه قابل توجهی، با استفاده از چاپگرهای سه بعدی، ماسک غواصی را به دستگاه تنفس مصنوعی تبدیل و اعلام کرده است این نوآوری را به‌طور رایگان در اختیار بیمارستان‌ها خواهد گذاشت.

شرکت‌های خودروسازی تسلا و جنرال موتور‌، بخشی از خط‌های تولید خود را به تولید دستگاه تنفس مصنوعی اختصاص داده‌اند. همین‌طور شرکت‌های مد و پوشاک که در تولید ماسک و گان فعال شده‌اند.

بحث مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها از جمله مباحث داغ چند سال اخیر در ایران بوده است. همایش‌ها و کنفرانس‌ها و سمینارهای مختلفی در جاهای مختلف در این باره برگزار و بر این نکته تاکید شد که شرکت‌ها و دستگاه‌ها، در کنار پرداختن به وظایف اصلی خود، وظیفه‌ی مهم دیگری هم دارند که عبارت است از کمک به حل چالش‌های اجتماعی.

در دفتر تاریخ، دستکم در چند دهه‌ی اخیر، چالش اجتماعی مهم‌تری از کرونا ثبت نشده است. افراد زیادی به‌دلیل نداشتن پولی در حساب بانکی و از دست دادن درآمد روزانه، بشدت در معرض خطر قرار دارند. نظام بهداشت و درمان، از نظر دسترسی به امکاناتی چون دستگاه‌های تنفس مصنوعی و داروهای خاص، تحت فشار شدید هست. پرسنل زنجیره‌ی تولید و توزیع کالاها و خدمات، بدلیل نبود امکانات محافظتی، در معرض خطر قرار دارند. بیماران زیادی هستند که توانایی تامین هزینه زندگی معمول را ندارند چه رسد به مخارج بیمارستان.

بحرانی فراگیر که بحث مسئولیت اجتماعی را در معرض آزمونی جدی قرار داده است.

آیا سلبریتی‌ها، صاحبان ثروتی که در چارچوب الگوی حامی – پیرو و نحوه‌ی توزیع رانت مرتبط با آن، به موقعیت‌های خاصی رسیده‌اند به علاوه‌ی شرکت‌ها و نهادها و دستگاه‌های عمومی و شبه عمومیِ با دارایی‌های بسیار بالا، در این مسیر پا پیش خواهند گذاشت؟ یا با بی‌توجهی، از کنار این بحران عبور خواهند کرد و فرضیه‌ی جامعه‌ی با سرمایه‌ و همبستگی اجتماعی به‌شدت تضعیف شده را تایید بیش‌تر خواهند کرد؟