توسعه اشتغال و تولید دانش بنیان(قسمت سوم)

۵) دانشگاه ها و تولیدات صنعتی

با پیشرفت جامعه بشری، تولیدات صنعتی هر روزه بازسازی و نوسازی می شود. هر روز ایده جدیدی کشف ، اختراع و ابداع می شود. به تبع این اختراعات و ابتکارات ، صنایع گوناگون پی ریزی می شود. به عبارت دیگر ابتدا ایده یک محصول در دانشگاه های کشور شکل می گیرد، سپس روش های تولید آن مشخص می شود و در انتها ماشین آلات لازم برای تولید آن محصول شکل می گیرد.
ولی این فرآیند در کشورهای توسعه نیافته متفاوت است. در این کشورها ابتدا محصول تولید شده در کشورهای پیشرفته را وارد می کنند. سپس نسبت به تولید آن کالا در جوامع توسعه نیافته احساس نیاز می شود. نسبت به پیچیدگی هایی که تولید این کالا دارد. اقداماتی انجام می گیرد. قدم اول این است که این کالا در داخل منتاژ شود. سپس سعی می شود، تعدادی از قطعات در داخل تولید شود. اگر کشوری بتواند، به سرعت تمامی قطعات را در داخل تولید کند. هنوز چندین گام از کشورهای دیگر عقب است. چون تکنولوژی تولید این محصول و قطعاتش تغییر کرده است. و این کارخانه مجبور است دوباره آن کالا را با شرایط جدید تولید کند. لذا کارخانجات کشورهای توسعه نیافته، همیشه دنباله رو صنایع کشورهای پیشرفته است. به عبارت دیگر در کشورهای توسعه نیافته، تولید محصول حاصل ابداعات و ابتکارات، دانشگاه های آن کشور نیست. بلکه محصولات نتیجه، کپی برداری و دنباله روی، صنایع داخلی از صنایع پیشرفته خارجی است.
از طرف دیگر دانشگاه های کشورهای توسعه نیافته، هیچ گاه خودشان را موظف به تولید یک محصول نمی دانند. بلکه بزرگترین هنر این دانشگاه ها یادگیری مطالبی است که در دانشگاه های خارج تدریس می شود و انتقال همان یافته ها به دانشجویان داخلی است. وقتی صنایع کشورهای توسعه نیافته، برای تولید محصولات خود به صنایع کشورهای خارجی متوسل می شوند، در نتیجه آنها هیچ گاه به دانشگاه ها مراجعه نمی کنند، وقتی برای تولید یک ایده جدید به دانشگاه ها مراجعه نشود، دانشگاه ها نمی توانند در نو آوری ها و اختراعات و ابداعات دخالتی داشته باشند. لذا کلیه مقالات، و یافته های تحقیقی دانشگاه ها بدونه هیچ متقاضی به بایگانی ها سپرده می شود.
با این مقدمه وضعیت کشور ایران مورد بررسی قرار می گیرد. ایران در بعضی از حوزه های علوم و تحقیقات توانسته پیشرفت کند ولی در بعضی از حوزه ها نتوانسته است.
اگر دقت کنیم مشاهده می کنیم که در حوزه هایی که امکان ورود کالایی در داخل کشور وجود نداشته است. ایده تولید آن محصول در دانشگاه ها شکل گرفته است. تحقیقات لازم در آن زمینه انجام گرفته است. سپس فارغ التحصیلان دانشگاهی با تشکیل شرکتهای دانش بنیان، سعی کرده اند آن محصول را تولید کنند.
ولی در حوزه هایی که امکان ورود کالایی در داخل کشور وجود داشته، دانشگاه ها هیچ گاه به تولید آن محصول ورود نکرده اند، در ضمن صنایعی که از ابتدا کارشان را با کپی کاری شروع کرده اند، سعی می کنند، برای ایده جدید به دانشگاه ها مراجعه نکنند، بلکه بصورت کپی کاری از صنایع خارجی ، آن محصول را در داخل تولید کنند.
موضوعی که هر روز ایرانیان از خود می پرسند این است چرا کشور ایران توانسته است موشک های نقطه زن و پیشرفته تولید کند ولی نتوانسته اتومبیل پراید و پژو را تولید کند.؟
پاسخ در همین نکته است، کشورهای پیشرفته، تکنولوژی تولید و صنایع تولید موشک ، صنایع هسته ای ، تکنولوژی نانو و تولید بسیاری از دارو ها را به ایران نمی دادند. در نتیجه ایده تولید این محصولات در دانشگاه های مختلف کشور شکل گرفت، سپس شرکت های دانش بنیان برای تولید این محصولات پایه گذاری شده است. در زمینه موشک سازی ، صنایع هسته ای و …. شرکت های دانش بنیان زیادی پایه ریزی شده اند. در نتیجه محصولات تولیدی بر اساس دانش داخلی تولید شده است. به عبارت دیگر تولید این کالاها، مانند کشورهای پیشرفته عمل کرده است.
ولی در زمینه اتومبیل و لوازم خانگی اینگونه نبوده است.
تولید کننده داخلی برای تولید این محصولات به صنایع کشورهای خارجی متوسل شده است. سعی کرده است، ماشین آلاتی شبیه آنان داشته باشد. ابتدا آن محصول را در داخل منتاژ کرده است. سپس کشور پیشرفته اجازه تولید تعدادی از قطعات را به داخل کشور داده است. لذا وضعیت این صنایع بگونه ای است که آنها هیچ گاه به دانشگاه های داخلی مراجعه نکرده اند. در ضمن هیچ شرکت دانش بنیانی هم در اطراف آنها شکل نگرفته است.
صنایع داخلی قدرت هیچ تغییر و تحولی در تولید این محصولات نداشته است.
بطور مثال: موتور ، اتومبیل پژو یک موتور گرمکار است. کشور فرانسه یک کشور سرد سیر است. این محصول می تواند در آنجا به خوبی کار کند. ولی کشور ایران یک کشور گرم و خشک است. موتور گرمکار باعث می شود هر ساله و یا یکسال در میان بعلت داغ کردن موتور، سوپاپ و واشر سر سیلندر موتور پژو خراب شود.
البته دارندگان این اتومبیل ها بعد از خرید سعی می کنند، با عوض کردن تعدادی از قطعات مشکل داغ کردن و جوش آوردن موتور پژو را حل کنند. لذا این امر باعث می شود که موتور پژو هر ساله خراب نشود.
ولی موضوع قابل توجه این است که شرکت ایران خودرو که اتومبیل پژو را برای ۲۵ سال در ایران منتاژ و تولید کرده است هیچ گاه به فکر رفع این اشکال نبوده است. اشکالی که هر دارنده اتومبیل پژو رفته و آنرا حل کرده است. ولی شرکت ایران خودرو بعد از ۲۵ سال به خودش اجازه دخالت و کوچکترین تحقیقی نداده است. و موتور اتومبیل پژو را با همان اشکال فنی دوباره تولید و به بازار می فرستد.
صنایع اتومبیل سازی و لوازم خانگی از سال ۱۳۹۷ بدلیل تحریم های غیر قانونی آمریکا و کشورهای غربی، تولیدات آنها دچار نقصان شده است. راه حل این نقص ، تشکیل شرکتهای دانش بنیان در این زمینه است.
ابتدا باید مشاهده کرد که کدامیک از قطعات خودرو از خارج کشور وارد می شود. آن قطعات در داخل توسط شرکتهای دانش بنیان طراحی و ساخته شود.
سپس با توجه به تغییرات تکنولوژی تولید اتومبیل در کشورهای غربی ، موضوع طراحی اتومبیل در دانشگاه های ایران پی گیری و سپس شرکتهای دانش بنیان برای تولید قطعات پایه ریزی شود.
این موضوع برای صنایع کالاهای خانگی هم صادق است.
مشکل بعدی که در این زمینه وجود دارد، طرز تفکر مدیران شرکتهای خودرو سازی و صنایع کالاهای خانگی است. بطور معمول آنها برای رفع مشکلاتشان نگاهی به خارج از کشور دارند، چون تولید این محصول هر روز تغییر می کند، و اگر این تغییرات در داخل اعمال نشود، آنها از قافله عقب می مانند. لذا سعی می کنند، بیشتر به کشورهای پیشرفته متوسل شوند. در نتیجه این مدیران اجازه تشکیل واحدهای دانش بنیان را در اطراف خود نمی دهند.