بایسته های علمی اقتصاد اشتراکی در جهان

فاطمه عارفی علمداری عضو شورای سردبیری با درج یادداشتی در اقتصاددان نوشت :

یک سازمان غیرانتفاعی در ژنو سوئیس در تلاش برای کاهش ضایعات غذایی، یخچال‌هایی با دسترسی آزاد در کنار خیابان‌ها قرار داده است که مردم می‌توانند مواد غذایی مصرف‌نشده خود را در آن قرار دهند تا به جای دور ریخته شدن به مصرف دیگران برسد. هزینه اجرای این برنامه سالانه حدود ۳۷ هزار و ۵۰۰ یورو است و تأمین بودجه آن برعهده گروه‌های خیریه و دولت شهر قرار دارد که با توجه به افزایش تعداد نیازمندان به این مواد غذایی به‌دنبال تورم‌های اخیر در کنار میزان بالای ضایعات غذایی در سوئیس، ساکنان ژنو از این طرح استقبال چشمگیری به‌عمل آورده و آن را تحسین کرده‌اند.

سالانه حدود یک میلیارد متریک تن غذا در جهان هدر می‌رود که خود اتلاف مصرف انرژی و سایر منابع به‌کار رفته در فرآیند کشاورزی و حمل‌ونقل را به‌دنبال دارد. دولت سوئیس تخمین می‌زند که تقریباً یک‌سوم از کل محصولات غذایی در نظر گرفته شده برای مصرف، هدر می‌رود یا دور ریخته می‌شود. این میزان ضایعات غذایی سالانه حدود ۳۳۰ کیلوگرم به ازای هر ساکن است که حدود ۱۰۰ کیلوگرم از آن شامل ضایعات غذایی خانوارها می‌شود. هدر دادن مواد غذایی نه‌تنها یک موضوع اخلاقی و اقتصادی است، بلکه محیط محدود منابع طبیعی را نیز از بین می‌برد.

پروژه اقتصاد اشتراکی غذای ژنو در سال گذشته با یک یخچال در خارج از یک مرکز اجتماعی شروع شد و حدود سه تن مواد غذایی از هدر رفتن نجات یافت.

در این سال تنها سه درصد از مواد غذایی اهدایی به این یخچال‌ها توسط کسی برداشته نشد و راهی سطل‌های زباله شد.

ژنو اکنون دارای چهار یخچال است که به‌صورت استراتژیک در اطراف شهر قرار گرفته‌اند و در نظر دارد پنجمین یخچال را تا پیش از پایان سال در محل برنامه‌ریزی شده قرار دهد.

یخچال‌های کنار خیابان و قفسه‌های انباری ژنو آزادانه در دسترس عموم قرار دارد. رستوران‌ها، کترینگ‌ها، آشپزی‌های خانگی و عموم مردم می‌توانند مواد غذایی استفاده‌نشده و نزدیک به پایان تاریخ مصرف خود از جمله میوه‌ها، سبزی‌ها، نان، کروسانت‌ها و سایر مواد فاسدشدنی، حتی خواروبار مازاد خود را پیش از غیرقابل مصرف شدن در این یخچال‌ها قرار دهند تا دیگران از آن بهره‌مند شوند و به‌طور رایگان مواد غذایی مورد نیاز خود را به خانه ببرند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که به‌طور معمول تنها یک ساعت پس از قرار گرفتن در آن توسط یک فرد، توسط شخصی دیگر برداشته می‌شود. در اصل مشخص شد که مردم صبح‌ها در نزدیکی این یخچال‌ها منتظر می‌مانند تا مواد غذایی جمع‌آوری‌شده از مغازه‌ها و رستوران‌ها برسد و آن‌ها مایحتاج خود را بردارند.
قابل‌توجه این‌که قرار دادن مواد غذایی منجمد، ظروف غذای در باز و غذاهای آماده در یخچال‌ها به دلایل بهداشتی و نظارتی ممنوع است و مشارکت‌کنندگان غذا باید متعهد شوند که مواد غذایی اهدایی آن‌ها برای استفاده ایمن است. (اقلام باز نشده مانند غذای کنسرو شده و کراکر که از «تاریخ مصرف توصیه شده» گذشته است، می‌توانند تا یک سال بعد مصرف شوند.)

یخچال‌های عمومی ژنو بخشی از تلاش بزرگ‌تر جوامع سوئیسی و سایر کشورهای اروپایی است تا سهم محیط زیستی خود را انجام دهند و در عین حال به کاهش ضایعات مواد غذایی کمک کنند.

این شهر در حال آزمایش طرح‌های مشابه در آپارتمان‌ها است تا مشارکت ساکنان را در این برنامه آسان‌تر کند. در حال حاضر، این شهر نیز یک خط تماس راه‌اندازی کرده است تا رستوران‌داران برای بازیابی مواد غذایی استفاده نشده خود از آن استفاده کنند.
پس از موفقیت این طرح در ژنو سوئیس، آلمان نیز کمپین‌های مشابهی برای اشتراک غذا در شهرهای خود به راه انداخت و تاکنون بیش از ۰.۵ میلیون نفر در آلمان، سوئیس و اتریش ابتکار اشتراک غذا را به یک جنبش بین‌المللی تبدیل و به نجات بیش از ۷۵ میلیون تن مواد غذایی از هدر رفتن کمک کرده‌اند.

بر اساس برآوردهای سازمان ملل، جمعیت جهان تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۸ میلیارد نفر افزایش خواهد یافت. افزایش تقاضا برای مواد غذایی و مواد خام فشار بیشتری بر منابع طبیعی محدود وارد خواهد کرد. در این زمینه، سطوح فعلی ضایعات مواد غذایی در اقتصادهای پیشرفته دیگر از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در دراز مدت پایدار نیست. تغییرات ساختاری در کل زنجیره تامین و همچنین در نگرش و رفتار مصرف کنندگان مورد نیاز خواهد بود. اقتصاد اشتراک گذاری در واقع نقش مهمی در تلاش برای دستیابی به الگوهای پایدارتر، همچنین در بخش مواد غذایی ایفا می کند. به طور خاص، چندین ابتکار و استارت آپ در ایالات متحده و اروپا در حال توسعه است که شامل جمع آوری و استفاده از مواد غذایی اضافی از مصرف کنندگان و خرده فروشان و ترویج مدل های مصرف مشترک است. با این حال، ارتباط بین شیوه های به اشتراک گذاری مواد غذایی و کاهش ضایعات مواد غذایی را نمی توان بدیهی تلقی کرد. این فصل خطوط سواد این رابطه را شناسایی کرد و نشان داد که چگونه اشتراک غذا اغلب توسط عوامل اجتماعی تضعیف می‌شود و برای مؤثر ساختن آن به مهارت‌های خاصی نیاز است. علاوه بر این، برای مقابله با ضایعات مواد غذایی به شیوه‌ای مؤثرتر، تلاش عمده برای روال‌ها و شیوه‌های عمومی، که زیربنای رفتار در سطح فردی است، مورد نیاز است.

از آنجایی که منابع گران‌تر شده‌اند و آگاهی ما از کاهش مصرف افزایش یافته است، پلتفرم‌های دیجیتال و استارت‌آپ‌ها راه‌حلی برای اشتراک‌گذاری ارائه کرده‌اند.

انتظار می رود اقتصاد اشتراکی تا سال ۲۰۲۵ بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار رشد کند.

اقتصاد اشتراکی به عنوان یک سیستم اقتصادی تعریف می شود که در آن دارایی ها و خدمات بین افراد خصوصی به اشتراک گذاشته می شود.

در واقع مردم در این روش از رشد سود می‌برند، در حالی که ریسک‌ها و زیان‌ها به محیط اطرافشان منتقل می‌شود.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع