چرا ایران با حسرت به آرامکوی عربستان نگاه می‌کند؟

آمار تولید ناخالص داخلی فصل سوم سال ۲۰۲۱ منتشر شد و عربستان با رشد ۶.۸ درصدی بالاترین سرعت در حدود یک دهه گذشته را تجربه کرد. هفته گذشته بود که آرامکو، شرکت ملی نفت عربستان نیز از دو برابر شدن سودآوری خود گفت. هرچند جهش اخیر قیمت نفت چنین نتایجی را بدیهی نشان می‌دهد، اما در اقتصاد نفتی مشابه سعودی‌ها، یعنی کشورمان چرا هر روز گرفتار جهش قیمت‌های جدید، ضعف رشد اقتصادی و کسری بودجه هستیم. پاسخ دم دستی تحریم بودن ایران و عدم امکان فروش نفت در شرایط اوج‌گیری قیمت‌هاست، اما زیر پوست این تفاوت‌های اقتصادی به نظر می‌رسد تحرکاتی را سعودی‌ها و حتی سایر کشورهای نفتی خلیج فارس در حال پیگیری هستند که شاید نسل آینده ما را بابت این کاهلی سرزنش کنند. در ادامه روایتی مختصر می‌کنیم نه در توصیف توسعه‌یافتگی جهان غرب و نه در رشد خیره‌کننده اقتصاد شرق، بلکه تحولاتی که در نزدیکی و همسایگی ما در حال رخ دادن است.

احیای پرقدرت رشد اقتصادی

سعودی‌ها که پس از شیوع کرونا و افت شدید قیمت نفت با رشد منفی اقتصادی مواجه بودند، در فصل سوم سال میلادی جاری توانستند رشد نقطه به نقطه ۶.۸ درصدی را تجربه کنند. این رقم برای بخش نفت ۹ درصد است و بخش غیرنفتی ۶.۲ درصد رشد داشته است. بنابراین، بهبود ناشی از رشد قیمت نفت و مسیر احیای اقتصادی مربوط به کاهش محدودیت‌های کرونایی در اقتصاد سعودی‌ها قابل مشاهده است. این وضعیت باعث شده تا مقامات کسری بودجه سال ۲۰۲۲ را برای عربستان فقط ۱.۶ درصد تولید ناخالص داخلی ارزیابی کرده‌اند. صندوق بین‌المللی پول نیز انتظار دارد رشد اقتصادی سعودی‌ها برای ۲۰۲۲ به حدود ۵ درصد برسد.

لبخند رضایت سهامداران آرامکو

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان  ،  حدود یک هفته پیش بود که رکوردشکنی سودآوری شرکت ملی نفت سعودی‌ها تیتر یک اخبار جهانی شد. آرامکو عربستان در سه ماه سوم سال ۱۱۴ میلیارد ریال سعودی (معادل ۳۰.۴ میلیارد دلار) سود فصلی ساخت. به این ترتیب ۱۸.۸ میلیارد دلار سود نقدی فصلی به سهامداران هدیه داد. عمده این عملکرد ماحصل افزایش ۶۰ درصدی قیمت نفت در سال جاری و همچنین افزایش تولیدات در قالب توافقات اوپک پلاس بوده است.

پوست‌اندازی سعودی‌ها برای رهایی از اقتصاد نفتی

عربستان سعودی در حال سرمایه‌گذاری ۶۴ میلیارد دلاری در صنعت سرگرمی نوپای خود به عنوان بخشی از تلاش گسترده‌تر برای نجات از اقتصاد نفتی و تبدیل شدن به قطب اصلی سینمای خاورمیانه است. این یک چرخش قابل توجه برای آنها است، جایی که تا چند سال پیش زنان از رانندگی منع می‌شدند، رستوران‌ها بر اساس جنسیت تفکیک می‌شدند و اکثر سرگرمی‌ها، از کنسرت‌های موسیقی تا نمایش فیلم، با بهانه غیراسلامی بودن ممنوع می‌شدند.

فرش قرمز برای ۷۰۰۰ سرمایه‌گذار خارجی

مقامات سعودی در حال گفتگو با ۷۰۰۰ شرکت در سراسر جهان در مورد افتتاح دفتر مرکزی در این کشور، ارائه معافیت‌های مالیاتی و سایر مشوق‌ها برای تبدیل سرمایه بیابانی خود به یک مرکز تجاری جهانی است. بیش از ۴۰ شرکت چندملیتی از جمله شرکت بیکر هیوز، KPMG و شلمبرگر به عنوان بخشی از برنامه جدید «تسهیل کسب‌وکار در عربستان» مجوز دریافت کردند. به گفته مقامات این شرکت‌ها از معافیت محدودیت‌های ویزای کار، تسهیل مقررات و کمک به جابجایی کارکنان خود بهره‌مند خواهند شد.

فهد الرشید، مدیر اجرایی کمیسیون سلطنتی در شهر ریاض در مصاحبه‌ای گفت: «این منطقه دارای ظرفیت‌های بکر و دست‌نخورده فراوان است و بزرگترین این پتانسیل در پادشاهی عربستان و شهر ریاض است. ما می‌خواهیم مطمئن شویم که سهم خود را به عنوان شیر (قدرت اصلی) منطقه در کسب‌وکار به دست آوریم.»

به گفته الرشید، مقامات در حال گفتگو با شرکت‌های بزرگ با درآمدهای میلیارد دلاری هستند و در نظر است ۴۸۰ شرکت از آنها تا سال ۲۰۳۰ در عربستان سعودی حضور یابند. حدود نیمی از شرکت‌هایی که مجوزهای خود را این هفته دریافت کرده بودند، ماه ژانویه برای انتقال دفاتر اصلی منطقه‌ای خود به ریاض قرارداد امضا کردند.

مشوق‌های دیگر شامل تسهیل فرآیند ویزا و حمایت مالی برای خارجی‌ها و خانواده‌هایشان است. الرشید گفته همسران کارمندان خارجی می‌توانند مجوز کار دریافت کنند و فرزندان بزرگسال آنها می‌توانند بمانند. همچنین، قوانین محدودکننده‌ای که کارمندان خارجی در عربستان سعودی را ملزم به دریافت «ویزای خروج» برای خروج از کشور، حتی برای تعطیلات می‌کرد نیز آزاد خواهند شد.

اما سیاست‌های تشویقی در کنار تنبیهی گذاشته شده است تا مسیر شکوفایی اقتصاد سرعت گیرد: مثلا از آغاز سال ۲۰۲۴، دولت و موسسات تحت حمایت دولت سعودی، از امضای قرارداد با شرکت‌های خارجی که مقر آنها در سایر کشورهای منطقه خاورمیانه است، متوقف خواهند شد.

انتشار اوراق دلاری ۳۰ ساله در عربستان

عربستان سعودی برای سومین بار در سال جاری از بازار اوراق قرضه بین‌المللی استفاده می‌کند تا هزینه‌های تامین مالی را کاهش دهد. به گفته یک فرد آشنا، پادشاهی در حال فروش اوراق بدهی اسلامی دلاری با سررسید ۹ سال و نیم است و همچنین یک اوراق قرضه متعارف ۳۰ ساله را در برنامه دارد.

شرکت رتبه‌سنجی مودیز با اشاره به بهبود وضعیت مالی دولت سعودی‌ها، وضعیت رتبه اعتباری کشور را از منفی به باثبات ارتقا داده است. براساس شاخص‌های جی پی مورگان، اوراق قرضه دلاری عربستان سعودی دارای بازده ترکیبی ۲٫۹۹ درصدی است. نرخ بهره اوراق بدهی عربستان سعودی تقریباً ۱.۱ واحد درصد بالاتر از اوراق خزانه ایالات متحده برای کوتاه‌مدت و ۳٫۶ واحد درصد برای اوراق بلندمدت‌تر در نظر گرفته شده است.

بی‌ان‌پی پاریبا، سیتی‌گروپ، گلدمن ساکس و جی‌پی‌مورگان مدیریت فروش این اوراق را برعهده دارند. لازم به ذکر است که عربستان سعودی در ماه فوریه اوراق قرضه یورویی و در ژانویه ۵ میلیارد دلار اوراق بدهی دلاری منتشر کرده است.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع