پاسخ مدرس خیابانی به یک سوال مهم درباره صنعت کشور
پاسخ مدرس خیابانی به یک سوال مهم درباره صنعت کشور سرپرست جدید وزارت صمت در پاسخ به اینکه چرا صنعت مثل بخش نظامی توسعه نیافت، گفت: یک عامل خود همین تحریم است. تاریخ تحریمها و محدودیتهای کشور در بخش نظامی به سالهای خیلی قبل برمیگردد؛ ولی تنها چند سالی است که ما در بخش صنعتی
پاسخ مدرس خیابانی به یک سوال مهم درباره صنعت کشور
در این نشست که بهصورت مجازی برگزار میشد، حسین مدرس خیابانی، سرپرست جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به ابعاد گوناگون «جهش تولید»، از آن بهعنوان راهبرد گذر از تنگناهای فعلی اقتصاد ایران، یاد کرد.
وی با اشاره به اهمیت راهبردی عناوین سال گفت: «اولین نکته این است که شعارهای سال صرفاً یک نماد نیست که تنها با چند همایش و بنر و تابلو و شعار با آن برخورد کرد، بلکه این شعارهای سال تعیین اولویتهای کشور است. یعنی امسال تولید، اولویت محوری کشور است. به این معنا که باید امسال تمام منابع ما ازجمله منابع انسانی، طبیعی، مالی و تکنولوژیکی ما باید همگی در خدمت این مسئله محوری قرار بگیرند».
وی با اشاره به علل اهمیت توجه به تولید ملی در شرایط بحران شیوع ویروس کرونا، انتخاب «جهش تولید» بهعنوان شعار سال ۱۳۹۹ را برآمده از شرایط محیطی و پیرامونی جامعه ایران دانست و ادامه داد: «نکته مهمی که باید امسال به آن توجه کنیم بحث استفاده از ظرفیتهای نیمهتمام است. یعنی بخش عمدهای از پروژههای تولیدی در سال ۹۸ نیمهتمام مانده بود و طبیعی است که باید حتماً یک فرصتی میدادیم که کارهای نیمهتمام در بخشهای مختلف اقتصادی کشور، نیروگاهی و نفت به انجام میرسید. برای مثال هفته گذشته واحد تولید آلومینیوم جنوب سالکو، به بهرهبرداری رسید و توانست تقریباً ظرفیت تولید آلومینیوم کشور را به دو برابر افزایش دهد».
سرپرست جدید وزارت صمت در ادامه با اشاره به اهمیت دو رکن «معیشت» و «اشتغال» مردم در سال ۱۳۹۹، جهش تولید را لازمه تحقق این دو هدف دانست و افزود: «در بحث جهش تولید میخواهم به ارتباط میان تولید و معیشت اشاره کنم که جهش تولید ما باید حتماً بتواند امنیت غذایی و معیشت مردم را تأمین کند. بحث تولید هم از منظر اشتغال آن چیزی که امروز ما به دنبالش هستیم، علاوه بر اینکه منجر به خوداتکایی کشور است؛ منجر به حل کردن یک مشکل بزرگی به نام بیکاری میشود».
سرپرست وزارت صمت با اشاره به اهمیت توسعه صادرات در شرایط رکودی فعلی ادامه داد: «بنده تفاوتی بین توسعه صادرات و جهش تولید قائل نیستم و اعتقادم این است که به دلیل شرایط رکودی که کشور به لحاظ کاهش درآمد و قدرت خرید مردم داشته، کیک تقاضای داخلی بسیار کاهش پیداکرده است و طبیعی است که این جهش تولید، باید یک بازار مصرفی برای خودش پیدا کند و به نظر من مؤثرترین و تنها راه، «صادرات» است. نمیتوانیم به بخشهای مختلف تولید خودمان بگویید که شما تولید کنید و جهش تولید داشته باشید، اما بازار مصرفی برایش متصور نباشیم. صادرات تنها راهحل در این زمینه و بهترین گزینه است».
وی در ادامه با اشاره به مهمترین محورهای موردتوجه کشور در بخش توسعه صادرات گفت: «در مقوله صادرات، یک بحث پیرامون تمرکز صادرات بر روی ۱۵ کشور پیرامونی و همسایه است. زیرا در حوزه تجارت یکی از شاخههای مزیت رقابتی، مسئله فاصله است؛ به این دلیل که ما هرچقدر فاصلهمان میان محل تولید و بازار مصرف طولانیتر باشد، انرژی حملونقل نیز اضافه میشود؛ بنابراین خود این مزیتی است که بتوانیم به بازارهای مجاورمان دسترسی پیدا کنیم. بهاضافه اینکه ما در صادرات دنبال چند کلیدواژه مهم دیگر هم هستیم. یکی تنوع سازی در کالاها و بازارهاست. البته باز تعارضی با هدف قرار دادن ۱۵ تا کشور همسایه ندارد؛ زیرا باز در همان صادرات به ۱۵ تا کشور یک تمرکز ویژهای به پنج کشور اصلی داریم. یعنی ۷۴ درصد صادرات ما تنها به ۱۵ کشور همسایه بهاضافه چین است؛ لذا در بازار هدف صادراتی باید تنوع سازی کنیم. یعنی به سایر کشورهای همسایه یعنی سی آی اس (CIS) و مشخصاً توافقنامه اوراسیا و حتی کشورهای حوزه خلیجفارس و مشخصاً پاکستان که به لحاظ پتانسیلهای صادراتی ما برآوردهای اولیهمان این است که صادرات به پاکستان از دو و نیم میلیارد دلار میتوانند به ۱۶ میلیارد دلار افزایش یابد».
وی ادامه داد: «نکته بعدی راجع به افزایش میانگین ارزش کالای صادراتی است که از آن تحت عنوان «پیچیدگی» نیز نام میبرند. یعنی ما بتوانیم از صادرات مواد اولیه به صادرات کالاهای با ارزشافزوده بیشتر و محصول نهایی برسیم. اتفاقی که در این چندساله افتاده این است که درست برعکس شده. یعنی الآن شما نگاه کنید میانگین کالای وارداتی ما حدود ۱۲۰۰ دلار است و میانگین کالای صادراتی ما حدود ۴۰۰ دلار است یعنی یکسوم است. به این مفهوم که ما مواد اولیه و واسطهمان را متأسفانه راحت صادرات کردهایم و به آن افتخار هم کردهایم و از آنطرف فقط محصول نهایی یا مثلاً کالای مصرفی آوردهایم. البته خوشبختانه با سیاستهایی که در سال ۹۸ و در رونق تولید تدبیر کردیم ما ۱۶۰۰ قلم کالا را ممنوع کردیم و امسال هم در برنامهمان است که ۲۰۰۰ ردیف تعرفه به این ممنوعیتها اضافه کنیم به این مفهوم که ورود کالاها را بر اساس سه دسته مجاز کنیم: یکی کالاهای اساسی و ضروری مردم، یکی مواد اولیه کارخانه جات و یکی هم ماشینآلات و تجهیزاتی که ما قادر به تولیدش نیستیم. مابقی اینها تحت عنوان کالاهای غیرضرور یا کالاهایی که مشابه تولید داخل دارند مشمول ممنوعیت واردات است».
سرپرست وزارت صمت با اشاره به آمارهایی در این زمینه ادامه داد: «مجموع ۱۵۰۰ ردیف تعرفهای که ما در سال ۹۷ ممنوع کردیم سه میلیارد دلار مجموع وارداتشان بوده است که این رقم به حدود ۳۰۰ میلیون دلار برای سال ۹۸ رسید و امروز ترکیب کالاهای وارداتی ما ۸۱.۵ درصد موارد اولیه، واسطه و نهاده، و ماشینآلات است و صرفاً ۱۸.۵ درصد واردات کالاهای ما، کالاهای مصرفی است؛ بنابراین باید به سه ملاحظه «پیچیدگی صادرات»، «تنوع سازی بازارهای صادراتی» و «تنوع کالایی» توجه کنیم».
مدرس خیابانی با اشاره به چالشهای نظام سیاستهای تجاری کشور گفت: «همیشه مسئله انتخاب سیاست «جایگزینی واردات» یا «توسعه صادرات» در جامعه علمی و سیاستگذاری کشور مطرح بوده است که بالاخره کشور به کدام سمت برود؟ و کدام مدل را انتخاب کند؟ من معتقدم اولاً هیچکدام نافی دیگری نیست. ما باید یک مدیریت اقتضایی در حوزه تجارت و حوزه اقتصادی اتخاذ کنیم که هم بتوانیم در بخشی از کالاهایمان که امروز میدانیم دنیا تأمین نیازهای ما را انجام نمیدهد حتی اگر کالاهای بسیار ساده باشد باید جایگزینی واردات را مدنظر داشته باشیم و حتماً در بخش عظیمی از کالاهای دیگر باید بتوانیم توسعه صادرات را در دستور کار قرار دهیم».
سرپرست وزارت صمت با اشاره به جهشی که در تولید کالاهای بخش سلامت و بهداشت در ماههای اخیر بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور رخ داد افزود: «بر اساس آمارهایی که ما در تولید اقلام کرونایی داریم، چیزی که در بخش تولید اقلام سلامتمحور رخ داد، دقیقاً فرمایشات مقام معظم رهبری نسبت به جهش تولید به وقوع پیوست. امروز تولید ماسک کشور که قبل از شیوع کرونا ۱۹۰ هزار عدد در روز بوده، به بیش از ۴ میلیون تولید صنعتی و دو تا سه میلیون عدد در کارگاهها رسیده است. این تغییر حتماً اسمش جهش است و فقط افزایش تولید نیست. یا بخش مواد ضدعفونی که از روزی ۳۰۰ هزار لیتر به ۸ برابر افزایش پیداکرده است و الان ما داریم استارت صادرات اقلام بهداشتی و پزشکی را میزنیم. ما میتوانیم بهتدریج وارد فاز صادرات ونتیلاتور و صادرات اقلام پزشکی و دستگاههای اکسیژن ساز و مانیتورهای اتاق عمل برویم».
وی با اشاره به علل اهمیت توسعه صنایع کوچک و متوسط جهت تحقق «جهش تولید» افزود: «توسعه و تقویت صنایع پیشرانشان که امروز ما بهعنوان صنایع بزرگمان مثل صنعت فولاد و پتروشیمیمان، بخش مسکن، خودروسازی و صنایع مادرمان نام میبریم، نباید باعث شود از توسعه در صنایع کوچک و متوسط ما را غافل کند. به دو دلیل: اول اینکه سرانه اشتغال این صنایع کوچک و متوسط فوقالعاده پایین است؛ یعنی با یک سرمایهگذاری اندکی که محاسبات اولیه نشان میدهد یکبیستم سرمایهگذاری که در صنایع مادر و پیشرو انجام میشود ما میتوانیم در صنایع کوچک و متوسط اشتغال ایجاد کنیم. نکته دوم هم اینکه اینها حلقه واسط تأمینکننده اقلام و تجهیزات صنایع بزرگ ما هستند».
وی با اشاره به ملاحظات توسعه بازار سرمایه ادامه داد: «اما در این میان دو ملاحظه قابلتوجه است: یکی اینکه این دستبهدست شدن سهام بین کارخانهها و بین دستگاههای شبهه دولتی و دولت، هیچ خاصیتی برای صنعت، تولید و تجارت ندارد. اینکه امروز اگر بتوانند حتی دستگاههای شبهه دولتی و نهادهای عمومی بتوانند بیایند و سرمایهگذاری بکنند و سهام شرکتهایی که تکنولوژیک هستند و نیاز به سرمایهگذاری دارند را بخرند بسیار مطلوبتر است تا اینکه بیایند و سهامها را دستبهدست کنند و فقط باعث شوند که شاخص بورس رشد نمادین پیدا کند. دومین ملاحظه هم این است که ما باید زودتر وضعیت بودجه عمومی دولت را مشخص و وضعیت ساختاری درآمدی دولت با توجه به کاهش درآمدهای نفتی و غیرنفتی را مشخص کنیم. البته همواره این موضوع از سوی مقامات مسئول تکذیب شده است که از محل این فروشهای عرضه سهام شرکتها، دولت بخواهد کسری بودجه خود را تأمین کند و همه این منابع در اختیار خود شرکتها برای توسعه قرار میگیرد».
لازم به ذکر استشماره شش نشریه «تأملات رشد» با موضوع «جهش تولید» مشتمل بر ۲۳ نگاشت تخصصی است که به همت «مرکز رشد دانشگاه امام صادقعلیهالسلام آماده و منتشرشده است. این نشریه در چهار بخش به ابعاد گوناگون سیاستگذاری، چالشها و رویکردهای تحقق جهش تولید در بخشهای مختلف با توجه به ابعاد اقتصادی بحران کرونا پرداخته است. علاقهمندان جهت دریافت رایگان نسخه کامل الکترونیک این نشریه میتوانند به فروشگاه اینترنتی «رُشدا» به نشانی https://rushda.ir/?p=۷۸۳۰ مراجعه نمایند.
برچسب ها :
ناموجود- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰