نهادهای غارتگر به قلم دکتر عبدالحسین ساسان

اقتصاددان :   “نهاد غارتگری” را باید علت تمام مشکلات اقتصادی جامعه امروز دانست که همه افراد جامعه را درگیر خود کرده است. نهاد در فارسی ترجمه واژهinstitution است که گاهی برای سازمان‌ها نیز استفاده می‌شود. مانند اینکه از برخی از سازمان‌ها با عنوان “نهاد دولتی” و یا “نهاد حکومتی” یاد می‌کنیم. اما باید میان آن دو تفکیک قائل شد و نهاد را در سه واژه “پندار”،”گفتار” و “کردار” خلاصه کرد. اکنون با این تعریف “غارتگری” را می‌توان یک نهاد قدیمی دانست که در اقتصاد هر جامعه‌ای بی‌نهایت نقش فعال و جدی داشته است.

غارتگری عیاران

غارتگری “عیاران” را می‌توان یکی از این اشکال تمدن یافته دانست. مانند کاری که برادران لیث می‌کردند. آنها با غارت کاروان‌ها و دادن پول این غارتگری، به فقرا و مستمندان، سعی داشتند تا فقر را ریشکن کنند و عدالت را برقرار سازند. این اتفاق نه تنها هرگز رخ‌نداد؛ بلکه با ناامن شدن جاده‌های سیستان، کاروان‌ها نیز دیگر از آنجا عبور نکردند و اقتصاد آن منطقه فلج شد.

غارتگری ضرابخانه‌ای

شیوه دیگری از غارتگری، “ضرابخانه‌ای” بود. در فرایند تکامل جامعه به علت سنگینی سکه، مردم آن را تحویل دولت‌ها می‌دادند و در مقابل کاغذی را که معادل آن میزان سکه طلا در آن درج شده بود، دریافت می‌کردند. در این زمان دولت‌ها از فرصت استفاده کردند و با اضافه کردن سایر آلیاژه‌ها مانند مس و برنز به جای طلا به سکه‌هایشان این شیوه از غارتگری را آغاز کردند که باعث سقوط بسیاری از حکومت‌ها در ایران از جمله ساسانیان شد. آنقدر به سکه‌هایشان به جای طلا آلیاژهای گوناگون اضافه کردند که از ارزش و اعتبار سکه‌هایشان کاسته و مردم به سراغ سکه‌های ضرب شده در سایر کشور‌ها رفتند.

غارتگری مصادره‌ای

سپاهیان مغول در هنگام حمله به شهرها، اموال مردم آن شهر را غارت و مصادره می‌کردند. پس “مصادره” نیز نوعی غارتگری است. پسران چنگیز قانونی به نام “یاسا” نوشتند که چگونه؟ ازچه کسانی؟ و چرا غارت کنیم؟. “یاسا” پدیده خیلی عجیبی بود! طبق این قانون مجازات فردی که مغولی را کشته است، اعدام بود؛ اما اگر یک مغول یک چینی را می‌کشت، خون‌بهای آن یک الاغ بود. پس از سلطان‌محمد خدابنده، پسر ۱۳ ساله او بنام “ابوسعیدبهادرخان” به سلطنت رسید و در اولین اقدام فضل‌الله‌همدانی، دانشمند بزرگ، مورخ، مدبر و سیاستمدار را به ظن اینکه پدرش را به مسموم کرده، کشت. ابوسعید، امیری داشت بنام “امیرچوپان”! که به استناد “یاسا” داستانی را جعل می‌کرد. طبق آن داستان اموال یکی از کنیزان پدرش به‌نام “نازخاتون” که دختر ثروتمند یکی از اسیران پدرش بود، مصادره؛ و به امیرچوپان رسیده است. از این رو “امیرچوپان” با همکاری “قاضی‌القضات همدانی” شروع به مصادره املاک خوب ایران به‌نام نازخاتون می‌کند. هرجا مزرعه‌ای آباد بود می‌گفت این “ملک نازخاتون” است و به نفع خودش مصادره می‌کرد. کار به جایی رسید که زمین‌های کرمانشاه، همدان، خرقان و قزوین که هر مترش ۳هزار دینار بود وقتی انگ نازخاتون می‌خورد می‌شد ۳ دینار. این نازخاتون در دوره‌ای دیگر نامش به “طاغوتی” تغییر کرد. هرچند خواستند به‌نام طاغوتی مصادره کردند.

غارتگری چاپخانه‌ای

خطرناک‌ترین نوع غارتگری، غارتگری “نرم” یا “چاپخانه‌ای” است که در مقابل ضرابخانه‌ای قرار می گیرد. در این نوع غارتگری، نه آلیاژ سکه‌‌ها تغییر می‌کند؛ نه مالی مصادره می‌شود؛ همه چیز سرجای خود است. اما مدام پول چاپ می‌شود و ارزش پولی که دست مردم است کاهش می یابد. دلیل مشکلات اقتصادی کشور ما همین نوع از غارتگری است. دولت هشتم و نهم ۸ برابر پول چاپ کردند و دولت یازدهم و دوازدهم که قرار بود پول چاپ نکند ۳ برابر پول چاپ کرد.

فرض کنید در یک سلف‌سرویس برای ۳۰ هزار نفر غذا آماده کنند و یک برگه هم به افراد بدهند که طبق آن غذا دریافت کنند.اما یک نفر می‌آید و آن برگه‌ها را تکثیر کند و به اطرافیانش می دهد؛ چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ غذا داخل بشقاب آن سلف سرویس کمتر، کوچک و کوچک‌تر می شود. در کشور ماهم این اتفاق افتاده است؛ به جای کنترل هزینه‌ها مدام اسکناس چاپ کرده اند و باعث کاهش ارزش پول کشور شده اند.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع