نسخه کوتاه مدت مهار تورم

احمدرضا مسعودی:سال ۹۹ بنابر اعتقاد تمامی کارشناسان و ناظران اقتصادی،به دلیل برقراری شرایط ویژه یکی از سخت ترین سالهای اقتصاد ایران بوده است به نحوی که افزایش فشارهای تحریمی و شیوع ویروس کرونا که تاثر مخربی بر کسب و کارها گذاشته،درآمدهای ارزی دولت را به کمترین میزان خود رسانده و از طرفی افت بی سابقه قیمت نفت،اندک صادرات نفت کشور را تا حدود زیادی بی خاصیت کرده است.

به گزارش اقتصاددان به نقل از  اسکناس ، بحران کسری بودجه دولت اکنون کار را به جایی رسانده که فروش اوراق بدهی دولت نیز بدن مشتری باقیمانده و ادامه این وضعیت خطر تشدید کسری بودجه را بیش از گذشته جدی کرده است.در همین ارتباط دکتر «کامران ندری» اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) اعتقاد دارد افزایش نرخ بهره در کوتاه مدت می تواند تسکین و مرهی بر زخم های ناسور اقتصاد ایران باشد چرا که می توان با طی کردن این شرایط بحرانی به آینده امیدوارتر بود.این کارشناس اقتصادی همچنین معتقد است مشکلات اقتصاد ایران راه حل هایی دارد که در بند سیاست است و نباید از اصلاح وضعیت فعلی ناامید شد.مشروح این گفت و گو از نظرتان می گذرد:
این روزها عده ای از تحلیلگران اقتصادی این گزاره را مطرح می کنند که به تعبیری دیگر مشکلات اقتصاد و بحران های فعلی راه حل اقتصادی ندارد و باید برای حل مشکلات،مسائل سیاسی با کشورهای خارجی برطرف شود.

آیا چنین مسئله ای از سوی شما پذیرفتنی است؟

بخش عمده ای از مشکلت کنونی ریشه در مسائل سیاسی دارد اما باید توجه کنیم ما با مسئله مذموم عدم توجه به روش های اقتصادی برای حل مسائل مختلف مواجه هستیم.برخی از مسائل سیاسی ناشی از تحریم است اما ما با خودتحریمی هم رو به رو هستیم.خودتحریمی هایی که ریشه سیاسی دارد.عرضه ارز اکنون به شدت کاهش یافته که منجر به از دست رفتن درآمدها نیز شده است.درآمدهای صادراتی نیز به دلیل شیوع ویروس کرونا افت قابل ملاحظه ای داشته است.خودتحریمی سبب شده ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور برنگردد که این موضوع به تقابل با آمریکا برمیگردد و نمی توان درباره آن کاری انجام داد.همچنین اصرار داشتیم الزامات FATF پذیرفته شود اما این قضیه به سرانجامی نرسید و به لیست سیاه وارد شدیم که حالا برداشتن این مانع کار ساده ای پیش روی ما نیست و شاید رفع این مشکل طولانی باشد.البته باید تاکید کرد که قطعا راه حل اقتصادی برای رفع مصائب و مشکلات کنونی وجود خواهد داشت چرا که حتی اگر سخت ترین بیمار را هم نزد یک پزشک ببریم بالاخره نسخه ای برای درمان او خواهد نوشت هرچند که طبیعتا راه حل اقتصاد در بند نگاه سیاسی است.
آقای دکتر! رشد بی رویه نرخ دلارکه وارد کانال ۳۰ هزارتومانی شده است،تورم افسارگسیخته و بحران کسری بودجه دولت به طور جدی نگرانی از فروپاشی اقتصاد کشور را افزایش داده است.

نسخه حضرتعالی برای عبور از این وضعیت چیست؟

مهمترین مسئله ضرورت افزایش فوری نرخ بهره است.افزایش نرخ بهره رشد بی حساب نقدینگی را کنترل میکند،انتظارات تورمی را تعدیل کرده و فروش اوراق بدهی توسط دولت را تسهیل میکند.در کوتاه مدت افزایش نرخ بهره یک ضرورت است اما متاسفانه برخی افراد و جریان ها که درک صحیحی از ماهیت و کارکرد علم اقتصاد ندارند مانع تراشی میکنند و ما شاهد آن هستیم که در هفته گذشته مشتری برای اوراق بدهی دولت وجود نداشت.

ریشه این مخالفت ها چیست؟

دلیل مخالفت برخی از جریان ها و گروه ها با افزایش نرخ بهره،کم توجهی آنها به علم اقتصاد است.متاسفانه در ایران عده ای مسائل اقتصادی را پیچیده میکنند و اینطور وانمود میکنند که راهکارهای کشورهای خارجی به درد اقتصاد ایران نمی خورد.آنها اینطور جا انداخته اند که راه حل های خارجی در اقتصاد ایران پاسخگو و حلال مشکلات نیست.همه کشورها در مواجهه با تورم،نرخ بهره کوتاه مدت را افزایش میدهند اما مشاورین اقتصادخوانده نزدیک به حاکمیت با افزایش نرخ بهره که یک ضرورت انکارناپذیر است مخالفت میکنند.
پس در نهایت چاره ای جز افزایش نرخ بهره نیست.
افزایش نرخ بهره ۳ خاصیت مهم دارد.۱-رشد نقدینگی بقدری زیاد شده که کنترل آن سخت است. ابزار نرخ بهره مانع ادامه این روند تا حدود قابل توجهی خواهد شد.۲-پایین بودن نرخ بهره،بازدهی نگهداری از ریال را پایین آورده و با انتظارات تورمی موجود،مردم سریعا ریال خود را تبدیل به کالاهای دیگر نظیر خودرو،مسکن و یا ماشین آلات میکنند.همچنین به بازار ارز و طلا هم ورود میکنند.۳-دولت با افزایش نرخ بهره،خواهد توانست اوراق خود را به فروش برساند.دولت باید اجازه بدهد نرخ بهره بر اساس مکانسیم عرضه و تقاضا تعیین شود و باید نرخ بهره بالا پذیرفته شود. دولت باید درک کند نرخ بهره میتواند به اقتصاد کمک کند.ما می توانیم نرخ تورم را تا کاهش بدهیم هرچند تک رقمی شدن آن ممکن نباشد.ما می توانیم با ابزار نرخ بهره،تورم را کاهش بدهیم تا مرهمی برای اقتصاد باشد تا در آینده احتمالا مشکلات سیاسی هم حل بشود.

آقای دکتر به طور مشخص منظور شما از مخالفان افزایش نرخ بهره چه کسانی هستند؟

طبیعتا بخشی از فعالان بازار سرمایه هم جزو این عده هستند. نمیدانم آنها دیگر در بازار بورس بدنیال چه سودی هستند؟از اسفندماه گذشته تاکنون حرفه ای های بازار حداقل سرمایه خود را ۴ برابر کرده اند و سود کلانی بدست آورده اند.دیگر بدنبال چه چیزی هستند؟!از فشارهای سیاسی برخی تولیدکنندگان هم نباید غافل بشویم چراکه آنها به تسهیلات بانکی دسترسی دارند و همانطور که مطلع هستید به دلیل تورم بالا،نرخ بهره تسهیلات منفی است.عده ای با دریافت وام کلان،پول دریافتی را دربازارهای مختلف نظیر ارز،طلا،مسکن،خودرو و ماشین الات سرمایه گذاری می کنند،بنابراین آنها مایل نیستند نرخ بهره افزایش پیدا کند چرا که منفعت بادآورده خودشان را از دست میدهند!

ارزیابی شما از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در آبان ماه و تاثیر آن بر فضای اقتصادی کشور چگونه است؟

انتخابات آمریکا اگر به نفع ما تمام بشود میتواند یک تاثیر روانی کوتاه مدت داشته باشد.متاسفانه باید بگوییم تا درک و فهم اقتصادخوانده های ما از مسائل درست نشود انتظار بهبود وضعیت اقتصادی کشور بیهوده است.در حال حاضر ما با ضعف نهادها و ساختارهای اقتصاد کشور مواجه هستیم.حتی اگر بتوانیم نفت بفروشیم و صادرات داشته باشیم گریزی از این موضوع نیست که سیستمداران و اقتصادخوانده ها باید نگرش خود را درباره مشکلات اقتصادی،اصلاح کنند.

ع