نزدیکی ایران و چین مهمترین تهدید تمدن غرب

هانتیگتن: نزدیکی تمدن اسلامی شیعی و کنفوسیوسی (نماینده اصلی این دو تمدن یعنی ایران و چین) مهمترین تهدید تمدن غربی است.

اقتصاددان: بر اساس نظریه هانتینگتون بر اساس نظریه هانتینگتون نزدیکی تمدن اسلامی شیعی و کنفوسیوسی (و نماینده اصلی این دو تمدن یعنی ایران و چین) مهمترین تهدید تمدن غربی است. در ادامه بخشی از نظریه جنگ تمدن های هانتیگتون بیان شده و توضیح مختصری از اثر موافقت نامه ایران و چین بر تمدن غربی در این غالب بیان می شود.

هانتینگتون در سال ۱۹۹۶ تئوری خود را با انتشار کتابی به نام «برخورد تمدن‌ها و تغییر جهان» گسترش داد. البته این اصطلاح اولین بار توسط برنارد لوئیس در مقاله با نام بنیان خشم مسلمانان مطرح شد. از نظر هانتینگتون «پس از جنگ سرد، دولت¬های ملی به عنوان قوی¬ترین بازیگران صحنه¬ی جهانی باقی خواهد ماند؛ اما برخوردهای اصلی در سیاست جهانی، میان تمدن¬ها بروز می¬کند. برخورد تمدن¬ها وجه غالب سیاست¬های جهانی را تشکیل خواهد داد و در آینده خطوط گسل میان تمدن¬ها مرز نبرد میان آنها است» (هانتینگتون، ۱۳۸۰؛ ۳۶۱ به نقل از رضایی، ۱۳۸۹: ۱۸۰). از نظر هانتینگتون تمدن یک هویت فرهنگی است. هانتینگتون در تئوری خود تمدن‌های جهان را به چهار حوزه تمدنی اصلی تقسیم می¬کند. تمدن غرب مسیحی، تمدن اسلامی، تمدن کنفوسیوسی و تمدن هندویی. به طور جزیی¬تر هشت تا نه تمدن را در جهان فعلی به عنوان تمدن¬های اصلی نام می¬برد که عبارتند از: تمدن غربی، اسلامی، کنفوسیوسی، ژاپنی، هندو، ارتدکس، اسلاوی، امریکای لاتین و آفریقایی (همان: ۳۶۴).

هانتیگتون در خصوص علل برخورد تمدن¬ها دلایل زیر را دخیل می¬داند:

• اختلاف تمدنها اساسی است
• خود آگاهی تمدنی در حال افزایش است
• تجدید حیات مذهبی وسیله‌ای برای پرکردن خلا هویت در حال رشد است
• رفتار منافقانه غرب موجب رشد خود آگاهی دیگر تمدن‌ها گردیده ‌است
• ویژگیها و اختلافات فرهنگی تغییر ناپذیرند
• منطقه گرایی اقتصادی و نقش مشترکات فرهنگی در حال رشد است
• خطوط گسل موجود بین تمدنها امروزه جانشین مرزهای سیاسی و ایدئولوژیک دوران جنگ سرد گردیده است.

بر أساس نظریه هانتیگتون بیشترین احتمال درگیری غرب با تمدن اسلامی و کنفوسیوسی است. از طرفی کمترین خطر درگیری تمدن اسلامی با تمدن کنفوسیوسی است. با توجه به این دو نتیجه است که هانتینگتون خطر ایجاد ارتباط فراگیر میان تمدن اسلامی و کنفوسیوسی را بزرگترین عامل خطر برای تمدن غربی می¬داند.

در این نظریه هانتینگتون به جهان غرب هشدار داده‌است، که در قرن آینده رویا‌رویی و برخورد جدی بین تمدن¬های گوناگون و از آن جمله برخورد تمدن¬های غرب با اتحاد تمدن¬های اسلامی و کنفوسیوسی حتمی است. هانتینگتون برای اثبات «خطر اسلام» نتایج نظرسنجی انجام شده در آمریکا را منتشرنمود. نظرسنجی که طی آن اکثریت پرسش¬شوندگان به این گمان بودند که خطری به نام خطر اسلام، وجود دارد. از زمان انتشار نتایج این نظرسنجی ظاهرا بسیاری از مردم بدان اعتقاد پیدا کرده¬اند. قابل توجه است که هانتینگتون سه کشور ایران، چین و عراق را بزرگترین تهدیدبرای ایالات متحده می¬داند.

بر أساس این نظریه می شود به راحتی متوجه شد چرا موافقت نامه ای بین ایران و چین تا این حد از طرف امریکایی ها در خارج از کشور و نفوذی های داخلی خطرناک است. بر این أساس پیش بینی می شود امریکا از ابزارهای فشار یا تشویق مثلا تهدید طرفین و در عین حال دادن امتیازاتی به دو طرف تلاش کند تا این موافقت نامه را تضعیف کند. البته راهکارهایی چون فشار از درون از طرف نفوذی های غربی و ایجاد اغتشاش از طرف هواداران غربی داخلی نیز دور از تصور نیست.

/پ