مسوولیت حفظ محیط‌زیست

نقش و اهمیت منابع طبیعی و محیط‌زیست بر همگان روشن است. افزایش جمعیت، بهره‌برداری بی‌رویه، ناپایدار و غیراصولی، ضعف سرمایه اجتماعی، تغییرات اقلیمی، صنعتی شدن و تغییر سبک زندگی انسان‌ها، حجم زیاد آلاینده‌های محیط‌زیست و عوامل دیگر سبب تخریب سرزمین، کاهش کمیت و کیفیت منابع طبیعی، تخریب محیط زیست و برهم خوردن نظم اکوسیستم شده و در نتیجه زندگی انسان‌ها و همچنین تنوع زیستی گیاهی و جانوری به خطر افتاده و یا بعضا نابود شده است.

به گزارش اقتصاددان به نقل از اعتماد ،  بدیهی است که تقویت سرمایه اجتماعی و افزایش احساس تعلق خاطر مردم و بهره‌برداران به منابع محیطی و محیط‌زیست سبب حفظ بهتر آنها می‌شود بنابراین حاکمیت و نهادهای مدنی باید تلاش کنند تا از طرق مقتضی روحیه اعتماد عمومی، دغدغه‌مندی، احساس مسوولیت، جلب مشارکت فعال و همکاری آحاد جامعه را بیشتر کنند.

خوشبختانه دانش بشری در حال گسترش است. مقیاس، ابعاد، پیچیدگی‌ها و درهم‌تنیدگی‌های چالش‌های محیط‌زیستی روز به روز روشن‌تر می‌شود. از طرف دیگر، با افزایش سطح آگاهی مردم و مسوولان، مسوولیت‌پذیری و میزان مشارکت ایشان در فرآیند حفظ، اصلاح، احیاء، توسعه و بهره‌برداری اصولی و پایدار از منابع طبیعی و محیط‌زیست، بیشتر و موثرتر می‌شود. بی‌اطلاعی و عدم شناخت دقیق و صحیح از حقوق (به‌خصوص حقوق شهروندی و حقوق محیط زیست) سبب بی‌تفاوتی نسبت به تخریب منابع طبیعی و محیط‌زیست می‌شود. اطلاع‌رسانی درست و موثر می‌تواند سبب افزایش آگاهی و احساس مسوولیت بیشتر در بین آحاد جامعه شود. بنابراین نهادهای مدنی و مراکز علمی و پژوهشی و نیز مراکز فرهنگی-مذهبی می‌توانند نقش بسزایی در این خصوص داشته باشند تا به‌تدریج مسوولیت اجتماعی اعضای جامعه بیشتر شده و نه تنها محیط‌زیست را تخریب نکنند و یا زباله‌ای در معابر و طبیعت رها نکنند بلکه در حفظ و احیای آن بیش از پیش، کوشش کنند و بی‌تفاوت و بی‌مسوولیت نباشند. لازم است مسوولان امر از طریق شناسایی خلأهای موجود و تعیین اولویت‌های کاری و همچنین شناسایی دست‌اندرکاران و ذی‌نفعان کلیدی، در راستای افزایش سطح آگاهی عمومی و اطلاع‌رسانی، از کلیه ظرفیت‌های موجود در بخش‌های قانونگذاری، سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و آموزشی (در بدنه حاکمیت و نهادهای مدنی) حسن استفاده را به عمل آورند تا شهروندان از یک‌سو با حقوق حقه خویش بیشتر آشنا شده، آن حقوق را محترم شمرده و حفاظت کنند و از سوی دیگر، در حفظ و بهره‌برداری اصولی از منابع طبیعی و محیط‌زیست و در احترام به حقوق دیگران در نسل حاضر و نسل‌های آتی به مسوولیت‌های اجتماعی خود به‌طور کامل عمل کرده و این کنشگری محیط‌زیستی و اجتماعی را توسعه داده و به الگویی ارزشمند از رفتار و فرهنگ ملی تبدیل نمایند.
انتظار می‌رود که علاوه بر نهادهای دولتی ذی‌ربط، انجمن‌ها و تشکل‌های مردم‌نهاد نیز بیش از پیش، در این خصوص فعالیت نمایند. به امید توجه بیشتر به امر مهم و حیاتی مسوولیت اجتماعی در ابعاد مختلف آن، تقویت عزم و اراده ملی و سعی و تلاش بیشتر جهت دستیابی به فردایی بهتر و شکوفایی هر چه بیشتر سرزمین عزیزمان ایران.

ع