فاجعه درختان زیتون‌ بی‌ثمر

ماجرای کاشت درختان زیتون بی‌ثمر در چندهزار هکتار از اراضی کشاورزی در حالی پس از ۸ سال به ماجرای جنجالی بدل شده که بر اساس اظهارات مسوولان وزارت جهاد کشاورزی، این درختان بار نمی‌دهند. نکته جالب توجه اینکه وزیر جهادکشاورزی و مسوولان موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر که خود باید پاسخگوی چنین فجایعی باشند، در جلسه‌ای با رییس قوه قضاییه در این خصوص شاکی شده‌اند و تقصیر را به گردن یک شرکت خصوصی انداخته‌اند. در جلسه اخیر غلامحسین محسنی اژه‌ای با مسوولان وزارت کشاورزی، اعلام شده هشت سال قبل در ۲۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی زیتون کاشته شده، ولی تازگی‌ها فهمیده‌اند درختان زیتون نابارور بوده اند! این موضوع آنچنان مورد تامل رییس قوه قضاییه قرار گرفته که در این جلسه با تعجب از مسوولان وزارت کشاورزی سوال می‌کند که آیا زمانی که نهال‌ها تحویل داده شده باید تشخیص داده می‌شد که نر یا ماده است یا اینکه وقتی نهال‌ها بزرگ شدند؟
در این جلسه همچنین صحبت‌هایی مطرح شده که امکان تشخیص نر یا ماده بودن نهال‌های زیتون در ابتدا مشخص نیست و دست‌کم باید دو سال بگذرد تا بتوان با انجام تحقیقات، آزمایش‌ها و روش‌های مولکولی این موضوع را تشخیص داد.
صحبت‌هایی که در این جلسه مطرح شده تا جایی مورد توجه و تامل قرار گرفته است که همه خواهان معرفی مقصران این فاجعه هستند. حتی این شائبه از سوی برخی از رسانه‌ها مطرح شده است که موسسه کنترل و گواهی بذر رشوه دریافت کرده و مجوز واردات داده است. این در حالی است که گفته می‌شود کل نهال‌ها در اروپا شناسنامه دارند و هم واردکننده و هم موسسه که به این واردکننده مجوز داده است، در همان زمان واردات از بارده نبودن این نهال‌ها مطلع بوده‌اند.
برای روشن شدن موضوع، از رییس شورای ملی زیتون ایران به عنوان نهاد بخش خصوصی مرتبط با صنعت زیتون کمک گرفتیم. به گفته مهدی عباسی، نه تنها عدد اعلام شده در مورد اراضی کشاورزی دارای زیتون‌های غیرباور کذب است بلکه استفاده از کلمه «نر» برای نهال زیتون نیز درست نیست. بر اساس آنچه او اعلام می‌کند، در رابطه با این فاجعه باید وزارت کشاورزی و موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر پاسخگو باشند چرا که در ابتدا کارهای اجرایی را انجام داده‌اند و سپس سراغ تحقیقات و مطالعات رفته‌اند.
رییس شورای ملی زیتون ایران می‌گوید به دلیل اینکه یک سری از ارقام نهال زیتون در مناطقی کشت شده‌اند که با محیط سازگاری نداشته‌اند، این عدم نتیجه حاصل شده است. نکته قابل تامل اینکه هیچ‌گاه در رابطه با این موارد از نظرات کارشناسی بحش خصوصی کمک گرفته نشده است و حالا این مسوولان وزارت جهادکشاورزی هستند که باید پاسخگو باشند چرا که باعث و بانی این کار خودشان هستند. این در حالی است که اشتباهاتی که در سال‌های قبل توسط موسسه و وزارت کشاورزی انجام شده‌، همین حالا به شکل دیگر و با عدم نظارت بر نهالستان‌های غیرمجاز تکرار می‌شود که نتایج آن سال‌های بعد مشخص خواهد شد.
استفاده از کلمه «نر» برای نهال زیتون تخصصی نیست
به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان صنعت ،  در همین خصوص رییس شورای ملی زیتون ایران با بیان اینکه باعث و بانی این چالش خود وزارت کشاورزی و همین‌طور موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر بوده است، به «جهان‌صنعت» گفت: عدد ۲۰ هکتاری که عنوان می‌شود نه تنها کذب است بلکه استفاده از کلمه «نر» برای نهال زیتون نیز تخصصی نیست.
مهدی عباسی افزود: این امکان وجود ندارد که در رابطه با نهال زیتون از کلمه «نر» استفاده کرد و حتی استفاده از تعبیر «غیربارور» برای نهال‌های زیتون نیز درست نیست و مربوط به حوزه‌های دیگری می‌شود. در واقع ما نه تنها در ایران بلکه در هیچ جای دنیا نهال زیتون «نر» نداریم. در این راستا اگر به مقالات شورای جهانی زیتون و بررسی محققان نگاهی بیندازید، خواهید دید که ما اصلا زیتون «نر» نداریم که به عنوان مثال بگوییم این رقم نهال، رقم «نر» یا «ماده» است.
عباسی ادامه داد: بنابراین این کلمه به نظر من تخصصی نیست و شاید تعبیری است که مدیران در حال حاضر از آن استفاده می‌کنند. وی با اشاره به پشت پرده موضوعی که از سوی وزارت جهادکشاورزی در جلسه با رییس قوه‌قضاییه مطرح شده است، گفت: واقعیت این است که وزارت جهادکشاورزی در برخی حوزه‌ها اشتباهاتی را مرتکب شده که حالا نتایج آن هویدا شده است. به عنوان مثال در رابطه با نهال‌های زیتون شاهد کشت ارقامی از نهال در مناطقی از کشور بودیم که مناسب آن مناطق نبود و اشتباه وزارت کشاورزی و موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر این بود که پیش از انجام کار مطالعاتی و تحقیقات کارشناسی، به دنبال مباحث توسعه‌ای رفتند.
به عبارتی زمانی تحقیقات و مطالعات آغاز شد که کار از کار گذشته بود و عملیات اجرایی غیرکارشناسی انجام شده بود.
رییس شورای ملی زیتون ایران بیان کرد: اشتباه دیگری که اتفاق افتاد در رابطه با اختلاط ارقام بود و در این زمینه کسی که باید پاسخگو باشد، شرکت بخش خصوصی نیست بلکه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر باید به عنوان نهادی که مجوز و صلاحیت شرکتی را به عنوان تولیدکننده یا واردکننده و دریافت‌کننده ارز تایید کرده است، جواب بدهد. چرا که اختلاط ارقام توسط موسسه‌های غیرتخصصی تولید با مجوز این موسسه انجام شد و در نهایت این گرفتاری‌ها پیش آمد.وی اظهار کرد: یکی دیگر از اشتباهاتی که اتفاق افتاد این بود که هیچ‌گاه به نوع ارقام نهال‌ها با سازگاری محیط توجهی نشد. به عنوان مثال در شهر شیراز از ارقامی استفاده شد که برای مناطق گرمسیری مناسب نبود. این در حالی است که باید نظرات کارشناسی در مورد مناطق مختلف پیش از کشت نهال‌ها ارائه داده شود و سپس اعلام می‌شود که چه نوع ارقامی در چه مناطقی کشت شود. اما از آنجا که این اتفاق نیفتاد، حالا جای تعجب ندارد که بعضی ارقام نهال‌ها، میوه ندهد.

عدد ۲۰ هزار هکتار کاملا کذب است

رییس شورای ملی زیتون ایران با بیان اینکه عدد ۲۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی که گفته می‌شود زیتون‌های بی‌بار در آن کشت شده است، کاملا کذب است‌، گفت: این عدد در حدود سه تا چهار هزار هکتار بیشتر نیست که همان‌طور که گفته شد، ارقامی از نهال زیتون در این مناطق کشت شده که با محیط سازگاری نداشته است.
عباسی با طرح این سوال که چرا ما می‌خواهیم زیتون را محکوم به شکست کنیم‌، اظهار کرد: یک سری افراد به دنبال این هستند که صنعت زیتون را در کشور، شکست خورده معرفی کنند و به اشتباه و یا به عمد مبحث واردات را دنبال می‌کنند که آقای وزیر جهادکشاورزی باید در این‌باره مراقب باشند.
وی با بیان اینکه ما در استان‌هایی مثل زنجان و قزوین، به اصطلاح آقایان «زیتون نر» نداریم، گفت: طرح طوبی (طرح توسعه جنگل و باغ) که قرار بود به افزایش تولیدات باغی بینجامد، یکی از طرح‌های خوب در ایران بود اما بزرگ‌ترین اشتباه این طرح، سبقت بی‌جای اجرا از تحقیقات بود که باعث شد برخی ارقام زیتون در مناطقی کاشت شود که نتواند نتیجه مطلوبی به همراه داشته باشد.
این فعال بخش خصوصی در ادامه با اشاره به اینکه مشکل امروز ما، مشکل نر یا ماده بودن زیتون نیست بلکه مشکل امروز ما مشکل آب است، افزود: یکی دیگر از مشکلات اصلی ما عدم نظارت بخش‌های دولتی در حوزه‌های واردات و صادرات است. این در حالی است که وقتی نظارت به حاشیه می‌رود، چنین اعداد و ارقامی هم بیرون می‌آید و در نهایت این موضوعات به عنوان اصل قرار می‌گیرد و دوباره چالش‌های اصلی به حاشیه می‌رود‌.

وظیفه وزارت کشاورزی تحقیق و بعد اجرا بود

عباسی با اشاره به برخی صحبت‌هایی که در مورد آزمایش‌های مولکولی از سوی برخی مسوولان و کارشناسان در جلسه با رییس قوه قضاییه مطرح شده است، گفت: طرح این حرف‌ها فایده‌ای ندارد و نکته این است که شما باید زمانی که نظارت می‌کردید و بعد اصالت رقم را تایید می‌کردید، این کار را انجام ندادید به طوری که حالا چنین نتایجی در اراضی کشاورزی حاصل شده است.
رییس شورای ملی زیتون ایران اظهار کرد: وظیفه وزارت کشاورزی تحقیق، مطالعه و سپس اجرا بود و بخش خصوصی نیز باید در نقش سرمایه‌گذار حاضر می‌شد اما زمانی که نظارت انجام نشود، کار به بخش خصوصی غیرتخصصی واگذار می‌شود که البته در این خصوص باید موسسه پاسخگو باشد چرا که صلاحیت بخش خصوصی را موسسه تایید کرده است. وی با بیان اینکه بیش از ۲۰۰ رقم نهال زیتون در ایران وجود دارد، ادامه داد: به عنوان مثال شخصی که تخصصی در تولید نهال ندارد و ارقام زیتون را نمی‌شناسد، چطور باید کار را به صورت نتیجه‌بخش پیش ببرد. عباسی با اشاره به اینکه در ایران ۷۵ هزار هکتار اراضی زیتون وجود دارد، گفت: چه کسی می‌گوید که یک سوم اراضی زیتون بارده نیست؟ به نظر من اعلام این عدد به صورت ناخواسته یا از سر ناآگاهی در جهت پرکردن جیب واردکنندگان است .

کم‌کاری همین حالا هم اتفاق می‌افتد

رییس شورای ملی زیتون ایران با بیان اینکه در این رابطه بنده نماینده بخش خصوصی بودم اما در زمان اخذ این تصمیم مشورتی با من انجام نشده است، گفت: تصمیمات اشتباه از سال ۷۲ تا سال ۹۰ ادامه داشت و هیچ زمان هم از نظرات بخش خصوصی در این حوزه استفاده نشد. حال به گونه‌ای صحبت می‌شود که گویی ما باید برای عدم نظارت پاسخگو باشیم.وی با بیان اینکه کم‌کاری همین حالا نیز به شکل دیگری اتفاق می‌افتد، افزود: ما شاهد این هستیم که اکنون در سایه کمبود نظارت‌ها، نهال‌های زیتون به صورت غیرتخصصی تولید و در کنار خیابان‌ها برای فروش قرار داده می‌شود.به گفته عباسی، برخی کارشناسان موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر از ۱۰ نهالستان غیرمجاز عبور می‌کنند و کاری به آنها ندارند و تنها سراغ نهالستانی می‌روند که مجوز فعالیت دارد. در واقع می‌توان گفت که امروز عدم نظارت این موسسه برای نهالستان‌های غیرمجاز، اتفاق سال‌های قبل را به شکل دیگری رقم می‌زند.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع