شاهنامه و انسان معاصر

گاهی که برای برخی از دوستان هم رشته دانشگاهی که حقوق عمومی(سیاسی) خوانده اند، مطالبی از شاهنامه به اقتضای سخن، بیان می کنم، آنان با شگفت می گویند، ما نمی دانستیم چنین مطالبی هم در شاهنامه وجود دارد.
هنگامی که به آنان پاسخ می دهم برای رسیدن به جایی که بتوان چنین مطالب مفیدی برای جامعه امروز را از شاهنامه دریافت کرد، باید دست کم ده سال مداوم شاهنامه پژوهی نمود و نزد استادان شناسِ شاهنامه باید دانش ها آموخت و این راهی است که اینجانب بیست سال است می روم، بیشتر در شگفت می شوند.
حقیقت امر آن است که چون شاهنامه روایت تاریخ تمدن جامعه ی ایران از آغاز تا پایان ساسانیان است و علم تاریخ ، چراغی است که امروز و فردای ما را روشن می کند، می توان از این گنجینه ی تاریخی برای مسائل امروزی جامعه هم استفاده کرد. به ویژه کاربرد شاهنامه در برخی علوم امروزی مانند حقوق عمومی، بیشتر نمود دارد. می دانید که حقوق عمومی به روابط بین حاکمان و شهروندان می پردازد. بسیاری از استادان و دانشمندان بزرگ حقوق عمومی گفته اند، حقوق عمومی را باید در بستر تاریخ فرا گرفت. اشاره کردیم که شاهنامه هم تاریخ محض است.
برای مثال یکی از درس های مهم حقوق عمومی « نظریه دولت ها » می باشد. که در این درس انواع نظام های سیاسی جهان اعم از پادشاهی و جمهوری بررسی می شوند.
بسیار جالب است که بدانیم بر اساس شاهنامه نخستین انتخاب حاکم از سوی جمهور (یعنی مردم) در ایران عهد کهن در آغاز پادشاهی فریدون بوده است. با بررسی دقیق و تخصصی داستان فریدون، متوجه می شویم که بر اساس شاهنامه نخستین حکومت جمهوری در ایران تشکیل شده است. در صفحه ۴۱۲ کتاب تاریخ ایران کهن آمده است: “برای نخستین بار در تاریخ جهان در ۲۷۶۷ سال پیش از میلاد مسیح (۳۳۸۸ سال پیش از هجرت پیامبر از مکه به مدینه و ۹۹۹ سال پیش از میلاد زرتشت)، مردم با رای مستقیم خود و نه از راه «شورا» ، فرمانروا و در این مورد، فریدون را بر می گزینند. باید از این رخ داد، به عنوان نخستین «جمهوریت» در تاریخ جهان نام برد. ”
لذا شاهنامه برای انسان معاصر مفید و بلکه دانستن آن ضروری است.
انسان معاصر، هم به پند و حکمت موجود در شاهنامه نیاز دارد، هم به سایر دانستنی هایی که در شاهنامه قابل یافت است.