سرگیجه بازارها با سیگنال بانک مرکزی آمریکا

 شب گذشته فدرال رزرو آمریکا نرخ بهره خود را به میزان نیم درصد افزایش داد. در حالی‌که در حالت معمول افزایش نرخ بهره توسط فد به میزان ۰.۲۵ درصد بوده، افزایش شدید نرخ بهره به این میزان در جلسه شب گذشته از سال ۲۰۰۰ تاکنون سابقه نداشته است. فدرال رزرو بنا دارد که از ابتدای ماه ژوئن ترازنامه خود را به میزان ۴۷.۵ میلیارد دلار کوچک کند (فروش اوراق) و بعد از سه ماه نیز میزان کاهش حجم ترازنامه به ۹۰ میلیارد دلار خواهد رسید. چنین سیگنالی به شدت انقباضی در کنار افزایش بیشتر نرخ بهره گرچه در شب گذشته به کام بازارها نشست اما در میان‌مدت می‌تواند بازارها را از نقدینگی خشک کند و ریزش بازارها را به دنبال داشته باشد.

فروش اوراق توسط فدرال رزرو در شرایطی که نرخ بهره اوراق قرضه ده ساله آمریکا به ۳ درصد رسیده است می‌تواند سرعت رشد نرخ بهره اوراق را افزایش دهد و این خود می‌تواند بلای جان بازارها شود. بازار سهام آمریکا گرچه شب گذشته بخشی از افت هفته‌های قبل را جبران کرد اما همچنان بازار خرسی به نظر می‌رسد. امروز در آغاز کار بازار سهام آمریکا شاهد افت دسته‌جمعی قیمت سهام و افت یک درصدی شاخص S&P500 بودیم.

بازارها از خواب بیدار می‌شوند؟

واکنش شب گذشته بازارها تا حدود زیادی عجیب به نظر رسید. این‌که به واسطه عدم افزایش نرخ بهره با سرعت بیشتر از نیم درصد بازارها رشد می‌کنند شاید نشان از هیجان بازارها داشته باشد و این ریسک افت محسوس سهام را در بازار جهانی افزایش می‌دهد. شاخص دلار آمریکا که شب گذشته به کمتر از ۱۰۳ رسیده بود امروز دوباره با رشد محسوس به بیش از ۱۰۳ رسیده است و احتمال رشد بیشتر این شاخص وجود دارد. گرچه پیش‌بینی بازارهای جهانی دشوار و شاید غیرممکن به نظر می‌رسد، اما از رشد دیشب بازارها نیز نمی‌توان این نتیجه را گرفت که دوران رشدهای افسارگسیخته به پایان نرسیده است. حتی کارشناسان با احتمال افزایش سیاست انقباضی ریزش سنگین بازارها را برای یک دوره طولانی بعضا هشدار می‌دهند.

آیا فد شاخص تورم را می‌شکند؟

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان  ، نرخ تورم آمریکا به ۸.۵ درصد رسیده است که در ۴۰ سال گذشته بی‌سابقه است. رشد قیمت ‌مواد غذایی و انرژی از دلایل اصلی رشد شاخص قیمت مصرف‌کننده در بازار جهانی محسوب می‌شود. اعضای فدرال رزرو نیز بر مشکلات سمت عرضه و اثرات آن بر رشد قیمت کالاها تاکید دارند و بر این اساس این سوال مطرح می‌شود که آیا سیاست انقباضی حتی شدید فدرال رزرو آیا می‌تواند سیر صعودی تورم را به خط پایان خود برساند. بعضا این ریسک مطرح می‌شود که شاید فدرال رزرو که در حالت آچمز قرار گرفته است برای این‌که از رشد بیشتر تورم جلوگیری کند با سیاست‌های انقباضی ضربتی خود باعث ایجاد رکود در اقتصاد آمریکا و اقتصاد جهانی شود. بر این اساس ماه‌های آینده از این نظر از اهمیت زیادی برای اقتصاد جهانی برخوردار است. موجی از قحطی مواد غذایی حتی در قاره اروپا به صورت محسوس مشاهده می‌شود. جنگ روسیه علیه اوکراین خود به بلایی سنگین برای اقتصاد جهانی تبدیل شده است. از طرفی پوتین پا را بر گلوی اروپایی‌ها گذاشته و کشورهای جهان اول اروپایی را به قطع کردن گاز تهدید می‌کند و از سوی دیگر قیمت فرآورده‌های اصلی نفت مانند گازوییل به سطوح باورنکردنی در سطح ۱۵۰ دلار رسیده است. هزینه‌های حمل جاده‌ای و عمومی به این واسطه رشد چشم‌گیری داشته است. مصاحبه بورسان با برخی از صنعتگران اروپایی از این موضوع حکایت دارد که مواد اولیه تولید به شدت افزایش قیمت پیدا کرده است و در پدیده‌ای نادر برای غرب به صورت ماهانه در حال افزایش قیمت حتی در صنایع هستیم.

با شرایط فعلی همچنان نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از آینده داشت. همان‌طور که کرونا و جنگ روسیه قابل پیش‌بینی نبود و اثرات عجیبی بر اقتصاد جهانی داشت احتمال وقوع هر سناریو وجود دارد. اما در سناریوی بدبینانه احتمال ادامه رشد تورم به‌واسطه مشکلات در زنجیره تامین و همچنین احتمال رکود در اقتصاد پررنگ به نظر می‌رسد. این موضوع طبیعتا می‌تواند ضربات قابل توجهی را به بازار کالایی وارد کند. بازار کالاهای خام از اهمیت بالایی برای بورس تهران برخوردار هستند. گرچه در کوتاه‌مدت نتوان پیش‌بینی دقیقی ارائه داد اما هر چه زمان پیش می‌رود احتمال وقوع یک رکود تورمی پررنگ می‌شود. احتمالا اگر رشد نرخ تورم در آمریکا ادامه‌دار باشد (انتظار عقب‌گرد تورم از مسیر صعودی وجود دارد) فدرال رزرو از تمام ابزار خود برای سرکوب رشد عمومی قیمت‌ها استفاده کند. گرچه پاول نرخ خنثی را برای فدرال رزرو حدود ۲.۵ تا ۳ درصد اعلام کرده است برخی کارشناسان نرخ بهره خنثی را برای شرایط کنونی ۵ درصد عنوان می‌کنند که می‌تواند اثرات مخربی به همراه داشته باشد.