سرازیر شدن سرمایه‌های خاورمیانه به چین به چه معناست؟

روزنامه «لیان‌هه جائوبائو» ۲۱ آوریل (۲ اردیبهشت) در مقاله‌ای نوشت از سال گذشته صندوق‌های سرمایه گذاری دولتی خاورمیانه تلاش‌های زیادی برای استقرار دارایی‌های خود در چین انجام داده‌اند. این جرقه امید را برای بسیاری از کارآفرینان چینی و موسسات سرمایه گذاری خطرپذیر روشن کرده است.

«لی چیائو» (نام مستعار) که ۴۰ سال دارد موسس یک شرکت اجتماعی بازی در شهر «شنجن» است. جریان نقدیندگی شرکت او در ابتدای سال گذشته کم بود اما ۶ ماه وقت صرف کرد و با ده‌ها شرکت بدون اینکه موفقیتی به دست آورد، وارد مذاکره شد.

جولای ۲۰۲۳ یک آژانس سعودی با او تماس گرفت. پس از برگزاری دو دیدار، طرف سعودی از لی مستقیما درخواست کرد به ریاض پایتخت عربستان سعودی سفر کند تا بازار آنجا را مورد بررسی قرار داده و بازار محلی را توسعه دهد. او از این پیشرفت سریع کارها اندکی شگفت زده بود.

پس از پرس و جو از همکارانش متوجه شد بر خلاف سرمایه گذاران دلاری سنتی که احتیاط بیشتری برای سرمایه گذاری در چین به خرج می‌دهند، سرمایه‌های خاورمیانه‌ای فعالانه در حال سرازیر شدن به سوی چین هستند و بازدیدهای بازرسی از کشورهایی مثل عربستان سعودی و امارات متحده عربی به یک «دوره الزامی» برای بسیاری از تجار چینی تبدیل شده است.

طبق داده‌های «Global SWF»، یک پلتفرم داده‌های جهانی صندوق‌های سرمایه گذاری دولتی، صندوق‌های دولتی از ۶ کشور حاشیه خلیج فارس در سال گذشته مستقیما اقدام به کسب مالکیت و سرمایه گذاری در چین کردند که به ۲٫۳ میلیارد دلار رسید. اگر سرمایه گذاری در چین توسط شرکت‌ها و سرمایه‌های آنها لحاظ شود، میزان این سرمایه گذاری از ۲٫۳ میلیارد دلار فراتر می‌رود.

سرمایه گذاری از جانب صندوق‌های خاورمیانه در چین شامل صنایعی مثل بازی و شبکه‌های اجتماعی، تولید و لجستیک هوشمند و به طور خاص شرکت‌های خودروهای انرژی جدید است. از نیروهای جدید خودروسازی گرفته تا خودروسازان معتبر، سرمایه‌گذاران خاورمیانه‌ای در فهرست سرمایه‌گذاران وجود دارند.

بر اساس تحلیل «وانگ یونگ‌جونگ» پژوهشگر «آکادمی علوم اجتماعی چین» این امر به نیازهای بسیاری از کشورهای خاورمیانه‌‌ای به کاهش وابستگی‌شان به نفت و تنوع بخشیدن توسعه اقتصادی آنها مرتبط است.

توانمندی‌های چین در تولید، زیرساخت جدید و صنایع انرژی جدید شدیدا مکمل بازار خاورمیانه هستند. در عین حال، تجربه مدیریت چین در توسعه این صنایع نوظهور نیز مورد نیاز کشورهایی مثل عربستان سعودی و امارات متحده عربی است.

صندوق‌های سرمایه در خاورمیانه عملگراتر هستند. «یانگ سن» مدیر امور سرمایه گذاری و مالی «Kuaicang Intelligent»، یک شرکت ربات لجستیکی چینی که «شرکت نفت ملی سعودی» (Saudi Aramco) در آن سرمایه گذاری کرده، می‌گوید: آنها به شرکت‌های چینی می‌آیند تا به وسیله کسب و کار و اهدافشان همکاری کنند. سوالاتی که می‌پرسند اغلب از نظر نیازها بسیار دقیق و صریح است.

این همچنین احساس مشترک بسیاری از کسانی است که با صندوق‌های سرمایه گذاری خاورمیانه در تماس هستند. صندوق‌های سرمایه گذاری خاورمیانه‌ای فقط بخاطر بازگشت ثروتشان در چین سرمایه گذاری نمی‌کنند بلکه برای جذب سرمایه گذاری، ترغیب شرکت‌های چینی برای ورود به خاورمینه و ترویج تحول اقتصادی کشورشان هم اقدام به این کار می‌کنند.

برای مثال «شهر آینده جدید عربستان سعودی» و صندوق سرمایه گذاری آن (NIF) اکتبر سال گذشته در «Pony» شرکت رانندگی خودران چین سرمایه گذاری کرد و قرار است یک مرکز تولید و تحقیق و توسعه رانندگی خودران در «شهر آینده جدید» راه اندازی کند؛ پیش از آن، «Eda Capital» که در ریاض مستقر است در «Jitu Express» که یک شرکت لجستیک است سرمایه گذاری کرد و تا پایان سال ۲۰۲۳ هفت انبار و مرکز توزیع در عربستان سعودی ساخت و سه هزار کارمند استخدام کرد.

صندوق‌های سرمایه خاورمیانه‌ای از گشته در چین سرمایه گذاری کرده و این روند طی سال گذشته به طور چشمگیری شتاب گرفت. «ون شائوبیائو» پژوهشگر «موسسه مطالعات خاورمیانه» در «دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای» بر این باور است که یکی از دلایل این است که دارایی‌های چین در حال حاضر به وضوح کم ارزش شمرده و  این باعث می‌شود صندوق‌های سرمایه گذاری خاورمیانه‌ای که در حال حاضر نگاه به شرق دارند، منتظر فرصتی خوب برای خرید پایین باشند. این همچنین توضیح می‌دهد که چرا صندوق‌های سرمایه گذاری خاورمیانه همچنان علاقه‌مند بازار سهام چین هستند. سرمایه گذاری در بازار ثانویه همچنین نشان می‌دهد که موسسات خاورمیانه‌ای درباره توسعه و اقتصادی چین خوش بین هستند و به آن اطمینان طولانی مدت دارند.

چه استفاده از فرصت برای خرید به صرفه باشد یا سرمایه گذاری در صنایع نوظهور چین، اینها از ملاحظات راهبردی صندوق‌های سرمایه گذاری خاورمیانه‌ای جدا نیستند.

از آنجا که توسعه اقتصادی اروپا و ایالات متحده کند شده و آمریکا واردات نفت از خاورمیانه را کاهش داده، کشورهای خاورمیانه به ویژه عربستان و امارات به شکل روزافزونی خواستار «مستقل شدن» هستند.

انتخاب نزدیکتر شدن به چین همچنین شکلی از استقلال راهبردی است. این ملاحظه استقلال راهبردی نیز مورد حمایت نفوذ دیپلماتیک و سیاسی چین در جهان عرب است.

ز