تسریع نوآوری علمی-فناوری چین طی ۳ سال گذشته با وجود چالش‌های کرونا

برنامه ایستگاه فضایی چین به عنوان پرچمدار حوزه علم و فناوری این کشور وظایف برنامه‌ریزی‌شده خود طی سه سال گذشته را کامل کرده است؛ این وظایف شامل پرواز اولیه راکت حامل «لانگ مارچ-۵بی» در سال ۲۰۲۰، پرتاب ماژول اصلی «تیان‌هه» در سال ۲۰۲۱ و پرتاب ماژول‌های آزمایشگاهی «منگ‌تیان» و «ون‌تیان» در سال ۲۰۲۲ بود.

فضاپیمای سرنشین‌دار «شن‌جوئو-۱۵» در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۲ به طور موفقیت‌آمیز پرتاب و به ایستگاه فضایی چین متصل شد و به این ترتیب ۱۲ ماموریت برنامه‌ریزی‌شده برای راستی‌آزمایی فناوری‌های کلیدی و ساخت ایستگاه فضایی تکمیل شد.

«وانگ شیائوجون» رئیس «آکادمی فناوری پرتاب چین» که زیرمجموعه «شرکت علم و فناوری هوافضای چین» است، گفت: پاندمی کووید-۱۹ چالش‌هایی را بر سر راه صنعت فضایی چین ایجاد کرد و باعث شد مساله تضمین سلامت منابع انسانی برای فعالیت‌های پژهشی و آزمایشی با مشکل مواجه شود.

وی افزود پاندمی همچنین بر ارتباطات و هماهنگی و همچنین زنجیره‌های تامینو همکاری بین‌المللی تاثیر منفی گذاشت.

وانگ تاکید کرد با این وجود، صنعت فضایی موفق شد با به کارگیری سیاست‌های کنترلی علم‌محور و با اعمال تدابیر پیشگری و کنترل موثر کرونا مانند پوشش کامل واکسیناسیون پرسنل، بر این دشواری‌ها غلبه کند و راه انعطاف‌پذیرتری را برای کار انتخاب نماید تا اطمینان حاصل شود تمام ماموریت‌ها در موعد مقرر انجام می‌شوند.

بر اساس گزارش سالانه شرکت علم و فناوری هوافضای چین، چین موفق شد در سال‌های ۲۰۲۰، ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به ترتیب ۳۹، ۵۵ و ۶۴ پرتاب فضایی انجام دهد که به شکل قابل توجهی بیشتر از تعداد پرتاب‌های دوره قبل از پاندمی بود. چین در سال ۲۰۱۹ موفق به پرتاب ۳۴ پرتاب فضایی شده بود.

صنعت فضایی چین فقط یکی از مثال‌هایی است که نشان می‌دهد چگونه چین توانست توسعه نوآوری علمی-فناوری خود را با وجود تاثیر پاندمی کرونا، محقق کند.

بر اساس آمار سالانه منتشر شده توسط «موسسه اطلاعات علمی و فناوری چین» که زیر مجموعه وزارت علم و فناوری فعالیت می‌کند، تا سپتامبر ۲۰۲۲، چین ۱۸۰۸ مقاله علمی معتبر داشته که معادل ۴۱٫۷ درصد از مجموع جهانی این نوع مقالات و رتبه اول در دنیا محسوب می‌شود.

مقالات معتبر (Hot papers) مقالاتی هستند که طی دو سال گذشته به چاپ رسیده و به دفعات زیاد در دو ماه اخیر به آنها اشاره شده است.

چین در سال ۲۰۱۹، ۱۰۵۶ مقاله معتبر داشت و این عدد در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به ۱۳۷۵ و ۱۵۱۵ عدد افزایش یافت.

مقالات بشدت ارجاع شده چین در سال ۲۰۲۲ به حدود ۵۰ هزار عدد رسید که معادل ۲۷٫۳ درصد مجموع جهانی و جایگاه دوم در دنیا محسوب می‌شود. چین در میان ۲۲ رشته‌ای که شدیدا در مقالات علمی به آنها اشاره شده، در پنج رشته رتبه اول را کسب کرد که عبارتند از کشاورزی، مواد، شیمی، رایانه و فناوری مهندسی.

در مقام مقایسه، تعداد مقالات بشدت ارجاع شده چین در سال ۲۰۱۹، ۳۰۷۵۵ یا ۲۰ درصد کل تعداد جهانی بود. این عدد در سال ۲۰۲۰ به ۳۷۱۷۰ و ۲۳ درصد افزایش یافت و در سال ۲۰۲۱ به ۴۲۹۲۰ و ۲۴٫۸ درصد رسید.

مناطق فناوری پیشرفته ملی چین نیز طی سال‌های اخیر شاهد رونق قابل توجهی بوده که نشان دهنده کمکی است که نوآوری به اقتصاد این کشور کرده است.

چین تاکنون ۱۷۳ منطقه فناوری پیشرفته ملی را راه اندازی کرده و تا پایان دوره برنامه پنج ساله چهاردهم (۲۰۲۵-۲۰۲۱) به ۲۲۰ عدد افزایش خواهد یافت. مناطق فناوری پیشرفته ملی چین در سال ۲۰۲۱، ۱۳٫۴ درصد از تولید ناخالص داخلی چین را ایجاد کردند.

جهش چین در رتبه بندی «شاخص نوآوری جهانی» که هر ساله توسط «سازمان مالکیت معنوی جهان» منتشر می‌شود، منعکس کننده پیشرفت حاصل شده در حوزه نوآوری علمی-فناوری طی سه سال گذشته است.

ز