بهترین سرمایه‌گذاری در ۱۰ سال گذشته

در این نوشته با استفاده از داده‌های بانک مرکزی در ۱۰ سال گذشته، نمودار بازدهی دارایی‌های مختلف برای یک واحد پول را رسم کردیم. یعنی اگر ۱۰ سال
قبل یک واحد پول، فرضا یک میلیون تومان را در بازار مسکن و بورس و سکه بهار آزادی و دلار و سپرده بانکی قرار می‌دادید و ۱۰ سال صبر می‌کردید.

امروز در تابستان ۹۸ کدام سرمایه‌گذاری بیشترین بازدهی را داشت؟

خب در نگاه اول در نمودار مشخص است که شاخص بورس و سکه بهار آزادی پیشتاز هستند. برای تحلیل دقیق‌تر این نمودار بایستی چند نکته را در نظر بگیرید:

اول باید بگوییم که مقایسه بازده دارایی‌های مختلف بایستی با در نظر گرفتن ریسک سرمایه‌گذاری آن‌ها باشد و مقایسه خالی بازده دارایی‌ها اشتباه هست. با همین استدلال مقایسه بازدهی سپرده بانکی با بازده بورس صحیح نیست چون سپرده بانکی در دسته دارایی‌های بدون ریسک قرار می‌گیرد، گرچه در مطلبی که ریسک سرمایه‌گذاری در بانک را بررسی کردیم، نشان دادیم که ریسک محسوسی دارد.

سپرده بانکی در این نمودار تنها برای نشان دادن تصویر کلان از سرمایه‌گذاری در ۱۰ سال گذشته هست. اینکه سپرده‌گذاران بانک در شرایط تورمی چقدر از سایر بازارها عقب می‌مانند.

بازدهی بسیار خوب سکه در برابر دلار

نکته جالب دوم اختلاف فاحش بازدهی سکه با دلار هست. بازدهی سکه در این مدت حدود ۲۴ برابر ولی بازدهی دلار تقریبا ۱۳ برابر بوده است.

قیمت‌گذاری سکه طلا تابعی از قیمت دلار و قیمت انس جهانی دلار هست. به شکل ساده :

قیمت سکه = قیمت انس جهانی * قیمت دلار

برای همین هست که قیمت سکه همیشه با قیمت دلار حرکت می‌کند. وقتی دلار صعودی هست سکه نیز صعود می‌کند و برعکس. البته قیمت انس جهانی هم دخیل
هست .

همانطور که می‌بینید، بازدهی سکه در ۱۰ سال با اختلاف از دلار جلوتر هست. به دو دلیل عمده این اتفاق افتاده است:

در این ۱۰ سال قیمت انس جهانی نزدیک ۵۰ درصد رشد داشته است. به دلیل کنترل بیشتر بازار ارز از طرف بانک مرکزی، بازار سکه دست بازتری برای نوسان داشته است.

تصویر زیر نمودار قیمت جهانی انس طلا در ۱۰ سال گذشته است. ( قیمت‌ها با تورم دلار تنظیم شده است)

شاید در نگاه اول اینطور به نظر برسد که چه خوب سرمایه‌گذاری در سکه بسیار خوب جواب داده است. پس ۱۰ سال آینده نیز احتمالا اینگونه خواهد شد.
این استدلال بسیار خطا دارد. قیمت طلای جهانی تابع عوامل بیشمار اقتصادی و سیاسی در سطح جهانی و سطح کشورهاست که به هیچ عنوان نمی‌شود روند سال‌های آینده را پیش‌بینی کرد.

همچنین در مورد اینکه نرخ ارز در ۱۰ سال آینده با همین روند صعود خواهد کرد هم هیچ نظری نمی‌توان داد. پس اگر در این ۱۰ سال سرمایه‌گذاری در سکه طلا بسیار خوب بوده است، هیچ اطمینانی وجود ندارد که در ۱۰ سال آینده نیز این روند تکرار شود.

در این میان شاخص مسکن تهران با بازدهی تقریبا ده برابر، نسبت به بورس و طلا بسیار عقب است. در حالی که احتمالا اگر از ۱۰۰ نفر به صورت رندوم در خیابان بپرسید که پربازده‌ترین سرمایه‌گذاری در ایران چیست، پاسخ مسکن را بشنوید.

بورس، بهترین سرمایه‌گذاری ۱۰ سال گذشته

در آخر نوبت می‌رسد به پربازده‌ترین بازار ۱۰ سال گذشته، یعنی بورس.

نکته جالب در تفسیر این نمودار این است که بورس معمولا با اندکی تاخیر نسبت به طلا و دلار که به سرعت با تورم همگام می‌شوند، شروع به صعود می‌کند. هم در جهش ارزی سال ۹۰ و هم سال ۹۷ می‌بینیم که سکه سریع‌تر از بورس رشد کرده است ولی وقتی بورس وارد فاز رشد سریع شده است، قیمت سکه رو به نزول گذاشته است. هم‌اکنون در سال ۹۸ هم همین تکرار را شاهد هستیم.

دلیل اینکه شاخص بورس دیرتر از بقیه بازارها رشد می‌کند کاملا معلوم هست. شاخض بورس بازدهی شرکت‌های حاضر در بورس را منعکس می‌کند. معمولا نیز رشد
فروش و سودآوری شرکت‌ها بعد از چند ماه تاخیر در صورت مالی شرکت‌ها خود را نشان می‌دهد و همین موضوع باعث می‌شود که رشد بورس دیرتر شروع شود ولی
با شیب بالاتر از بقیه پیشی بگیرد.

دلیل برتری بورس نسبت به سایر بازارها نیز به دلیل ماهیت ذاتی اهرمی آن است. در شرایط تورمی معمولا درآمد و سودآوری شرکت‌ها بسیار بیشتر از رشد هزینه‌ها، رشد می‌کند و ماهیت اهرمی بورس به این دلیل است.

نکته بسیار جالب‌تر این است که شاخص شرکت‌های صادراتی مانند شاخص گروه فلزات اساسی و کانی‌های فلزی و … بازدهی بیشتری نسبت به شاخص کل دارند.

در نمودار زیر با استفاده از اطلاعات تاریخی، بازدهی شاخص فلزات اساسی از سال ۸۷ تا به امروز رسم شده است. بازدهی شاخص فلزات اساسی در این مدت بیش از ۴۰ برابر شده است!

در نتیجه سرمایه‌گذاری در شاخص فلزات اساسی و سایر شاخص‌های برتر بورس با اختلاف پربازده‌ترین سرمایه‌گذاری ۱۰ سال اخیر هست. در کل کافی هست که دید بلندمدت در سرمایه‌گذاری داشته باشید. در این صورت نه تنها از تورم عقب نمی‌مانید بلکه از تورم جلوتر نیز می‌روید.

اگر سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را دوست ندارید یا علاقه‌ای به یادگیری آن ندارید، همیشه گزینه‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی روی میز هستند.