انقلاب درآمدی برای تحول در مدیریت شهری

سید محسن طباطبایی مزدآبادی در گفتگو با اقتصاددان اظهار کرد: با توجه به توسعه روزافزون شهرها و گسترش شهرنشینی وظایف شهرداری­ها به خصوص شهرداری کلان شهرها در امور مربوط به خدمات رسانی به شهروندان فزونی یافته و ابعاد گسترده تری پیدا کرده که لازمه آن کسب درآمد بیشتر می باشد.
دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران اذعان داشت: اگر شهرداریها نتوانند درآمد کافی و پایداری به دست آورند، در انجام امور مربوط به خدمات رسانی و رفع نیازهای ضروری شهر با مشکل فراوانی مواجه خواهند شد. بنابراین با توجه به اینکه قسمت عمده منابع درآمدی شهرداریها ناپایدار بوده و از راه صدور پروانه ساخت و ساز، تراکم فروشی و تغییر کاربری اراضی و املاک شهری تامین می‌شود، ضرورت روی آوردن به اینگونه منابع امری انکارناپذیر می باشد.

وی افزود: علت رو آوردن به منابع درآمدی پایدار این می باشد که هزینه های شهری پایدار، اما درآمدهای شهرداری ناپایدار می‌باشد، از این رو کسب درآمد از منابع پایدار در طول زمان موجب تقویت شهرداریها و فعال تر و مفید تر شدن نقش آنها در مدیریت امور شهری می شود و سبب می گردد پاسخگویی مناسبی به نیازهای شهروندان در محیط شهری داشته باشند.

دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با بیان اینکه تامین بودجه شهر و تعیین شیوه مدیریت آن، یکی از مشکلات مدیریت کلانشهرهای بزرگی همچون تهران است، گفت: یکی دیگر از چالش‌های مدیریت شهری اکنون تدوین سازوکار جدیدی برای ارتقای درآمدهای پایدار شهری است زیرا رکن اساسی توسعه پایدار کلانشهرها است.

پژوهشگر حوزه اقتصاد گفت: بودجه شهر و شیوه مدیریت آن، یکی از مشکلات مدیریت کلانشهرهای بزرگی همچون تهران است زیرا بودجه فقط یک سند مالی نبوده و بازتاب امیدها و آروزهای شهر برای رسیدن به توسعه پایدار است.

طباطبایی اضافه کرد: در ایران برای غلبه بر مشکلات مالی، هرسال سقف بودجه افزایش داده می‌شود و این در حالی است که با هدفمند کردن بودجه می‌توان بخش زیادی از این مشکلات را حل کرد، متأسفانه در بعضی شهرهای ما بودجه‌ریزی شهری سیاسی بوده و به جای مردم شهرها، برای شهرداری ها مصوب می‌شود.

وی تصریح کرد: در بعضی کلانشهرهای ایران شهروندان هیچ نقشی در تدوین بودجه نداشته و در هیچ کدام از مراحل آن از جمله پیشنهاد، تنظیم، تصویب و اجرا از نظرات مردم بصورت کانالیزه استفاده نمی‌شود، همین موضوع باعث شده شهروندان چندان تمایلی به سرمایه گذاری در شهرها نداشته باشند.
دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران گفت: یکی دیگر از چالش‌های مدیریت شهری اکنون تدوین سازوکار جدیدی برای ارتقای درآمدهای پایدار شهری است زیرا رکن اساسی توسعه پایدار کلانشهرها است.

طباطبایی مزدآبادی اضافه کرد: بودجه شهرداری تهران در سال ۱۴۰۰ بیش از ۴۷ هزار میلیارد تومان است که قرار است درآمدهای آن ۳۷ هزار میلیارد باشد در حالی که درآمد محقق شده ۹ ماهه اول سال ۱۳۹۹ حدود ۱۳ هزار میلیارد بوده است. این بودجه انبساطی و افسار گسیخته چالش های بسیاری را در طول سال متوجه شهرداری خواهد کرد و کسری قابل توجهی را در پایان سال، ممکن است به همراه داشته باشد.
وی تصریح کرد: بر اساس مطالعات انجام شده، سهم عوارض ساختمانی از درآمد شهرداری‌ها در سال‌های اخیر در کلانشهرهای تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز، و قم بیش از ۶۰ درصد بوده در حالی که این رقم در کلانشهرهای جهان کمتر از ۲۰ درصد است.

دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران گفت: ضروری است شهرداریها با شهرفروشی مقابله کنند و روش اداره شهر را تغییر دهند، می‌توان بودجه شهر را هدفمند هزینه کرد همانطور که پورتلند آمریکا، بودجه عمومی شهرداری که از محل عوارض و مالیات‌های اخذ شده از شهروندان برای مسائلی همچون توسعه مترو و ایجاد زیرساخت برای شهر صرفاً هزینه نمی‌شود! بیش از ۱۰۰ میلیون دلار بودجه در این شهر صرف ساخت یک مرکز همایش شده که یک دلار آن هم از محل بودجه عمومی شهرداری نبوده است.

وی یادآور شد: همانطور که بارها به این مساله اذعان شده است افزایش درآمدهای پایدار که طی این سال ها هیچ گاه از ۳۰درصد تجاوز نکرده نیازمند تصویب طرحی است که از سال ۶۲ تحت عنوان لایحه خودکفایی شهرداری ها پیگیری شده و پس از کش و قوس های فراوان در سال ۹۸ توسط دولت به مجلس ارائه شده و مجلس آن را تصویب کرده اما شورای نگهبان ایراداتی را متوجه آن دانست و همچنان این طرح حیاتی برای شهرداری ها ابلاغ نشده است که مجموعه جدید بلافاصله باید این طرح را با نقایصی هم که دارد پیگیری و سپس اجرایی کند.

طباطبایی خاطر نشان ساخت: امید است که کلانشهرهای ایران با مدیریت جهادی و به کار گرفتن نیروهای جوان و خلاق و همچنین استفاده از ظرفیت های موجود در شهرها، شهری پر از نشاط و شادابی برای شهروندان بسازند و زندگی برخوردار از رفاه جامع شهری را به شهرها بازگردانند.