آتش سوزی و جنگل های بی دفاع

به نام خداوند آتش و آب

حیف است بلوطی که بسوزد بر و بارش
خاکستر خورشید شود سنگ مزارش

✍️دکتر سیدیعقوب موسوی
متخصص بیوانرژی و فیزیولوژیست گیاهان زراعی

دکتر موسوی از متخصصان و مدیران باسابقه کشاورزی ایران در اقتصاددان نوشت:
این روزها در سکوت کوچه ها و خیابان های شهرها مردم غافلند که در اطراف آنان خشم طبیعت و یا کردار آدمی گریبان جنگل ها و مراتع را گرفته و درختان جنگلی و مراتع بی پناه یکی پس از دیگری آتش گرفته و گونه های گیاهی و جانوری کمیاب در خطر انقراض قرار گرفته و محیط زیست دچار شوک و سکته می شود.
آیا تا کنون با خود اندیشیده ایم که اولا علت یا علل این آتش سوزی ها چیست و ثانیاً آدمی در این بحران چه قدر نقش داشته و ثالثاً آیا سهوی و غفلتی در کار بوده یا انگیزه هایی سبب تعمد در آتش سوزی محیط می شود؟!!!!
شناخت جامعه از اهمیت زیست محیطی جنگل ها و مراتع به چه میزان است؟!!!
مسئول ممانعت از این آسیب ها کیست؟!! قوه قضاییه، نیروی انتظامی، سازمان محیط زیست و محیط بانان، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری یا والی ملی و منطقه ای از رییس جمهور و وزرای مربوطه تا استانداران و فرمانداران و بخشداران و دهداران ؟!!!
تا رسانه ها و احزاب سیاسی و وکلای مردم و اقشار اجتماعی؟!!!
آیا کوه نشینان و جنگل نشینان چه رسالت و نقشی دارند؟!!
من نمی خواهم انگشت اتهام را در زمینه سهو و عمد مسئله و انگیزه های احتمالی علل وقوع این پدیده ی مخرب را به سمت کسی یا نهادی پیش بکشم ولی متخصصان باوجدان امر و آنانی که انگیزه های احتمالی تعمد در این حادثه ناگوار را می دانند چه بسا در خلوت خود احساس گناه کنند و من اصلا قصد سرمچ گیری کسی را ندارم فقط از مسئولان امر خواهش می کنم در اتاق فکر خود دو کار را پیش ببرند:

۱- در زمینه های با علل سهوی هشدارهای لازم را از طریق فضای مجازی و خاصه تلویزیون و در تمام طول سال بویژه در ایام طبیعت گردی مردم و تعطیلات و همچنین در ایام گرم سال صادر فرمایند و اطلاع رسانی و فرهنگ سازی کنند.

۲- آن بخش مهمی که علل عمدی دارد اولاً قانونگذاران قوانین بسیار سختگیرانه ای در این امرداشته و دستگاه قضایی هم به شدت با مسببان عمدی برخورد نماید ثانیاً در بخش های حاکمیتی مانند سازمان محیط زیست و منابع طبیعی در سیاست های خود تجدید نظر کنند هر کجا که قوه ی حاکمه پیوند مردم را از طبیعت برید و خواست با سرنیزه بخش را اداره کند زمینه لجاجت مردم و ساکنان آن منطقه را فراهم کرده است البته این بحث کاملا چالشی است و به دلایل محرمانه بودن بخشی از مباحث خیلی علاقه ندارم راجع به آن بیشتر توضیح دهم ولی آدرس هایی می دهم که اهل فن روی آن تمرکز کنند مباحثی مانند تعادل دام و مرتع و خروج دام از مرتع و جنگل و افزایش قیمت زغال و ….
اما مراد از نوشتن این نامه پنجم چند درخواست از قوای حاکمه است:

۱- مجلس شورای اسلامی نسبت به اصلاح قوانین موجودو اعمال جرائم سنگین تر برای خاطیان اهتمام بیشتری در جلوگیری از آتش سوزی عمدی به عمل آورد و در بودجه های سنواتی هم که به پیشنهاد دولت برای خرید تجهیزات لازم در فصول مربوطه آمده مساعدت نماید.

۲- قوه قضاییه نسبت به آتش سوزی جنگل ها و مراتع حساسیت بسیار زیادی نشان دهد.

۳-رسانه های گروهی و خاصه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در تمام طول سال و خاصه ایام گرم و همچنین تعطیلات نوروزی و بویژه رو قبل از سیزده به در برنامه های آموزشی و کارشناسی برای فرهنگ سازی و توجیه مردم و صدور هشدارهای لازم به آنان تا سرحد امکان بکوشد.

۴- دو دستگاه در دولت که مستقیما در این حوزه مسئولیت دارند یعنی دو سازمان ملی حفاظت محیط زیست که زیر نظر ریاست جمهوری است و سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری که زیر نظر وزرت جهاد کشاورزی است امکانات مورد نیاز را برای اطفای حریق احصاء و تامین و سازمان برنامه و بودجه ی کشور به فوریت اعتبار خرید امکانات و تجهیزات لازم را در استان ها و مراکز و کانون های آتش سوزی تامین نماید.

۵-وزارت کشور و سازمان مدیریت بحران مستقر در آن، ادارات کل مدیریت بحران دراستانداری ها و همچنین فرمانداران، بخشداران و اعضای شورای اسلامی شهرها و روستا پایش و رصد آتش را در اولویت خودقرار داده و تمهیدات و تجهیزات لازم را برای مقابله با آتش تدارک ببینند.

خیلی تلخ است که بگویم در شرایط آتش سوزی مردم مناطق و ادارات مربوطه با دست خالی و با چوب و بیل و ابزار اولیه به جنگ با آتش می روند که البته تلاش اهالی و جوانان و برخی فعالان محیط زیستی و خبرنگاران عزیز در این زمینه قابل تحسین است و با تصور دست خالی اهالی محل و کوهپایه وجنگل نشینان ناخودآگاه یاد شعر مشهور شادروان مهدی اخوان ثالث می افتم که سروده است:

خانه ام آتش گرفته ست، آتشی جانسوز
هر طرف می سوزد این آتش
پرده ها و فرش ها را، تارشان با پود
من به هر سو می دوم گریان
در لهیب آتش پر دود
وز میان خنده هایم تلخ
و خروش گریه ام ناشاد
از درون خسته ی سوزان
می کنم فریاد، ای فریاد ! ی فریاد
خانه ام آتش گرفته ست ، آتشی بی رحم
همچنان می سوزد این آتش
نقش هایی را که من بستم به خون دل
بر سر و چشم در و دیوار
در شب رسوای بی ساحل
وای بر من، سوزد و سوزد
غنچه هایی را که پروردم به دشواری
در دهان گود گلدان ها
روزهای سخت بیماری
از فراز بام هاشان، شاد
دشمنانم موذیانه خنده های فتحشان بر لب
بر من آتش به جان ناظر
در پناه این مشبک شب
من به هر سو می دوم،
گریان ازین بیداد
می کنم فریاد، ای فریاد ! ای فریاد
وای بر من، همچنان می سوزد این آتش
آنچه دارم یادگار و دفتر و دیوان
و آنچه دارد منظر و ایوان
من به دستان پر از تاول
این طرف را می کنم خاموش
وز لهیب آن روم از هوش
ز آندگر سو شعله برخیزد، به گردش دود
تا سحرگاهان، که می داند که بود من شود نابود
خفته اند این مهربان همسایگانم شاد در بستر
صبح از من مانده بر جا مشت خکستر
وای، ایا هیچ سر بر می کنند از خواب
مهربان همسایگانم از پی امداد ؟
سوزدم این آتش بیدادگر بنیاد
می کنم فریاد، ای فریاد ! ای فریاد

این مطالب را در حالی نوشته ام که می دانم امکانات کشور در این مورد چقدر ضعیف است انتظار ندارم رییس فلان اداره الان رگ گردنش بیرون بزند و بیاید گزارش بدهد در سال فلان چند میلیون ریال کپسول آتش نشانی و فلان تجهیزات را خریده است!!!!!
آتش سوزی جنگل ها آتش زدن سرمایه های ملی و موجودات بی پناه در محیط زیست است آن را جدی بگیریم و برای آن چاره ای بیندیشیم.

پنج شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۰ خورشیدی- تهران