کاهش یکپارچگی اجتماعی افزایش رفتارهای پر خطر

سال‌هاست که چهارشنبه‌سوری به چالشی بزرگ برای جامعه ما تبدیل شده است. هر ساله قبل از رسیدن این روز که در تقویم تاریخی ما روزی برای جشن و شادی است اخبار حوادث و اعلام آمار فوتی‌ها و مصدومان این جشن کام همه را تلخ می‌کند. جشنی که باید به شادی و پایکوبی ختم شود در نهایت به اتفاقی تلخ برای برخی خانواده‌ها تبدیل شده و باعث از دست دادن عزیزی یا مصدوم شدن و معلولیت همیشگی افراد می‌شود. مساله اینجاست که چرا چهارشنبه‌سوری از یک جشن سنتی تبدیل به جنگی تمام عیار شده است. جنگی که از اول اسفند ماه شروع می‌شود و عواقب آن تا آخر این ماه ادامه دارد و برای برخی تا آخر عمر باقی می‌ماند. هر ساله هشدارهایی از سوی سازمان آتش‌نشانی و اورژانس و پلیس در مورد این روز داده می‌شود اما در نهایت باز هم آمارها نشان از اتفاقاتی تلخ دارد که زیر سایه بی‌توجهی به همین هشدارها رخ می‌دهد. سال گذشته تعداد قربانیان چهارشنبه‌سوری به ۲۷ نفر رسید و ۴۳۶۸ نفر مصدوم شدند و بیش از سه هزار نفر از این مصدومان در شب چهارشنبه‌سوری دچار آسیب شدند. امسال نیز تاکنون بر اساس آمارهای اعلام شده تعداد فوتی‌ها ۱۷ درصد، قطع عضو ۴ درصد، آسیب به چشم ۲۸ درصد و سوختگی ۳۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است. این افزایش آمار نشان می‌دهد که امسال نیز قرار است چهارشنبه‌سوری پر خطری را پشت سر بگذاریم و تاکنون که آمار فوتی‌ها به بیش از ۸ نفر رسیده است هر روز هم حادثه‌ای جدید در این زمینه رخ می‌دهد و البته مشکل اینجاست که نه مسوولان می‌توانند مانع از بروز این اتفاقات تلخ شوند و نه خانواده‌ها توان مقابله با رفتارهای پر خطر جوانان خود را دارند. هر ساله مبالغ هنگفتی در زمینه خرید و فروش مواد محترقه در کشور رد و بدل می‌شود. افرادی که هر سال اقدام به فروش این اقلام می‌کنند سودهای کلانی به دست می‌آورند و این در حالی است که اکثر وسایلی که به جوانان و نوجوانان و حتی کودکان فروخته می‌شود استانداردهای لازم را ندارد و همین مساله باعث بروز حوادث تلخ می‌شود. اما این بازی با جان افراد چه زمانی قرار است به پایان برسد. چه چیزی باعث شد تا چهارشنبه‌سوری از یک سنت و جشن دیرینه تبدیل به میدان نبردی با تلفات بالا شود. جشنی که با شادی و پایکوبی آغاز می‌شود و با پریدن از روی آتش و قاشق زنی به پایان می‌رسید حالا با صدای‌های مهیب انفجار نارنجک‌های دستی و کپسول‌های گاز و ترقه‌های همراه است. این اتفاقات نه در یک روز که از ابتدای اسفند شروع می‌شود و عمدتا تا پایان اسفند ماه و لحظه تحویل سال جدید ادامه می‌یابد. مساله اینجاست که چه عاملی باعث تغییر یک فرهنگ چندصد ساله در بین مردم می‌شود. تغییری که هم جان افراد را به خطر می‌اندازد هم ممکن است عواقب آن تا پایان عمر همراهشان باشد.

جایی برای تخلیه هیجان جوانی نیست

    به گزارش اقتصاددان به نقل از تعادل   ،  مصطفی اقلیما جامعه‌شناس در این باره  می‌گوید: هر سال در این مورد حرف‌هایی زده می‌شود از جامعه شناس گرفته تا روانشناس و مددکار اجتماعی در این باره اظهارنظر می‌کنند اما مساله اینجاست که هیچ‌وقت این نظرات از سوی مردم و حتی مسوولان جدی گرفته نمی‌شود. مهم‌ترین عاملی که باعث بروز چنین اتفاقات تلخی در آخرین چهارشنبه سال می‌شود نبود برنامه‌ریزی برای برگزاری جشن‌های بی‌خطر و البته فراهم آوردن فضایی که جوانان بتوانند هیجانات جوانی خود را در آن تخلیه کنند، است.

او می‌افزاید: این رفتاری که جوانان در مراسم چهارشنبه‌سوری از خود بروز می‌دهند بیشتر از آنکه بروز شادی باشد بروز خشمی نهفته است. انگار که فرصتی در اختیار آنها قرار داده می‌شود تا تمامی خشم و ناراحتی خود را به هر شکلی که می‌خواهند نمایان کنند. نمی‌توانیم نام این رفتارها را برگزاری جشنی با قدمت مانند چهارشنبه‌سوری بگذاریم. در واقع وقتی عرصه را بر جوانان تنگ می‌کنیم و امکان ابتدایی‌ترین شادی‌ها و جشن‌ها را از آنها می‌گیریم جشنی مانند چهارشنبه‌سوری بیشتر از آنکه فرصتی برای دوستی و شادی باشد فرصتی می‌شود برای خالی کردن عقده‌های جمع شده آنها.

پدر علم مددکاری ایران در ادامه می‌گوید: جوان به‌طور ذاتی مشتاق تجربه‌های هیجان‌انگیز است. او دلش می‌خواهد خطر کند. دلش می‌خواهد موقعیت‌هایی را تجربه کند که همراه با هیجان و ترس باشد و همین مساله باعث می‌شود که در فرصتی مانند چهارشنبه‌سوری آنچه که بیش از همه مورد توجه قرار می‌گیرد نه ذات این جشن که امکان بروز این هیجانات و ترس‌هاست. در حالی که اگر ما می‌توانستیم در طی این سال‌ها به جای برخوردهای قهری برگزاری این مراسم را به شکلی ملی ساماندهی کنیم شاید الان دیگر مجبور نبودیم که هر سال اسفند ماه آمار مرگ و نقص عضو و… به دلیل این مراسم را منتشرکنیم.

اقلیما خاطرنشان می‌کند: متخصصان مطالعات بسیاری در زمینه افزایش و کاهش رفتارهای پر خطر در جوامع مختلف انجام داده و در نهایت به این نتیجه رسیده‌اند که اگر «یکپارچگی اجتماعی» کاهش پیدا کند، رفتارهای پر خطر آن جامعه نیز افزایش می‌یابد. یکپارچگی اجتماعی را می‌توان احساس نزدیکی افراد جامعه، میزان روابط دوستانه و محبت آمیز و تعامل‌های بین گروهی، بر اساس ارزش‌های مشترک و منجسم تعریف کرد. عواملی مانند مدرنیته، مهاجرت از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و تشکیل خرده‌فرهنگ‌ها، شکاف طبقاتی، مشکلات مالی و… می‌تواند موجب کاهش یکپارچگی اجتماعی شده و سبب افزایش رفتارهای پرخطر شود که متأسفانه در حال حاضر شاهد کاهش یکپارچگی اجتماعی هستیم و به همین دلیل رفتارهای پر خطر نیز افزایش پیدا کرده است.

بنابر اعلام سازمان اورژانس کشور، تاکنون ۷ نفر در اثر حوادث مرتبط با چهارشنبه‌سوری، جان خود را از دست داده‌اند. همچنین در این مدت ۲۷۵ نفر مصدوم و ۲۴ نفر نیز دچار قطع عضو شده‌اند . سخنگوی سازمان اورژانس کشور اعلام کرد: حوادث مرتبط با چهارشنبه‌سوری امسال از ابتدای اسفند تاکنون به مصدومیت ۲۸۲ نفر و فوت ۷ نفر منجر شده است و ۲۴ نفر نیز بر اثر انفجار مواد محترقه دچار قطع عضو شده‌اند. بابک یکتاپرست، سخنگوی اورژانس افزود : ۵۱ نفر از مصدومان در بخش‌های عادی و ۷ نفر از مصدومان به دلیل وخامت حال در آی‌سی‌یو بستری هستند. به گفته او، آذربایجان شرقی، تهران و آذربایجان غربی بیشترین تعداد مصدومان حوادث چهارشنبه‌سوری را دارند. سخنگوی سازمان اورژانس کشور بیان کرد: حدود ۷۳ درصد از مصدومان سن زیر ۱۸ سال داشته‌اند و ۱۵ درصد از مصدومین رهگذر بوده‌اند.

در آخرین حادثه رخ داده تا زمان انتشار این گزارش انفجار مواد محترقه باعث تخریب یک ساختمان در جنوب تهران و فوت یک نفر ومصدومیت ۹ نفر شده است.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع