دکتر عبدالله صوفی: استاد بازنشسته اقتصاد، دانشگاه ویسکانسین و عضو وابسته کادر علمی دانشکده کار آفرینی ،دانشگاه تهران

مقدمه

اطلاعات کمی در باره نوع و میزان سرمایه گذاری های چین در «ابتکار یک کمر بند یک جاده» چین در کشور های مختلف  به زبان فارسی موجود هست. همینطور کمبود اطلاعات در باره نوع و ماهیت سرمایه گذاری ها و اعتبارات  بانک های چین در ایران در آینده و شیوه  همکاری ها آنها با بنگاه های دولتی و خصوصی ایران در چارچوب تفاهم نامه ۲۵ ساله ایران و چین مشاهده میشود.

تاریخ سرمایه گذاری های  چین  در آمریکای لاتین نشان میدهد که هر چند در گذشته سرمایه گذاری ها از بخش های انرژی، فلزات، کشاورزی و سایر منابع طبیعی  داشتند سرمایه گذاری های چین در آمریکای لاتین به بخش های صنعتی، ترابری ، برق ، خدمات مالی و ارتباطات و اطلاعات تغیر کرده است. با توجه به تجربه چین در تقریبا کلیه بخش های مهم اقتصادی  و از آنجایی که ماهیت  همکاری های مالی و طرح های سرمایه گذاری های چین در آمریکا لاتین نمی تواند به طور چشم گیری از نوع همکاری های مالی و سرمایه گذاری های آتی چین در ایران  و سایر نقاط جهان متفاوت باشد بخش هایی از گزارش « چه نقشی بانک های سیاستی چین در آمریکا لاتین و کارابین دارند؟» برای اطلاع عموم ترجمه  که در زیر ارائه می شود.

ترجمه بخش هایی از گزارش:

در گذشته حضور چین در آمریکا لاتین و منطقه کارابین عمدتا به صورت ارائه اعتبارات  گسترده دولتی به دولت ها و بنگاه ها دولتی  در این مناطق بود. همانطوری که در جدول ۱ در زیر دیده میشود این تسهیلات بانکی برای سرمایه گذاری درطرح های بزرگ انرژی و زیر ساخت های ترابری  توسط بنگاه ها و یا دولت ها  به ترتیب در ونزئلا،  برزیل، اکوادور و آرژانتین عرضه گردیده است.

بانک  توسعه چین و بانک صادرات-واردات  چین که به بانک های سیاستی مشهورند چندی هست که از ارائه تسهیلات چند میلیارد دلاری بر اساس فروش نفت که از مشخصات تسهیلات چین در این مناطق بود خوداری می نمایند. هر چند در سال ۲۰۰۹ بانک توسعه چین به تنهایی ۳۰$ میلیارد اعتبار در منطقه ارائه نمود اما در سال های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ تسهیلات به دولت ها و بنگاه های دولتی در این مناطق ارائه نکرده است.

چندین دلیل باعث توقف وام دهی دولتی چین در این منطقه در چند  سال های اخیر شده است. یکی از دلایل پندامیک کوید ۱۹ است . این پندامیک باعث توقف طرح های ساختمانی در چند کشور، مشکل حمل و نقل کالا در سراسر دنیا و عدم توانایی بعضی از دولت ها در کشورهای هم پیمان چین برای پرداخت هزینه هایی که قرار بود برای اجرای طرح ها  پرداخت کنند  گردیده است. لذا بانک های چینی به عوض ارائه وام برای طرح های جدید منابع مالی را برای اتمام طرح های نا تمام ارائه نموده اند.

علاوه بر آن، بانک توسعه چین ترجیح داده است که منابع مالی را برای سرمایه گذاری میلیارد ها یوان در صنایع صنعتی و فناوری در داخل چین که به نظرشان  تعین کننده رفاه کشور چین  هست استفاده نماید. بنا بر گزارشی تنها ۲۸٫۹ میلیارد یوان از  ارائه ۱٫۶۹ تریلیون یوان  تسهیلات  بانک توسعه چین  برای سرمایه گذاری در طرح کمر بند و جاده در نیمه اول ۲۰۲۱ استفاده شده است. همینطور بانک های دولتی چین با مشکل کسری بودجه دولت ها ، قرضه ملی  بالا و کمبود ظرفیت دریافت وام های بزرگ کشورها در مسیر « یک کمبر بند یک جاده »روبرو می باشند.

دلیل دیگر برای توقف سرمایه گذاری بانک های چینی تغیر سیاست «راهکار رفتن به خارج» است. در گذشته چین ارائه وام به کشور های آمریکای لاتین و کارابین را ابزاری برای جهانی شدن بنگاه های چینی میدانست. بانک های سیاستی چینی در گذشته به شرکت های ساختمانی چینی برای حضور در کشور های خارجی کمک می نمودند. اما از آنجایی که بسیاری از این شرکت ها در کشور های خارجی شعبه ایجاد ، شبکه مخاطبین پیدا کرده و معرفی شده اند بانک ها سیاستس  احتیاجی برای حمایت از بنگاه های چینی در خارج چین نمی بینند.

علاوه بر وام های دولتی بانک های سیاستی چینی به  شرکت های خصوصی  چینی و بنگاه های شریک بنگاه های خصوصی چینی  وام پر داخت می کنند. برای مثال دولت کلمبیا هیچگاه وام از بانک های سیاستی چینی در یافت نکرده  اما یک بنگاه چینی-کلمبیایی مبلغ ۶۵۲$ از بانک توسعه چین وام دریافت کرد. نمونه دیگر، شرکت چینی به نام   COSCO  ، که قرار است یک بندر در «چانکی»، کشور پرو ساخته و مدیریت کند ، مبلغ ۲ میلیارد دلار از بانک توسعه چین برای طرحش در کمر بند و جاده وام دریافت کرد.

بانک توسعه چین برای اولین بار یک شرکت چند ملیتی مالی در آمریکای لاتین در سال ۲۰۱۹ ایجاد کرد. این بنگاه با شرکت بانک تجارت خارجی لاتین آمریکا، بانک سرمایه گذاری و تجارت خارجی آرژانتین ، بانک توسعه اکوادور، بانک ملی تجارت خارجی مکزیک ، شرکت مالی توسعه پرو، بانک ملی پا نا ما و شرکت سهامی مالی توسعه ملی کلمبیا تشکیل گردید. بنا بر گزارشات بانک توسعه چین تا کنون ۱۸ شرکت های سهامی چند جانبه و دو طرفه در ۱۴ کشور آمریکای لاتین ایجاد کرده است.

هر چند وام های دولت به دولت چین کاهش یافته است اما منابع مالی  منطقه ای چین مانند منبع مالی همکاری سرمایه گذاری صنعتی چین-لاتین آمریکا -کارابین ، منبع مالی همکاری چین- آمریکا لاتین-کارابین ، و برنامه خاص وام برای زیر ساخت های چین-آمریکای لاتین کما کان به فعالیت های  خود در چار چوب سرمایه گزاری های قبلی و در حال انجام ادامه  می دهند.

شرکت های چینی سرمایه گذار در آفریقا درآمریکای لاتین و بلعکس  شرکت های چینی سرمایه گذار در آمریکای لاتین در آفریقا نیز سرمایه گذاری می نمایند.

در بعضی موارد بانک های چینی با بانک های چند جانبه در منطقه برای ارائه وام برای طرح های انتخاب شده شریک شده اند. مشخصا منبع مالی چین-مزیک که در سال ۲۰۱۴ با سرمایه ۱٫۲ میلیارد دلار تاسیس گردید تاکنون در طرح های مخابراتی و انرژی سرمایه گذاری کرده است. همینطور بانک خصوصی ایالات متحده آمریکا به نام بانک آی. دی. بی با پرداخت ۱۳ در صد ۷۵ میلیارد دلار برای کار خانه تولید پانل های تولید برق در مکزیک با شرکت چینی سرمایه گذاری مشترک در آمریکا لاتین و کارابین در سال ۲۰۱۷ همکاری نمود. این کار خانه توسط یک شرکت اسپانیایی ساخته شد.

علاوه بر ارائه تسهیلات مشترک برای طرح ها و سرمایه گذاری منطقه ای، پنج بانک بزرگ چین یعنی بانک صنعت و ساختمان چین، بانک چین، بانک کشاورزی چین، بانک ساختمان چین و بانک ارتباطات چین در آمریکای لاتین و سایر مناطق فعالیت می نمایند و و در ارائه وام های سندیکایی به بنگاه چینی  یا بانک های آمریکا لاتین و کارابین شرکت می نمایند.در سال ۲۰۲۰، بانک صنعت و تجارت چین برای ساختن شاهراه  در کلمبیا و کارخانه سیمان در آرژانتین سرمایه گذاری کرد. این بانک قرار است ۱٫۱$ میلیارد در شرکت دیگری در آرژانتین سر مایه گذاری نما ید. علاوه بر آن این بانک با همکاری با تعداد دیگری از بانک های چینی قرار است برای  ساختن کار خانه اتمی تولید برق در آرژانتین تسهیلات عرضه کند.

بانک سرمایه گذاری زیر ساخت های آسیائی هر چند کاملا متعلق به چین نیست اما  به کشورهای آمریکا لاتین و کارابین تسهیلات محدودی ارائه کرده است.  یکی از اعتبارات  این بانک که  با شراکت بانک جهانی همراه بود ارائه تسهیلات  به بانک دولتی اکوادور برای حل مشکل نقدینگی که بنگاه های کوچک و متوسط در آن کشور به خاطر  پندمیک کوید  رو برو بودند  میباشد.  بانک سرمایه گذاری زیر ساخت های آسیائی مبلغ ۱۰۰ $ میلیون اعتبار  برای ساختن امکانات برای طرح یک کمر بند و یک جاده در اختیار یک شرکت در  برزیل  قرار داد.

جدول ۱: تعداد و میزان سرمایه گذاری چین در آمریکا لاتین و کارابین

Source: The DIALOGUE

نتیجه گیری مترجم گزارش:

امید است که اطلاعات و آمار در گزارش  دیدگاه روشنی از انواع و ماهیت  همکاری های اقتصادی ایران و چین در آینده  ارائه کرده باشد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع