مفاهیم سیاسی و کشور داری در شاهنامه

عناصر اصلی تشکیل دهندۀ حکومت در شاهنامه
در بخش پیشین گفته شد که شاهنامه به عنوان کتاب معتبر تاریخ سیاسی ایران، دارای همۀ مفاهیم حقوق عمومی و سیاسی می باشد. در این بخش، بیشتر به این موضوع می پردازیم. یک از مفاهیم مهم و اصلی در حقوق سیاسی “حکومت” است.
حکومت نهادی سیاسی است، دارای اندازه ای از مرکزیت و ادعای حاکمیت و کنترل بر سرزمینی مشخص. این نهاد سیاسی بُعد عمومی ساختار سیاسی تشکیلات قانونی است که بر بنیاد خواست و رضایت عمومی در یک گروه انسانی مشخص پای می گیرد و سرزمین بُعد افقی آن شمرده می شود.گفتنی است که حکومت، بی اعمال حاکمیت، معنا و مفهمومی ندارد و دو مفهوم حکومت و حاکمیت را نمی توان از هم جدا کرد.
حکومت یکی از بنیادی ترین عناصر پیدایش، ماندگاری و هویت ملی ایرانیان در سراسر تاریخ بوده است. حکومت ها، خواه ایرانی و خواه انیرانی، همچون دانه های زنجیر پیوسته از هم آمده اند و تا آنجا که حافظۀ تاریخی یاری می کند، ایرانیان بی حکومت نبوده اند و حتا از کهن ترین ملت های دارندۀ حکومت به شمار می آیند. در سراسر شاهنامه، نشان وجود حکومت مرکزی در ایران بزرگ مشهود است.
اندیشۀ سیاسی حکومت در ایران باستان
همۀ صاحب نظران در مورد وجود اندیشۀ سیاسی و حکومت در دوران کهن و باستان ایران به طریقی هم نظر هستند.
الگوی قدرت در ایران، سخت با مفاهیم اسطوره ای و مذهبی درآمیخته بود و این پندار که پیوندی میان فرمانروا و خداوند وجود دارد، چنان مشروعیت به قدرت سیاسی می بخشید که هرگونه رقابت در زندگی سیاسی، غیرحقانی شمرده می شد. پیروی از فرمانروایان، چه از دید سیاسی و چه از دیدی غیراعتقادی و دینی، بر مردمان واجب شمرده می شد. چون در اصل، خود مردم ایران فرمانروا و دولت را تعیین و انتخاب می کردند.این سبب همراهی مردم با فرمانروا می گشت.هرگاه فرمانروا از راه مردمی جدا می شد، ملت با او همراهی نمی کردند و به بیان شاهنامه، فرّه ایزدی از او می گسست. باید توجه داشت که به طور کلی “فرّ” در شاهنامه همان اقبال عمومی و مقبولیت حاکم است.
که همۀ این ها در شاهنامه مورد اشاره قرار گرفته است.