درس بحران اوکراین برای کشورهای آسیایی چیست؟

وزارت دفاع آمریکا اخیرا «گزارش راهبرد دفاع ملی ۲۰۲۲» خود را به کنگره ارائه داد و در آن چین را به عنوان «مهمترین رقیب راهبردی» و روسیه را به عنوان یک «تهدید جدی» آیالات متحده توصیف کرد.

در واقع با اینکه بیش از ۳۰ سال از پایان جنگ سرد گذشته اما ذهن برخی سیاستمداران آمریکایی هنوز در دوره کهنه تفکر جنگ سرد و بازی‌های با مجموع صفر گیر کرده است. آمریکا به طور خاص در ۱۰ سال گذشته به این سو برای حفظ جایگاه هژمونیک خود بر ذهنیت جنگ سرد اصرار داشته و به طور مداوم دشمن برای خود متصور شده و به تحریک تقابل گروهی پرداخته است.

پس از شروع بحران اوکراین، ایالات متحده بار دیگر نگاهش به آسیا را متمرکز کرد. برای جلب حمایت ژاپن، کره جنوبی و دیگر متحدان خود در شرق آسیا به منظور افزایش تحریم‌های ضدروسی، به هند، ترکیه، آسه آن و دیگر طرف‌ها فشار وارد آورد تا موضع گیری کرده و یک طرف را انتخاب کنند. در این راستا حتی از قطر نیز خواست مجازات‌هایی را بر صنعت نفت و گاز روسیه اعمال کند.

به عبارت دیگر آمریکا از تمام ابزارهای خود برای پیاده سازی ذهنیت جنگ سرد به منظور دور ساختن آن از اروپا استفاه کرد.

در این راستا کشورهای آسیایی را مجبور ساخت وارد گود شوند و به جبهه ضدروسی ایالات متحده و متحدان غربی آن بپیوندند.

با این وجود، دیدگاه بیشتر کشورهای آسیایی استوار و قاطعانه است چرا که رقابت قدرت‌های بزرگ در عصر کنونی محلی از اعراب ندارد و بازی جمع صفر انتخاب درستی محسوب نمی‌شود. چین مکررا اعلام کرده تحریم‌ها یک راه حل اساسی و موثر برای حل مشکلات نیستند؛ هند تمایلی به پیوستن به جبهه غرب برای محکومیت یا تحریم روسیه ندارد و به طور همزمان مقادیر چشمگیری نفت از روسیه می‌خرد؛ قطر بر رویکرد بی‌طرفانه خود تاکید دارد و معتقد است تجارت انرژی بین‌المللی نیاز حیاتی یک کشور است؛ اکثر قابل توجه کشورهای آسه آن مانند تایلند و اندونزی نیز موضعی بی‌طرف گرفته‌اند و نگرانند که پایشان به بحران اوکراین باز شود.

بسیاری از کشورهای آسیایی هنوز خاطره تلخ رنج‌های دوران جنگ سرد را فراموش نکرده‌اند و معتقدند شرایط صلح آمیز و پایداری که در منطقه آسیا با سختی به دست آمده، باید پاس داشته شود.

بحران کنونی اوکراین همچنین آینه‌ای در برابر کشورهای آسیایی قرار می‌دهد تا بیاندیشند چگونه باید آسیا را از تکرار اشتباهات منتهی به بحران اوکراین، باز داشت.

قاره آسیا یکی از پویاترین و پرظرفیت‌ترین مناطق در جهان امروز است. در دوره‌ای که اپیدمی کرونا هنوز تمام نشده، چشم اندازهای احیای اقتصاد جهان هنوز مبهم است و جنگ‌هایی در اروپا در حال وقوع است، صلح و ثبات در آسیا از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود.

در پایان باید گفت نمی‌توان اجازه داد ذهنیت جنگ سرد دوباره در آسیا جان بگیرد و حمایت از یک مفهوم امنیتیِ مشترک، فراگیر، تعاملی و پایدار برای آسیا یک انتخاب صحیح محسوب می‌شود.
ز