نرخ سود بانکی کاهشی می‌شود؟

آخرین داده‌های بانک مرکزی از نرخ سود بین بانکی نشان می‌دهد در هفته منتهی به ۱۸ فروردین ۱۴۰۱ نرخ بهره بازار پول کاهش جزئی پیدا کرده و از ۲۰.۳۶ به ۲۰.۳۰ درصد رسیده است. ثبات نسبی این نرخ در هفته‌های اول بهار ۱۴۰۱ اتفاقی خلاف روند است که از یک طرف نشان می‌دهد محوریت رشد پایه پولی به صورت مستقیم دولت نیست (که جنبه مثبتی دارد) و از طرف دیگر هنوز ابعاد رشد غیر مستقیم پایه پولی از محل اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی چندان معلوم نیست که بسته به نتایج قطعی آمار پولی اسفندماه می‌توان در مورد ثبات نرخ در ارقام فعلی نظر مثبت یا منفی را داد.

بازار بین بانکی چیست؟

بازار بین بانکی بازاری است که در آن بانک‌ها و موسسات اعتباری اقدام به قرض‌گیری یا قرض‌دهی به یکدیگر می‌کنند. به دلیل آنکه در بازار بین بانکی عمدتا منابع نقدی یا با پشتوانه اعتباری بالا معامله می‌شود و سررسید آن‌ها کوتاه‌مدت (عمدتا یک روزه) است به آن بازار پول نیز گفته می‌شود. در بازار پول هزینه قرض‌گیری و قرض‌دهی با متغیری به نام نرخ سود تعیین می‌شود که عوامل تعیین‌کننده آن به ساختار بازار بین بانکی دارد. در واقع قیمت در هر بازاری بسته به ساختار تعیین‌ کننده آن دارد به نحوی که اگر ساختار بازار رقابتی و نسبتا عمیق (حجم معاملات بالا) باشد تغییر نرخ اساسا کار مشکلی است؛ اما اگر ساختار بازار غیر رقابتی باشد بازیگرهای محدود می‌توانند بر روی نرخ تاثیر بگذارند.

شواهدی از ساختار فعلی بازار بین بانکی

شواهدی وجود دارد که بازار بین بانکی بازاری بسیار عمیق است و اگر چه به نوعی دو گانگی در بازیگران آن وجود دارد (بازیگران مهم‌تر و با سایز بزرگ و بازیگران با سایز کوچک‌تر) اما به صورت کلی رقابتی است. اولین نشانه این ادعا معامله شدن حجم‌های بسیار زیاد (چندین برابر نقدینگی) پول در این بازار است که طی سال معامله می‌شود. همین حجم بسیار زیاد حتی دست بانک مرکزی را در کاهش یا افزایش نرخ سود بین بانکی باز نیست که اخیرا در مصاحبه رئیس پیشین بانک مرکزی نیز تایید شد. در واقع مداخله بانک مرکزی در بازار پول نیازمند تزریق یا انقباض منابع پولی زیادی دارد که در بسیاری مواقع ممکن نیست و در برخی مواقع نیز چاره‌ساز نیست (نمونه آن تزریق‌های گسترده بانک مرکزی در بازار پول در اواسط دهه ۹۰ بود). با این حال سوالی که وجود دارد آن است که کاهش نرخ سود بین بانکی، با توجه به تداوم کاهش نرخ تورم ماهانه تا چه حد قابل انتظار است؟

همنوایی کاهش نرخ سود بین بانکی با تورم ماهانه؟

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان،  آخرین داده‌های تورم ماهانه نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه بهمن ۲.۱ درصد و برای اسفند ۱.۳ درصد بوده است که روند کاهنده آن از چند ماه قبل آغاز شده بود. یکی از سوالاتی که وجود دارد آن است که آیا کاهش نرخ تورم ماهانه سیگنالی برای کاهش نرخ سود بین بانکی خواهد شد یا خیر؟

تورم انتظاری یا تورم محقق‌شده؛‌ کدام یک مهم‌تر است؟

سال ۱۴۰۰ از این بابت بسیار سال چالش‌برانگیزی بود که در آن گزارش مفصلا به آن پرداخته شده. با این حال برای پاسخ به سوال فوق باید به این نکته توجه کرد که کاهش نرخ تورم ماهانه یکی از پارامترهای کاهش نرخ سود بین بانکی است. شاید از تورم محقق شده مهم‌تر تورم انتظاری باشد که دو پیشران اصلی دارد؛ پیشران اصلی آن کسری بودجه دولت خواهد بود و پیشران بعدی نیز سیاست‌های مهمی که در سال جدید اجرا خواهد شد از جمله حذف ارز ۴۲۰۰ و طرح ملی مسکن و از همه مهم‌تر نتایج مذاکرات بازگشت به برجام. علاوه بر اینکه هر کدام از این سیاست‌ها نتایج متناقضی روی انتظارات تورمی خواهد گذاشت، هنوز هم ابعاد رابطه مالی دولت-بانک‌ها-بانک مرکزی در ابهام قرار دارد و آخرین آمار کل‌های پولی نیز نشان می‌دهد بخش اصلی رشد پایه پولی به اضافه برداشت بانک‌ها باز می‌گردد. در نتیجه شاید برای پاسخ به این سوال که آیا نرخ سود بین بانکی کاهشی می‌شود یا خیر هنوز زود باشد.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع