کشاورزی کشور؛ گرفتار در دام روشهای سنتی

بررسی روند پیشرفت کشورها حاکی از آن است که توسعه بخش کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین بخش های اقتصادی و یا حتی فراتر از آن، به عنوان پیش نیاز ضروری برای تحقق توسعه پایدار کشور امری حیاتی است. بر این اساس کشاورزی تجاری یکی از روش ‌هایی است که در دنیا قدمتی طولانی دارد و کشورهای توسعه یافته از این روش به‌ منظور تولید در مقیاس وسیع برای فروش در بازارهای خارجی بهره می‌ برند. اما در کشور ما چندان به این روش پرداخته نشده است و همچنان روش سنتی میان کشاورزان داخلی به‌ عنوان روشی مرسوم و متداول درحال اجرا است.

با این وجود به گفته کارشناسان برای عبور از کشاورزی سنتی و قدم نهادن در کشاورزی تجاری دیر یا زود باید اقدام کرد و در این مسیر زیرساختهای مورد نیاز برای تحقق این امر نیز توسط بخش دولتی و خصوصی مهیا گردد. به طوری که برخی فعالان معتقدند که راه ‌حل تجاری‌ سازی محصولات کشاورزی، پیوند تولیدکنندگان و صادرکنندگان است. به این معنا که بخش خصوصی به عنوان بخشی که بیش از ۹۰درصد از صنعت کشاورزی کشور را مدیریت می کند قادر است این صنعت را به سمت تجاری سازی پیش ببرد و تولید کننده و صادر کننده در کنار هم خواهند توانست زمینه حضور محصولات کشاورزی در بازارهای بین المللی را فراهم کنند.

به گزارش اقتصاددان به نقل از بازار  ،    در واقع به گفته کارشناسان با توجه به پیشرفت های صورت گرفته در برقراری ارتباط با تجار در سراسر دنیا، یکی از پیش زمینه های به حرکت واداشتن بخش کشاورزی به سمت اقتصادی شدن و تجاری سازی استفاده از روشهای بازاریابی نوین از جمله بازاریابی دیجیتالی است که قطعا با فراهم کردن حضور جوانان در این بخش با سرعت بیشتری شدنی است. البته راهکارهای حرکت دادن صنعت کشاورزی به سمت تجاری شدن بیش از موارد یاد شده است و بسیاری معتقدند بایستی تمامی عناصر لازم برای خارج کردن بخش با اهمیتی همچون کشاورزی از روشهای سنتی در کنار هم فراهم شود تا این امر به درستی محقق شود و در نهایت ضمن بهره مندی بخش بازار از این تحول، کشاورزان نیز به عنوان اصلی ترین بازیگران این بخش نیز منافع مالی خود را در این مسیر کسب کنند.

ایجاد تحول در فروش؛ پیش نیاز تجاری سازی کشاورزی کشور

لیلا بابایی تولید کننده سیب درختی در کشور است که در مسیر تولید به این نتیجه رسیده است که برای کسب درآمد بیشتر و همچنین معرفی بهتر تولیدات خود بایستی دست به یک نوآوری بزند و لذا در این راستا اقدام به عرضه محصولات خود با بسته بندی های جدید و متناسب با سایزهای درخواستی بازار کرده است. وی معتقد است یکی از پیش نیازهای تجاری سازی کشاورزی کشور، ایجاد تحول در مقوله فروش محصولات است. بابایی به خبرنگار بازار می گوید: به نظر من مهمترین مساله برای خارج شدن از کشاورزی سنتی و به اصطلاح معیشتی این است که راهکاری برای فروش محصولات کشاورزی داشته باشیم؛ به این معنا که اگر فروش روان سازی شود قطعا کمک زیادی به صنعت کشاورز و باغداری می شود.

او افزود: از سوی دیگر برای تجاری سازی کشاورزی باید از علم روز در این بخش بتوانیم استفاده کنیم؛ یعنی تکنولوژی های جدید را بتوانیم استفاده کنیم. این در شرایطی است که هنوز بسیاری از باغات کشور به صورت سنتی و دستی آبیاری می شود.

بابایی افزود: باغات کشور در حالی به صورت دستی آبیاری می شود که روشهای آبیاری نوینی که در دنیا رایج است هم از لحاظ مصرف مقدار آب و هم از نظر مفید بودن و آبیاری بهینه مزارع و باغات، بسیار به صرفه تر است. ضمن اینکه کشاورزی را نیز برای بهره بردارن کشور اقتصادی تر می سازد.

عضو اتاق اصناف کشاورزی ایران: تا زمانی که قانون تقسیم اراضی حاکم است کشاورزی کشور تجاری سازی نمی شود چرا که این قانون، کشاورزی یکدست و جامع ما را تبدیل به کشاورزی چهل پاره ای کرده که هر سال هم به دلیل قضیه قانون ارث قطعات کوچکتر می شود و در آینده نزدیک ما کشاورزی به معنای واقعی نخواهیم داشت

محمد بازرگان فعال بخش و عضو اتاق اصناف کشاورزی ایران نیز در پاسخ به این سوال که برای تجاری سازی کشاورزی چه مسیری را باید طی کرد به بازار می گوید: مساله مهم این است که باید بدانیم کشاورزی یک بنگاه خیریه یا معیشتی نیست که فقط از آن طریق امورات کشاورز بگذرد بلکه باید از این طریق جامعه توسعه پیدا کند.

بازرگان افزود: بنابراین اگر قرار است کشاورزی از لباس سنتی بیرون بیاید و وارد جامه اقتصادی شود و توسعه فرهنگی و اقتصادی رخ دهد قطعا مسیری که تا به امروز آمده ایم مسیر درستی نبوده و نیست. چون ما بر اساس یک قانون بسیار بد که هیج کجای دنیا آن را انجام نمی دهد مثل قانون تقسیم اراضی، پیش رفته ایم.

وی ادامه داد: در حالی قانون تقسیم اراضی در ایران دایر است که در کشورهایی که قانون لُرد هنوز حاکم است، یک نفر صاحب مزرعه است که در پایان سال یا سود سهام به اعضا و وراث می دهد و یا کل مزرعه را خریداری می کند؛ یعنی اجازه تقسیم زمین را ندارند که از هر نسلی به نسل دیگر خُردتر شود.

الزام تجمیع سرمایه و اراضی در قالب نظام های بهره برداری برای خروج از کشاورزی سنتی

بازرگان خاطر نشان کرد: این قانون مبتنی بر عدم خرد کردن کشاورزی در همه جای دنیا هست اما متاسفانه هنوز هم قانون تقسیم اراضی در کشور ما حاکم است و کشاورزی یکدست و جامع ما را تبدیل به کشاورزی چهل پاره ای کرده اند که هر سال هم به دلیل قضیه قانون ارث این قطعات کوچکتر و کوچکتر می شود و در آینده نزدیک ما کشاورزی به معنای واقعی نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: این ها را باید در قالب نظام های بهره برداری ساماندهی کرد و به عنوان مثال در روستاها به صاحبان زمین ها کشاورزی در یک تعاونی سهام زراعی و کشاورزی سهام بدهیم و به این ترتیب کشاورز می داند که قطعه زمینی که دارد مثلا در یک اِشل ۴۰۰ هکتاری که قابلیت تولید یک محصولی که مزیت تولید دارد قرار می گیرد. یعنی دیگر فرد برای تولید تصمیم نگیرد بلکه در قالب یک تشکل تصمیم گیری شود و محصولی با توجه به منابع، شرایط بازار، سودآوری اقلیم و غیره تولید شود.

بازرگان افزود: در واقع به نظر بنده این طرح باید به صورت پایلوت در یک یا دو استان شروع شود و تجمیع اراضی به عنوان مهمترین بحثی که ما داریم در یک پلاک زراعی صورت بگیرد و هیچ راهی جز این ندارد؛ یعنی تجمیع سرمایه و تجمیع اراضی در قالب نظام های بهره برداری باید صورت بگیرد تا در نهایت بتوان برای یک شهر، استان و کشور تصمیم گرفت.

به حداکثر رساندن بهره وری آبیاری در مسیر تجاری سازی کشاورزی کشور ضروری است

بر اساس این گزارش برای خروج از کشاورزی معیشتی و تجاری سازی آن پیش نیازهای بسیاری مورد نیاز است که با توجه به بحران کم آبی که کشور در کنار کشورهای دیگری درگیر آن است، مصرف بهینه آب از طریق به کار گیری تجهیزات و فناوری های نوین آبیاری خود یکی از این راهکارها است تا از این طریق ضمن آب دهی کامل محصولات کشاورزی، مسائل اقتصادی کشاورزان نیز تامین گردد.

سمیرا رازانی تولید کننده یک هیدروژل نانوکامپوزیتی کشاورزی است که استفاده از این محصول تا ۵۰ درصد در مصرف آب صرفه جویی می کند چرا که آب را در بافت خود نگه می دارد و به تدریج رها می سازد. علاوه بر این به دلیل اینکه از این هیدروژل برای کودهای کشاورزی مایع هم می توان استفاده کرد در نتیجه موجب صرفه جویی در مصرف کود را هم رقم میزند.

این تولید کننده در خصوص نقش استفاده از این هیدروژل کشاورزی در بخش در تجاری سازی کشاورزی به خبرنگار بازار می گوید: این محصول ما چون دوام بالایی بین ۳ تا ۴ سال دارد کشاورزی که بخواهد از این محصول استفاده کند چون در ابتدا هزینه نسبتا سنگینی باید بپردازد اما بعد متوجه می شود چه صرفه اقتصادی برای کشاورزی داشته است چون در مصرف کود و آب تواما صرفه جویی می شود.

تجاری سازی کشاورزی با ایجاد ارزش افزوده برای محصولات زراعی و باغی

از سوی دیگر به گفته کارشناسان معتقدند کشاورزی کشور در حالی هنوز معیشتی است که نیاز فوری به مکانیزه کردن آن وجود دارد و به صورت خاص برای کاهش ضایعات در این بخش و بالا بردن بهره وری در واحد سطح باید کلیه بخش های کشاورزی با جدیدترین تجهیزات روز مکانیزه گردد.

ایمان شهروندی مدیر فروش و بازرگانی یک شرکت فعال در حوزه ساخت ادوات کشاورزی، خاک ورزی و سمپاش ها و همچنین ماشین آلات سورتینگ و بسته بندی است که در پاسخ به این سوال خبرنگار بازار مبنی بر اینکه از نگاه شما به عنوان صنعتگر بخش، راهکارهای تجاری سازی کشاورزی چیست می گوید: در ابتدا باید بدانید که بسیاری از دوستان فکر می کنند خریداری کردن ماشین آلات کشاورزی از جمله دستگاه های سورتینگ هزینه است در حالی که این اقدام سرمایه گذاری محسوب می شود.

شهروندی افزود: در واقع از این منظر استفاده از ماشین آلات و تجهیزات روز سرمایه گذاری محسوب می شود که چون ارزش افزوده ای که این محصولات برای تولید کنند می آورد از طریق صرفه جویی در زمان، در کار، در محصولات و مواد اولیه ای که استفاده می کنند و دیگر موارد بسیار مقرون به صرفه است.

وی ادامه داد: نکته قابل توجه اینکه این امر به صورت خاص در مورد ماشین الات سورتینگ چشمگیر است چون ارزش افزوده ای که روی بار و محصول کشاورز برای ارائه به بازار می آورد از نظر تجاری بسیار بخش مهم است و در نهایت نیز به نفع مصرف کننده ها است.