کدام مناطق پایتخت در معرض خطر فرونشست قرار دارند؟

تشدید فرونشست زمین به یکی از چالش‌ها و معضلات شهرهای دنیا تبدیل شده است و سالانه صدها شهر دچار این پدیده می‌شوند؛ طبق تحقیقات انجام‌ شده نیز فرونشست یا غرق تدریجی زمین تا سال ۲۰۴۰ می‌تواند ۱۹ درصد جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار دهد.

به گزارش اقتصاد دان، در تهران نیز این مسئله به عنوان یکی از معضلات و چالش‌های شهری محسوب می‌شود؛ سید محسن طباطبایی مزدآبادی کارشناس مسائل شهری با اشاره به فرونشست زمین در کلان‌شهر تهران که اخیراً آن را به یک بمب ساعتی تشبیه کرده‌اند، گفت: فرونشست زمین یک مخاطره زمین‌شناختی است که می‌تواند پیامدهای مختلفی مانند تخریب محیط زیست، آسیب رساندن به تأسیسات و زیرساخت‌های شهری و تخریب ساختمان‌های شهری را به‌دنبال داشته باشد.

کارشناس مسائل شهری با بیان اینکه ژاپن در نیمه اول قرن گذشته با این مشکل روبه‌رو بود ولی از طریق قواعد و مقررات مربوط به آب‌های زیرزمینی این مشکل را حل کرد، گفت: درباره کلان‌شهر تهران گزارش‌ها نگران‌کننده‌تر از این موضوعات است؛ به‌دلیل افت سطح آب‌های زیرزمینی تهران، بستر جغرافیایی این شهر روزانه یک میلی‌متر، یعنی ۳۶ سانتی‌متر در سال فرو می‌نشیند. این میزان نشست در هیج‌ جای جهان تاکنون گزارش نشده است و تهران رکورددار فرونشست زمین در دنیا به‌شمار می‌آید. در استان تهران سالانه حدود ۴ میلیارد مترمکعب از چاه‌ها برداشت می‌شود و حدود ۵۰ هزار حلقه چاه که بیش از یک‌سوم آنها غیرمجاز هستند در این استان وجود دارد.

طباطبایی مزدآبادی عنوان کرد: موضوع مهم دیگر در ارتباط با فرونشست تهران علاوه بر اینکه تأسیسات و زیرساخت‌های مهمی مانند راه‌آهن، خطوط مترو، انبارهای نفت و غیره در مناطق دارای فرونشست شدید قرار دارند، انطباق نسبی آن با مناطق آسیب‌پذیر فقیرنشین جنوب و جنوب غرب پایتخت است به‌گونه‌ای که در محدوده بزرگراه آزادگان، شهرک مصطفی خمینی و حوالی آن نرخ فرونشست از سال ۹۵ تا ۹۹ بیش از ۳ برابر شده است.

همچنین مهدی بابایی رئیس کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران نیز در ارتباط با موضوع اشاره شده، گفت: به استناد آمار سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران و سنسورهایی که در دو سال اخیر نصب شده و میزان فرونشست شهر را رصد می‌کند، تنها جایی که فرونشست قابل توجه مشاهده شده حریم جنوب غربی تهران است.

بابایی با بیان اینکه در محدوده شهری فرونشست قابل اعتنایی نداریم و حداکثر به یک یا دو سانتی متر می‌رسد، خاطرنشان کرد: این فرونشست‌ها بیشتر در اطراف تهران بوده و به دلیل برداشت بی‌رویه آب برای مصارف کشاورزی بوده است.

وی ادامه داد: با توجه به پیشرفت فاضلاب شهر تهران برداشت آب زیر زمینی کاهش یافته است چراکه آب تصفیه‌خانه‌ها به بخش کشاورزی اختصاص پیدا کرده است.

رئیس کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه حق‌آبه سد که به این بخش اختصاص پیدا می‌کرد به آب شرب تهران اضافه می‌شود، تأکید کرد: برداشت از چاه‌ها در این مناطق کمتر شده که هم کیفیت آب را افزایش داده و هم خطر فرونشست‌ها را کاهش داده است.