پیروی از مدل مصدق در مواجهه با چین و روسیه

تاریخ ایران مشحون از وقایعی است که به آسانی رد پای روس ها، انگلیسی ها، فرانسوی ها، آمریکایی‌ها و حتی پرتغالی‌ها را در ویرانگری‌هایی که شاهد آن بوده ایم، نشان‌مان می‌دهد تاریخی که بعضاً نویسنده‌ی آن نه ایرانی‌ها که شرق شناسانی از همان روسیه، انگلستان، فرانسه، آمریکا و حتی پرتغال بوده اند.
برخی تصاویر؛ از تصویر سفرای روس و انگلیس در تهران که بلوایی به پا کرد و یادآور تصویری تلخ‌تر بود تا تصویر نشست دو نفره‌ی «میخائیل اولیانوف» روسی و «رابرت مالی» آمریکایی، افکار عمومی را سرشار از ترس و عصبانیت و برخی از همان دست نوستالوژی‌هایی کرد که باید بدان‌ها حق داد گویی همین تصاویر و شاید همین یک تصویرِ انتهایی کافی است تا جامعه‌ی نخبگانی ایران، خیلی سریع تاریخ ۴۰۰ ساله‌ی این مرز و بوم را ورق بزند و وقایع دو جنگ جهانی و بلاهایی که بر سر مردم ایران آورده شد را دقیق‌تر بررسی کند و اما نکته گویی‌های «اولیانوف» در کنار برخی موضع گیری‌های بعضی محافل سیاسیِ داخلی و نیز تیترهای عجیب و غریب چند روزنامه در کنار تحلیل‌های فضایی و خالی از تعقل و منطق و همچنین سکوت دستگاه دیپلماسی و نامحرم دانستنِ افکار عمومی، این روزها موجی از تنش و نگرانی و حساسیت را به وجود آورده تا جایی که یک توئیت نسبتاً توهین‌آمیز که خیلی زود حذف شد – توئیت اولیانوف که به ظریف کنایه زده بود – نشان داد باید در برخی سیاستگذاری‌ها و تصمیم گیری‌ها به ویژه آن دسته از تصمیماتی که طولانی مدت خواهد بود تجدیدنظر کنیم و با دقت بیشتری در دیپلماسی گام برداریم.

 ترس ایران از روسیه تاریخی است

کنعانی مقدم تحلیل‌گر سیاسی اصولگرا در واکنش به رخدادهای اخیر به آفتاب یزد می‌گوید: «با یک نگاه کوتاه به تاریخ معاصر ایران کاملا مشخص است که منافعی که ایران برای قدرت‌های بزرگ دارد باعث شده میدان نبرد برای رقابت‌های سیاسی شرق و غرب در ایران قرار گیرد و به عبارتی ایران به میز مذاکره، معامله، مصالحه و تقسیم قدرت در بین قدرت‌های بزرگ تبدیل شده است. اگر به تصویری که چندی پیش در رابطه با جلسه سفیر روسیه و انگلیس در تهران دقت کنیم که یادآور نشست روزولت، چرچیل و استالین بود این پیام را داشت که ایران در میز مذاکره انگلیس، روسیه و آمریکا مجددا دارد مورد مصالحه قدرت‌ها قرار می‌گیرد و این قطعا تنش و واکنش به دنبال خواهد داشت.»

نمی‌شود روس‌ها وکیل المله ما در مذاکرات با آمریکا شوند

به گزارش اقتصاددان به نقل از آفتاب یزد،  این تحلیل‌گر مسائل سیاسی ادامه می‌دهد: «قطعا سیاست خارجه‌مان در این خصوص باید شفاف و روشن باشد. اگر ما بر اساس سیاست
نه شرقی نه غربی و استقلال آزادی جمهوری اسلامی گام برمی‌داریم در سیاست خارجه هم باید مراقب وابستگی چه به غرب و چه به شرق باشیم. نمی‌شود روس‌ها وکیل المله ما در مذاکرات آمریکا شوند و در پشت درهای بسته تصمیماتی بگیرند که ممکن است منافع ملی ما را به خطر اندازد. گرچه مسئولین ما هشیار هستند و قاعدتا تجربه تاریخی که وجود دارد این است که روس‌ها منافع خود را در نظر می‌گیرند همان طور که چینی‌ها منافع خود را در نظر می‌گیرند و انگلیس و آمریکا هم همین طور. هیچ کدام از این‌ها به دنبال حفظ منافع ایران نیستند منتها فرقش با دوره جنگ جهانی دوم و پل پیروزی که ایران برای متفقین شد این است که ایران اکنون قدرتمند است و بر اساس قدرتی که دارد می‌تواند مانورهای سیاسی بزرگی را در صحنه بین‌المللی داشته باشد و نباید سکان دیپلماسی را دست کسانی دهیم که دنبال منافع خود هستند نه منافع ایران.»
> مسائل سیاست خارجه نباید عرصه رو در رویی افکار عمومی قرار گیرد
حسین کنعانی مقدم می‌افزاید: «هر زمان ملت ما در جریان توافقات، موافقت نامه ها، قراردادها، پروتکل‌ها و بده و بستان‌ها و معاملات خارجی قرار گرفتند مخاطرات کمتری ایران را تهدید کرده است قطعا ترکمنچای و گلستان و از دست دادن بخشی از خاک سرزمین‌مان در دوره قاجار کاملا نشان‌دهنده همین سیاستی است که دولتمردان در گذشته داشته‌اند و متاسفانه برخی آقایان همین الان به این فکر هستند که نان و آب مردم را درست کنیم چه کار به سیاست خارجه. این انحراف بزرگی است و حضرت امام (ره) با این انحراف جنگید و مردم را در عرصه سیاست خارجی پیشگام حرکت‌های انقلابی
قرار داد.

 نمره‌ی اطلاع‌رسانی تیم مذاکره‌کننده صفر است

کنعانی مقدم با انتقاد شدید ازعدم اطلاع‌رسانی و سکوت اختیار کردنی که می‌تواند خسارت‌زا باشد به آفتاب یزد می‌گوید: «اکنون به تیم مذاکره‌کننده در رابطه با اطلاع‌رسانی به مردم و افکار عمومی که چه اتفاقی در وین دارد می‌افتد نمره صفر می‌دهم. چرا همه باید در جریان باشند الا مردم ما و یا حداقل نخبگان و سیاست‌مداران مان؟ این سکوت رادیویی که در مذاکرات وین وجود دارد بنده را نگران می‌کند و اینکه نکند اتفاقی دارد آنجا می‌افتد که مردم نباید بدانند. به نظرم می‌رسد که قبل از اینکه هر متنی با ۴+۱ یا آمریکا امضا شود افکار عمومی باید اقناء شود برای اینکه این راه، راه درستی است و منافع و امنیت ملی در آن وجود دارد.»
> از منافع ملی می‌گذریم اما از امنیت ملی نه!
کنعانی مقدم اظهار می‌دارد: «تاکیدم بر این است که ممکن است برخی مواقع از منافع ملی‌مان بگذریم که امنیت ملی‌مان را حفظ کنیم اما هرگز نباید از امنیت ملی‌مان بگذریم که منافع ملی را به‌دست آوریم. اگر هر دو را بتوانیم حفظ کنیم که نشان‌دهنده کارآمدی
نظام است. به نظر می‌رسد که‌عدم اطلاع‌رسانی دقیق درباره اتفاقاتی که دارد در وین می‌افتد کار درستی نیست. این نکته را باید عرض کنم زمانی که امام حسین (ع) به کربلا میرفتند همه از نتیجه کار می‌پرسیدند ایشان به صراحت جواب می‌دادند و می‌گفتند که احتمال شهادت وجود دارد و برخی ایراد گرفتند که با صحبت‌هایی که شما می‌کنید همین تعداد کم هم می‌گذارند می‌روند ایشان فرمودند که رهبر یک جامعه در عین حال که نباید به ملت خود دروغ بگوید باید حقایق را هم بگوید تا آن‌ها برای پذیرش حقایق آماده باشند. نمی‌شود به سمت توافقی برویم که ممکن است نتایج آن حتی صدها سال تاریخ ملت ایران را تغییر دهد و تاثیرگذار باشد و افکار عمومی در جریان نباشند.»

 دو عمل یکسان نمی‌تواند دو نتیجه ناهمسان داشته باشد

این تحلیلگر سیاسی با اشاره به پیمان نامه‌های بلند مدت و تایید این مسئله که دو عمل یکسان نمی‌تواند دو نتیجه‌ی ناهمسان در بر داشته باشد فلذا باید از اتفاقاتی که اطراف‌مان می‌افتد مطلع باشیم و درس بگیریم تاکید می‌کند: «در صحنه سیاست خارجه دو اشتباه بزرگ کردیم و هر دو این اشتباهات الان دارد ما را تحت تاثیر آینده قرار می‌دهد. یک اینکه فکر می‌کردیم با سیاست‌های نزدیک شدن به اروپا می‌توانیم اروپا و آمریکا را در مقابل هم قرار دهیم و از تخاصم این دو برای منافع ملی‌مان استفاده کنیم همان زمان هم گفتم اروپا شریک دزد و رفیق قافله است. در ۵+۱ هم دیدیم دقیقا همین گونه شد. نکته بعد اینکه چین و روسیه هر دو رقیب هم در ایران هستند و این‌ها حاضر نیستند که منافع خود را در ایران از دست بدهند. در این رقابت سعی می‌کنند کسانی که با آن‌ها هماهنگ‌تر هستند را در قدرت
نگه دارند و این یعنی مداخله در سیاست داخلی ما که باید از آن پرهیز شود و این خطر بزرگی است. هر دو این قدرت‌ها هم مخالف حضور آمریکا در ایران و منطقه هستند به لحاظ اینکه احساس می‌کنند این منطقه باید حیاط خلوت آن‌ها باشد. عقیده دارم موافقت نامه‌های استراتژیک با دولت‌های بزرگ باید مشروط باشد.»

 به روش مصدق عمل کنیم!

کنعانی مقدم با مثالی تاریخی مشروط بودن موافقت نامه‌های استراتژیک را این گونه شرح می‌دهد: «وقتی قرارداد نفت را نزد مصدق بردند چندین هزار صفحه بوده ایشان می‌گوید کار ندارد چه نوشته شده فقط چند جمله را باید در آن بنویسیم:
– یک اینکه این قرارداد نباید تمامیت ارضی ایران را به خطر اندازد
– دو، این قرارداد نباید منافع ملی را به خطر اندازد
– سه، این قرارداد نباید امنیت ملی ایران را به خطر اندازد.
– مصالح و منافع ایران را نباید خدشه دار کند.
معتقدم این موارد باید در قراردادها و پروتکل‌ها نوشته شود و ادامه‌اش مشروط به انجام تعهدات طرف مقابل باشد. اینکه ما بیاییم تعهداتی بدهیم و به آن‌ها عمل کنیم و بعد آن‌ها تعهدشان را عمل نکنند مشکل ساز می‌شود.

 نزدیک شدن به شرق از ترس غرب اشتباه محض است

کنعانی مقدم در پایان خاطرنشان می‌کند: «نزدیک شدن ما به شرق فعلی برای در امان ماندن از غرب اشتباه محض است. انقلاب اسلامی مخالف این دو تفکر است. سومین اشتباه‌مان این بود که فکر می‌کردیم اگر با کشورهای اسلامی ببندیم با کمک کشورهای عربی می‌توانیم در مقابل شرق و غرب هم بایستیم. بعد مشخص شد همین کشورهای اسلامی و عربی خودشان دست نشانده شرق و غرب هستند و الان هم که با اسرائیل بستند. در سیاست خارجه ممکن است روش‌های مختلف دیپلماتیک در ایران به کار گرفته شود اما چشم‌انداز سیاست خارجه ما باید لحاظ شود که بخشی از آن در سیاست‌های ابلاغی رهبری از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام کاملا مشخص است.»

سیاست خارجه‌ی ما مستقل نیست!

این تحلیل‌گر سیاسی ادامه می‌دهد: «به نظر بنده سیاست خارجه ما برای مقابله با هژمونی آمریکا و مقابله با رژیم صهیونیستی تلاش می‌کند اما در این تلاشش ممکن است قدرت‌های دیگر استفاده کنند تا ایران را تحت سلطه و هژمونی خود قرار دهند. لذا باید مراقب بود و سیاست نه شرقی نه غربی را مد نظر داشته باشیم و در عین حال تعامل مثبت با شرق و غرب داشته باشیم.»

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع