هنر شکست تحریم ها

به گزارش اقتصاددان دکتر محمدرضا یزدی زاده  در یادداشتی اختصاصی برای اقتصاددان نوشت:

هرچند موضوع تحریم های اقتصادی را در سه دهه اخیر به کرات میشنویم ، لیکن استفاده از تحریم های اقتصادی در اشکال و سطوح مختلف ، در جنگ ها ، سابقه چند هزار ساله دارد.

در تاریخ بارها به داستان محاصره شهرها و قلعه ها ، برای به زانو درآوردن مدافعان آنها برخورد میکنیم.

این ابزار(که به غیر از تحریم های موردی ) ،بخشی از جنگ نظامی است ( و نه آنطور که ادعا میگردد ، جایگزینی برای جنگ نظامی ) را بصورت مدرن آن در سه دهه اخیر ملاحضه و تجربه میکنیم.

هدف تحریم ها آنطور که ادعا میشود ، ایجاد درد و در نتیجه تغییر رفتار کشور هدف نیست. این دو ، در حقیقیت ، ابزار و روش دست یابی به هدف اصلی تحریم گران در مورد کشورهای اسلامی در خاورمیانه و شمال آفریقا ، یعنی هدف فروپاشی  و تجزیه این کشورها و نه فروپاشی نظام های حاکمیتی و جایگزینی با نظام دلخواه تحریم گران ، است. تجربه دو کشور عراق و لیبی ، سند متقن این ادعا هستند . تنها چند روز قبل از حمله دوم آمریکایی ها به عراق ، صدام با طرح حاکم امارات مبنی بر ترک عراق و دریافت  دو میلیارد دلار و اعطای پناهندگی به او ، خانواده اش و هر کسی که او تعیین کند ، موافقت کرد. لیکن علیرغم اینکه با این طرح ، آمریکایی ها بدون شلیک یک گلوله ( و نه کشته شدن پنج هزار سرباز خود ) میتوانستند به هدف اعلامی مرحله آخر خود ، که تغییر حکومت عراق بود ، دست یابند ، جنگ را آغاز کردند . چراکه  هدف آنها  ، نه تغییر حکومت در عراق بود و نه اهدافی که در طول دوران تحریم ها ، در مراحل مختلف ، بعنوان هدف اصلی خود اعلام و بدان دست یافته بودند ، بود ( اهدافی مثل نابودی سلاح های شیمیایی ، مثل نابودی قدرت موشکی و..  ). هدف  اصلی ، فروپاشی عراق بود که البته ایران از آن  جلوگیری کرد و سردارشهید سلیمانی با خون خود بهای ادامه موجودیت عراق را پرداخت کرد.

اقدامات قذافی و سرنوشت لیبی نیز ، موید این نظر است. قذافی نه تنها به تمام خواسته های غربی ها ( در پذیرش انفجار هواپیمای مسافربری ، پرداخت غرامت با نظر آمریکایی ها ، خاتمه فعالیت های هسته ایی ، نابودی توان موشکی و …) تمکین نمود ، که با هدف تبدیل شدن به حاکم مورد نظر و دلخواه غربی ها ، به مراتب بیش از انتظار آنها ، در فرمانبرداری و سر سپردگی ، از خود قابلیت نشان داد. لیکن هدف آنها نه مسایل تروریست و نه قدرت اتمی یا موشکی لیبی و نه جایگزینی حکومت لیبی با یک غلام حلقه بگوش ( که قذافی خود ، در قامت این غلام ، بصورت تمام قد ، ظاهر شده بود ) بودند. هدف ، فروپاشی لیبی بود که محقق شد.

بنابراین ، ایجاد درد ، ابزار ایجاد خیزش ملی در کشور هدف تحریم است. این خیزش میتواند به دو نتیجه ختم شود. نتیجه محتمل اول ، سرنگونی حکومت و فروپاشی  و تجزیه کشور هدف است ( چرا که تحریم گران نه پتانسیل جایگزینی حکومت را ایجاد میکنند و نه اجازه ایجاد این پتانسیل را میدهند). نتیجه محتمل دوم آن است که خیزش ، منجر به ناچار کردن حکومت به پذیرش شرایط تحریم گران و از دست دادن توان بازدارندگی شود. در نتیجه ، تحقق هدف اصلی یعنی سرنگونی حکومت ، فروپاشی وتجزیه کشور ، با کمترین هزینه ، محقق خواهد شد.

پس در استراتژی آنها ، ابزار اصلی ، ایجاد خیزش است . ایجاد خیزش از طریق فشارهای واقعی اقتصادی و روانی اقتصادی دنبال میشود. ابزار فشار های واقعی اقتصادی ، تورم و کاهش ارزش پول ملی و بیکاری است. ابزار فشار های روانی ، فقر، شکاف طبقاتی و تقویت مظاهر آن در کشور ، بی ثباتی اقتصادی ، فساد مالی و ایجاد سرخوردگی در جامعه و ناامیدی مردم از مسئولین و… است. تحقق هرکدام از این نتایج مطلوب تحریم گران ، صرفا” و صرفا” در سایه غفلت مسئولین کشور دردرک خطر موجود که ماهیت وجودی کشور را ، هدف گرفته  و  طراحی و اجرای یک استراتژی مناسب  برای شکست تحریم ها ، محقق خواهد شد . غفلتی که نه تنها طی دوازده سال از طرح موضوع مقاوم سازی اقتصاد ، بر کشور حاکم بوده که بر دولت جدید نیز سایه افکنده است.

بر این اساس ، استراتژی شکست تحریم ها ، به دو بخش کوتاه مدت یکساله و بلند مدت  سه ساله تقسیم میشود. در فصل پنجم کتاب ، با آسیب شناسی عوامل موثر بر تورم و کاهش ارزش پول ملی ( که معلول کاریکاتوری ناقص از نظام پولی کشور مبتنی بر نظام منسوخ شده پایه طلا میباشد و ارزش پول ملی را به ارزش طلا و دلار ، منوط کرده است ) و عوامل موثر بر شکاف طبقاتی و فساد اقتصادی و ارایه راه حل های عملی رفع مشکلات ، اقدامات کوتاه مورد نیاز تبیین شده اند. در رابطه با مشکلات تولید صنعتی و کشاورزی ( امنیت غذایی ) نیز ضمن آسیب شناسی ، اقدامات لازم تا تحقق اهداف بلند مدت ، ارایه گردیده است.

ریچارد نفیو ، طراح و معمار تحریم های ایران ، در کتاب هنر تحریم ها ، ضمن اشاره گذرا به مهمترین ابزار تحریم گران در فشار به اساس نظام اقتصادی و اجتماعی کشور ، یعنی ارزش پول ملی که تضعیف آن ، آثار دومینو واری بر تخریب جنبه های دیگر اقتصاد ایران دارد ، همانطور که انتظار میرود اشاره ایی به دلیل موفقیت بزرگ آنها  در کاهش ارزش پول ملی ما نمیکند. دلیلی که به راحتی با نگاهی به تاریخ نظام های پولی جهان و مشکلاتی که بدلیل وابستگی پول این نظام ها به ارزش کالای دیگری یعنی طلا ( و در کشور ما   وابستگی پولی به ارزش طلا و دلار )  ،  با سقوط ارزش پول ملی خود مواجه شدند ، مشخص میگردد. تجربه کشورهای پیشرفته ، که به تفصیل به آن خواهیم پرداخت و شدت عمل آنها ، علیرغم ادعای آزاد ترین اقتصاد های جهان ، نشان از اهمیت اساسی در حفظ حیات این کشورها دارد .البته متاسفانه مسئولین خواب زده نظام پولی کشور هم هیچگاه به تجربه اجرایی این کشورها در نجات اقتصاد و نجات کشورشان ،  توجهی نکردند.  روشی که طی آن در اوایل دهه ۱۹۳۰ ،  کشورهای اروپایی و آمریکای دوران روزولت  اقدام به مصادره طلاهای مردم و غیر قانونی کردن داشتن طلا تا حدود نیم قرن کردند . مطابق قانونی که تا سال ۱۹۷۵ در آمریکا بر قرار بود و نگهداری هرگونه  طلا ( به غیر از زینت آلات  مصرفی و کلکسیونی ، به شرط ثبت آنها و در حدی محدود ) ممنوع شد و افراد باید طلا  خود را نه در مقابل  بلکه در مقابل گواهی صادره دولت به دولت میدادند و نه به قیمت روز بلکه به قیمتی که تعیین آن طبق قانون ، توسط رئیس جمهور تعیین میشد ( که این قیمت حدودا” معادل نصف قیمت جهانی تعیین شد). جالب آنکه بانک ها حق دریافت این گواهی ها را بعنوان وثیقه در دریافت وام ، نیز نداشتند. طلا به کالای غیر قانونی و داشتن آن با مصادره و جریمه صدهزار دلاری ( که در دهه ۱۹۳۰ مبلغ بسیار زیادی بود ) همراه میشد . قوانینی که تا نیم قرن در آزادترین اقتصاد های جهان ، حاکم بود. بعبارت دیگر علت موفقیت تحریم گران ، وجود نظام پولی در کشور ماست که نزدیک به یک قرن است که در جهان منسوخ شده است.

لطفا جهت مطالعه کتاب روی لینک زیر ضربه بزنید:

هنر شکست تحریم ها ۲

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع