نیاز مدیریت دولتی افراد راهبر است و نه مدیر

امروزه تفاوت مدیریت و رهبری در سازمان‌ها بسیار مشهود است. از ابتدا مدیریت بر پایه قدرت روابط، شایستگی‌های سنواتی و صلاحیت‌های سلیقه‌ای و توانایی مدیریت و نه صرفا تخصص افراد بنا شده بود ولی این موضوع با گذشت زمان با انتقادهایی بر ساختار و رویه‌های سازمانی مدیر مواجه شد، مدیریت سنتی در راس سازمان هدف انتقاد قرار گرفت و مفهومی رهبری در سازمان پدید آمد. یک راهبر بر خلاف مدیر به اعمال قدرت و کنترل افراد فکر نمی‌کند بلکه سعی دارد با الهام‌بخشی، آموزش و برانگیختن شوق و اشتیاق انسانی، افراد را به پیشرفت و حرکت رو به جلو در سازمان تشویق کند. چنین نگرشی تناقض میان وظایف مدیر و راهبر را به همراه آورد و روسای سازمان‌ها معمولا یکی از این دو را به عنوان خط مشی خود تعیین ‌کردند. اما با گذشت زمان سازمان‌ها به تعادلی میان مدیریت و رهبری رسیدند.
لازم به ذکر است یکی از نقاط ضعف در انتخاب مدیران دولتی کشور در حال حاضر همان نگرش انتخاب مدیر به شیوه سنتی است و نه انتخاب یک راهبر شایسته. از ویژگی و تفاوت‌های راهبران می‌توان بطور اختصار چنین اشاره کرد:
۱. راهبران همیشه در تلاش برای تغییر و بهبود شرایط هستند، همیشه می‌خواهند رو به جلو قدم بردارند، از ریسک استقبال می‌کنند و می‌دانند تغییرات گاهی ریسک را افزایش می‌دهد ولی مدیران تمام توان خود را به کار می‌گیرند تا ریسک‌ها را به حداقل برسانند و می‌خواهند چالش‌ها را تحت سلطه قرار دهند تا اینکه از آن‌ها استقبال نمایند.
۲. راهبران می‌دانند باید با مطالعات جدید و تحلیل شرایط به سمت تغییرات مثبت حرکت کنند اما مدیران رفتارهایی که از پیش موفق بوده را بیشتر مورد استفاده قرار می‌دهند.
۳. راهبران معمولاً دوست دارند خودشان باشند، آن‌ها به خود آگاهی درونی و شناخت کلی از خود رسیده‌اند و می‌توانند برند شخصی منحصربه‌فرد خود را بسازند و آن را روز به روز بهتر کنند.
۴. راهبران شفاف و واقعی هستند ولی مدیران اغلب رفتارها و عادات مدیران قبلی خود را تقلید می‌کنند.
۵. راهبران معمولاً افق‌های بلند و افکار بزرگی برای آینده پیش روی خود و مجموعه می‌بینند، آن‌ها تا تحقق نتایج با انگیزه باقی می‌مانند و هیچ‌وقت تسلیم نمی‌شوند اما یک مدیر بر اهداف کوتاه مدت کار می‌کند و دوست دارد در بازه‌های زمانی کوتاه به این اهداف برسد.

علی کاشمری

مدیران متخصص