نقش پنجگانه دولت در ریزش بورس

۵ ریسک سهامداری که باعث منفی شدن نمادها شده است

بورس امروز هم منفی شد و یک روز دیگر با آمارهای ناامیدکننده در کارنامه بورس تهران ثبت شد. به طوری که در پایان بازار شاخص کل با افت ۲۳۶۵۰ واحدی (معادل ۱.۷ درصد) مجددا کانال ۱.۴ میلیون واحدی را واگذار کرد و شاخص هم‌وزن هم عقب‌گرد ۲ درصدی را ثبت کرد.

این اتفاقات در شرایطی رخ داده که قیمت دلار دوباره صعودی شده، بازار جهانی همچنان در سطوح جذابی قرار دارد و گزارش‌های ۶ ماهه و ماهانه اغلب شرکت‌ها هم امیدوارکننده و جذاب بوده است.

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان،  در چنین شرایطی که عوامل مختلف روی کاغذ قابل قبول به نظر می‌رسند، چه اتفاقی رخ داده که بورس نمی‌تواند یک صعود پایدار داشته باشد و مدام بعد از یک صعود خفیف، خیلی سریع مجددا عقب‌نشینی می‌کند؟

۱- ابهام دلاری بورس

قیمت دلار در میان‌مدت و بلندمدت تحت تاثیر عوامل کلان اقتصادی کشور است. عواملی که الان چندان وضعیت جالبی ندارند و عمدتا سیگنال صعود دلار را می‌دهند. اما یک عامل دیگر که در کوتاه‌مدت می‌تواند بر تغییرات نرخ ارز اثر بالایی داشته باشد وضعیت برجام و مذاکرات برجامی است. مذاکراتی که بعد از حدود ۳ ماه از آغاز کار تیم دولت جدید هنوز سرنوشتش مشخص نیست و طرفین بدون انجام اقدامی جدی مدام از بازگشت به مذاکرات صحبت می‌کنند.

دولت در این حوزه هنوز اقدامی جدی انجام نداده و بازار برآوردی از آینده قیمت دلار ندارد. همین اتفاق باعث ایجاد یک ابهام بزرگ در بازار سهام شده است. همچنین در پی بی‌ثباتی قیمت دلار، حساسیت بورس به نوسانات اندک دلار زیاد شده و تغییرات کوچک قیمت دلار، تاثیر زیادی بر سهام می‌گذارد.

۲- ابهام بر عدد نرخ بهره

شاید نگرانی از افزایش نرخ بهره بانکی را دومین نگرانی و ابهام جدی بورس‌بازان دانست. البته دولتی‌ها مدام تاکید دارند که هیچ قصدی برای افزایش نرخ بهره بانکی ندارند. ولی شواهدی که از دیگر بازارها به چشم می‌خورد افزایش جدی نرخ سود بدون ریسک است. به طوری که نرخ سود اخزاها به بیش از ۲۳ درصد رسیده است. باید دید بانک‌ها سود خود را افزایش خواهند داد یا دولت با مدیریت اخزاها سود آن‌ها را کاهش خواهد داد. البته حالت سومی هم وجود دارد و آن هم ایجاد فضای عجیبی مانند بازار ارز است. جایی که نرخ بازار آزاد و نیما مدت‌هاست که اختلاف نسبتا زیادی دارد ولی هنوز همگرا نشده‌اند. البته چنین شرایطی معمولا وقتی پیش می‌آید که حداقل یکی از بازارها دستکاری شوند.

۳- انتظار دراز برای حذف دلار رانتی

اولین بار هنگام بستن بودجه ۱۴۰۰ بود که صحبت‌هایی در خصوص حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی شد. اتفاقی که به سرانجام نرسید ولی مدام شاهد وعده‌های مسئولان برای حذف این ارز فسادساز بودیم. این اتفاق طی روزهای اخیر هم دوباره شدت گرفته و رئیس جمهور، وزیر اقتصاد، رئیس سازمان برنامه و بودجه و بسیاری دیگر از سران اقتصادی دولت و مجلس بر لزوم حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی صحبت کرده‌اند. اما تاکنون صحبتی از زمان دقیق اجرای آن نشده است. اتفاقی که باعث شده تا گروه‌های سهامی که از حذف دلار ۴۲۰۰ منتفع می‌شوند بارها با شایعات مختلف رشد کنند و در نهایت با تکذیب این شایعات افت‌های سنگینی را تجربه کنند که به بقیه بازار هم سرایت می‌کند و جو کلی بازار را به هم میریزد.

باید دید هنگام ارائه لایحه بودجه ۱۴۰۱ که گفته شده در آذرماه منتشر می‌شود، دلار ۴۲۰۰ تومانی حذف شده یا انتظار برای حذف آن و ابهام بورس در این خصوص ادامه‌دار می‌شود.

۴- ریسک قیمت‌گذاری دستوری

تقریبا تمام دولتمردان جدید حداقل یک بار ضد قیمت‌گذاری دستوری و فسادزا بودن آن صحبت کرده‌اند و مدام هم تاکید بر حذف قیمت‌گذاری و انواع دیگر رانت دارند. اما دو عامل باعث شده تا همچنان نگرانی بورس‌بازان از قیمت‌گذاری دستوری توسط دولت جدید زیاد باشد.

عامل اول برخی تناقض‌ها در صحبت‌های وزیر صمت جدید است. به عنوان مثال یک بار در قسمتی از مصاحبه‌ای ضد قیمت‌گذاری و در طرفداری از سازوکار بازار صحبت کرده بودند و در بخش دیگری از این مصاحبه به جدا کردن فولاد از دلار (بخوانید بازار جهانی) صحبت کرده بودند. دومین عاملی هم که منجر به نگرانی بورس‌بازان می‌شود، سرنوشت سیمان در بورس کالاست. جایی که مسئولان بارها وعده کنترل قیمت دادند و البته وعده‌ای که نهایی و اجرایی هم شد. اما نکته مهم این است که بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که قیمت سیمان تنها در بورس کالا کاهش یافته و کف بازار تغییر خاصی نداشته است. اتفاقی که تنها یک معنی می‌دهد و آن هم کاهش درآمد تولیدکننده و افزایش سود دلال است. البته بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند چنین سرنوشتی برای کالاهای دیگر از جمله فولاد خیلی سخت اتفاق خواهد افتاد؛ زیرا که ماهیت این دو کامودیتی بسیار متفاوت است.

۵- ابهام قیمت حامل‌های انرژی

یکی دیگر از ابهامات این روزهای بورس که برخی از فعالان به ویژه تحلیلگران بنیادی را ترسانده، نگرانی از افزایش نرخ حامل‌ها‌ی انرژی است. پیش از بحران جهانی انرژی، ایران ارزان‌ترین سوخت را داشت و حالا با قدرت بیشتری در این جایگاه قرار گرفته است. اتفاقی که باعث شده برخی از شرکت‌های غیربهره‌ور، به واسطه رانت سنگین انرژی سودده باشند و در بازار سهام به کار خود ادامه بدهند. اما اگر این رانت برچیده شود سود اغلب شرکت‌ها تغییرات چشمگیری خواهد داشت و حتی برخی از شرکت‌های کوچک‌تر ممکن است ورشکسته شوند.

در چنین شرایطی و با توجه به کسری بودجه سنگین، بارها شایعاتی در بازار پیچیده مبنی بر افزایش قیمت حامل‌های انرژی. البته امروز میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، در مصاحبه‌ای هرگونه افزایش نرخ حامل‌های انرژی در بودجه ۱۴۰۱ را تکذیب کرد. باید دید بعد از این تکذیبیه این ابهام بازار سهام برچیده می‌شود یا مثل بقیه ابهامات که بعد از چندین بار تکذیب دولتمردان همچنان وجود دارند، ادامه‌دار خواهد بود.

بازار به روایت آمار

در پایان بازار امروز ۸۴ درصد نمادها در مدار منفی معاملات بودند که از این میان ۳۹ واحد درصد نمادها با صف فروش‌هایی به ارزش ۱۰۵۰ میلیارد تومان مواجه بودند. در سمت مقابل هم ۵ درصد نمادها صف خریدهایی به ارزش ۱۹۰ میلیارد تومان را تجربه کردند.

ارزش معاملات خرد امروز هم در سطوح بسیار پایینی قرار داشت و به ۴۰۰۰ میلیارد تومان هم نرسید. در بین صنایع فلزات، شیمیایی‌ها و خودروسازان و در بین نمادها پالایشی یکم، شپنا و آریان بیشترین ارزش معاملات را داشتند.

حقیقی‌ها در بازار امروز هم فروشنده بودند و خروج پول سنگین ۷۰۰ میلیارد تومانی را رقم زدند. در حالی حقیقی‌ها در صنعت خاصی خالص خرید سنگینی نداشتند که بیشترین ورود پول حقیقی به نمادهای تپکو، سامان و وسین بود. حقوقی‌ها هم بیشترین خالص خرید را در صنایع شیمیایی، فلزات و پالایشی‌ها و نمادهای شپنا، آریان و فجهان داشتند.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع