نظر ۳۰ فعال اقتصادی درباره امکان احیای برجام

 از زمان خروج ترامپ از برجام در آبان ۹۷ تا امروز، وضعیت اقتصادی روز به روز در تنگنای بیشتری قرار گرفته است. نرخ دلار به‌عنوان نبض اقتصاد ایران سیر صعودی گرفت و با عبور از مرز ۳۰ هزار تومان در مقاطعی به ۳۱هزار تومان هم نزدیک شد. با افزایش نرخ ارز برخی سود و برخی زیان بردند، هرچند که تقریبا همه فعالان اقتصادی از نرخ منفی سرمایه‌گذاری و افزایش نرخ استهلاک در کنار رشد پایین اقتصادی و افزایش تورم، ابراز نگرانی می‌کنند.

در این گیر و دار، دو سال پاندمی کرونا نیز بر فشارها افزود و اوضاع را نه فقط برای مردم که برای فعالان اقتصادی هم سخت‌تر کرد. با این حال تصمیم‌های فعالان اقتصادی ایران شاید تا همین اوایل تحریم‌های آمریکایی، هنوز بسیار وابسته به برجام بود، اما امروز هرچند گاهی اخبار نویدبخشی در مورد احیای توفق هسته‌ای به گوش می‌رسد، به نظر می‌رسد سناریو‌های غیربرجامی ازسوی فعالان اقتصادی در اولویت قرار گرفته است. در این رابطه تلاش کردیم تا دیدگاه برخی کارشناسان بازار سرمایه و تجار را جویا شویم.

آیا تا پایان بهار سال جاری برجام احیا می‌شود؟

از آنها پرسیدیم «بیش از یک سال از آغاز مذاکرات احیای برجام می‌گذرد و در این مدت اتفاقات زیادی رخ داده است، حالا دوباره امیدهایی به احیای برجام مطرح شده است. به نظر شما آیا تا پایان بهار سال جاری برجام احیا می‌شود؟»

در این نظرسنجی ۱۳ فعال در عرصه تجارت و بازرگانی و ۱۷ کارشناس بازار سرمایه مشارکت کردند. از ۳۰ نفری که به سوال ما پاسخ دادند، ۲۳ نفر امیدوار به احیای برجام تا پایان فصل بهار نبودند و تنها ۷ نفر نسبت به احیای برجام تا پایان خرداد روی خوش نشان دادند، با این حال سه نفر تمایلی نداشتند که نامی از آنها برده شود. تعدادی از مشارکت‌کنندگان به احیای برجام در پایان تابستان یا اوایل پاییز و برخی به پایان سال خوش‌بین بودند. در عین حال برخی احیای برجام را به‌ کل غیرممکن دانسته و یا غیرقابل پیش‌بینی ارزیابی کردند.

لاهوتی: فعلا منتظر احیای برجام نیستیم

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان ،  محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات درحالی‌که پاسخ منفی به این پرسش داد، می‌گوید: «هنوز هر دو طرف بر سر خواسته‌های خود پافشاری می‌کنند. ازطرفی با توجه به اتفاقات اخیر در موضوع اوکراین به‌نظر می‌رسد توافق ایران نیز تا حدودی تحت تأثیر قرار گرفته است. در صورتی‌که تلاش دولت در حل مسئله برجام هست، ولی به‌نظر می‌رسد دولت برای عدم توافق هم برنامه‌هایی دارد.»

محمدمیرزائیان: صادرات قفل شده است

محمدعلی محمدمیرزائیان، نایب‌رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران نیز که چندان به احیای برجام تا پایان بهار امیدوار نیست، در این زمینه می‌گوید: «تحریم‌ها سبب شده تا واردات و صادرات با مشکل روبرو شود و امیدواریم دولت بتواند با احیای برجام، مسیر تجارت را هموار کند، اما در حال حاضر به عقیده من تا یکی دو ماه آینده احیای برجام ممکن نیست و با تأخیر بیشتری همراه خواهد بود. باتوجه به اینکه اکنون روسیه نیز در مقابل پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو گارد گرفته، به نظر می‌رسد روی مذاکرات برجام نیز اثر بگذارد و آن را به تعویق بیندازد. به هر حال باید در نظر گرفت که اکنون صادرات قفل شده و بسیاری از صادرکنندگان دست از کار کشیده‌اند.»

روزبهانه: ایست تا انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا

داریوش روزبهانه، کارشناس بازار سرمایه هم معتقد است که تا انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا (۸ نوامبر- ۱۷ آبان)، امکان احیای برجام وجود ندارد، هرچند توافقات ضمنی به عقیده من صورت گرفته است. روزبهانه تصریح می‌کند: «به‌نظرم توافقات ضمنی صورت گرفته و طرفین علاقه دارند تا انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا کاملا سکوت کنند. در حال حاضر ایران در حال فروش نفت خود در بازارهای خاکستری است و آمریکا نیز درگیر جنگ روسیه و اوکراین است. با همین وضعیت بخش عمده‌ای از امسال طی خواهد شد. البته معتقدم ماهیتا برجام ۲ با برجام ۱ تفاوت دارد و حتی در صورت توافق، مزیت‌های آن برای ایران حداقلی و در حد حفظ وضع موجود است. به این‌معنی که در صورت توافق با هجوم سرمایه خارجی روبرو نمی‌شویم.»

مقدسیان: به نقطه عطف مذاکرات نزدیک شده‌ایم

ایمان مقدسیان، دیگر کارشناس بازار سرمایه اما به احیای برجام تا پایان بهار امیدوارم است و می‌گوید: «زمان مذاکرات طولانی شده است. یکی از علل طولانی شدن مذاکره، وجود مسائل محل مناقشه است، وگرنه مذاکرات قطع شده و پایان آن اعلام می‌شد. به عقیده من یک ماه تا دو ماه آینده نقطه عطفی برای مذاکرات هسته‌ای است. آنچه روشن است بنا به گفته تیم مذاکره‌کننده در دولت کنونی و دولت قبل، در بیش از ۸۰درصد موارد توافق صورت گرفته است و چند نقطه سخت برای تصمیم‌گیری وجود دارد. اکنون در فروش نفت با مشکلاتی روبرو هستیم و به نظر می‌رسد که در چند ماه قبل به‌طور موقت بخشی از تحریم‌های ایران نادیده گرفته شد. ما حتی نمی‌دانیم که پول فروش این نفت چگونه دریافت شده است. در حال حاضر چون نفت گران شده است، بخشی از کسری بودجه ایران را پوشش داده است، اما این راه‌حل دائمی نیست و ما نیازمند احیای برجام برای جبران کسری بودجه و سامان دادن به امور روزمره کشور هستیم و امیدواریم که به همین دلیل برجام احیا شود.»