ضرورت ایجاد زیرساخت‌های لازم برای آزادسازی سهام عدالت/ آیا زیرساخت‌های کنونی سازمان بورس مناسب است؟

۳۶ شرکت از ۴۹ شرکت دولتی واگذار‌شده در سال ۸۴، بورسی بودند. در آن زمان، زیرساخت‌های بورس برای پذیرش این تعداد از فعالان بازار و آزادسازی سهام عدالت، کافی نبود. این موضوع، ریسک‌های زیادی را هم به بازار سهام و هم به اقتصاد وارد می‌کرد.

این امر، موجب تعلل دولت در زمینه آزادسازی سهام عدالت شد. متاسفانه در سال‌های اولیه نیز، زیرساختی فراهم نشد.

با توجه به تاخیری که در طول زمان نسبت به تحقق اهداف واگذاری سهام عدالت پیش آمده است، دولت باید هرچه زودتر اقداماتی را، از جمله زمینه‌سازی برای ورود همه شرکت‌های مشمول این طرح به بورس، تعیین محدوده زمانی مشخص برای انتقال مالکیت به دارندگان سهام و تهیه مقررات مورد نیاز برای انتقال سهام به صاحبان سهام، شفاف‌سازی کرده و تمام ابهامات را رفع کند.

بخش قابل توجهی از بدنه جامعه ما با موضوع سهام عدالت درگیر و مواجه است. با اعلام موضوع آزادسازی این سهام، ابهامات زیادی برای دارندگان سهام عدالت و فعالان بازار سرمایه مطرح شد. بسیاری از سرمایه‌گذاران و فعالان در بورس، نگرانی‌های درخصوص ایجاد التهاب در بازار، با آزادسازی سهام عدالت داشتند.

این امر مطرح شد که، احتمال فروش سهام عدالت از سوی تعداد بالایی از دارندگان آن وجود دارد. زیرا بسیاری از مشمولان سهام عدالت، برای سود حاصل از فروش این سهام، برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده بودند و به آن نیاز داشتند.

بدیهی است درخواست فروش سهام عدالت از سوی بسیاری از افراد در یک زمان مشخص، موجب ایجاد التهاب خواهد شد. اگر زیرساخت‌های لازم برای این امر درنظر گرفته نشود، این موضوع تشدید خواهد شد.

درحال حاضر، تمهیداتی برای جلوگیری از این امر اندیشیده شده است. برای مثال، افرادی که روش مستقیم مدیریت سهام عدالت را انتخاب کرده‌اند، حق فروش ۳۰ درصد از سهام خود را دارند و آزادسازی کامل سهام تا پایان سال انجام می‌پذیرد.

باوجود رشد بازار سرمایه در دو سال اخیر، هسته معاملات همچنان دچار مشکلاتی است و در برخی از موارد، موانعی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. ممکن است این امر با اضافه شدن مبحث سهام عدالت، تشدید شود.

باید به خاطر داشت که بخش مهمی از افزایش ارزش بازار سرمایه در دو سال اخیر رخ داده است. در حالی که زیرساخت‌های معاملاتی بازار سرمایه، متناسب با این میزان به روز نشده‌اند. از این‌رو انتظار می‌رود که زیرساخت معاملات در عرضه سهام عدالت به روز شود تا در جریان عرضه و تقاضای سهام وارد شده، مشکلی ایجاد نشود.

باوجود توصیه‌های بسیار برای نگهداری سهام عدالت و حجم بیشتر خرید این سهام نسبت به فروش آن در روزهای اخیر، همچنان احتمال ایجاد فشار در بازار وجود دارد.

سازمان بورس و ارواق بهادار تهران، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و نهادهای مرتبط باید نسبت به تقویت هرچه بیشتر زیرساخت‌ها و ایجاد بسترهای مناسب برای فعالیت آسان و راحت‌تر سرمایه‌گذاران اقدام کرده تا از مشکلات احتمالی جلوگیری کنند.

باتوجه به مباحث مطرح شده، باید از فرصت مفید آزادسازی سهام عدالت در بازار سرمایه، به‌گونه‌ای استفاده کرد که از فواید آن به دلیل محدودیت‌های موجود در ساختار، کاسته نشود.

ظرفیت عرضه سهام عدالت در بورس، به دلیل رونقی که تقاضای مردم شکل داده، ایجاد شده است. بنابراین، نهادهای مرتبط باید توجه کنند که، سرمایه افراد در معرض خطر قرار نگیرد.