صدای شکسته شدن لیبرالیسم اقتصادی

جهان با بزرگترین رکود اقتصادی بعد از جنگ جهانی دوم در پی گسترش ویروس کشنده کرونا درگیر است، این درحالی است که اتفاق نظری در میان اقتصاددانان جهان در باره تشدید و ریشه منفی اقتصاد جهان وجود ندارد. لیکن با وجود این برآوردها وتخمین های اولیه بیانگراین است که قبل از پایان سال ۲۰۲۰ میلادی اقتصادهای بزرگ جهان ۴٫۲ درصد از ارزش تولید ناخالص ملی خود را از دست خواهند داد، که برابر با ۸۶٫۶ تریلیون دلار خواهد بود.

اقتصاددان: اکونومیست می نویسد: ویروس کرونا از زمان بروزش از دسامبر ۲۰۱۹ تا کنون بیش از یک میلیون تلفات داشته و میلیونها نفر دیگر مبتلا شده اند، چندین میلیون نفر بیکارشده اند، بسیاری از کارترها و تراستها ورشکسته شده اند، سهام بازارهای جهانی دچار افت چشمگیر شده اند و داوجونز بزرگترین افت خود را با ۳۰۰۰ واحد در ۱۶ مارس ۲۰۲۰ شاهد بود و در نهایت دولتهای زیادی را وادار کرده است تا مردم خود را حبس کنند، این مسئله باعث وحشتناکترین رکود اقتصادی در سراسر جهان شده، اکونومیست ادامه میدهد: کارشناسان ما به دقت تحولات اقتصادی جهان را دنبال می کنند. همه پیامدهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را لحظه ای رصد می کنند. چشم انداز مثبتی را نمی توان پیش بینی کرد.

صندوق بین المللی پول پیش بینی می کند که بدهی جهانی در سال جدید میلادی با توجه تولید ناخالص ملی کشورها ۱۹ درصد افزایش می یابد.
رد پای دائمی ویروس کرونا باعث شکافهای عمیق منقی اقتصادی در سراسر جهان شده. واحتمالا باعث آسیب دیدگی طولانی مدت در بازار سرمایه گذاری ونیز فرسایش سرمایه انسانی به خاطر بیکاری، همچنین سست شدن پایه های تجارت جهانی شده.

واقعیت این است که پیامدهای منفی کلان اقتصادی ویروس کرونا در مناطق مختلف جهان یکسان نیست. برای مثال منطقه غرب آسیا با جنوب آسیا کاملا متفاوت است. به این معنی که اگر این بحران فرسایشی و ادامه دار شود به لحاظ تراکم جمعیت و ثروت جنوب آسیا آسیب پذیرتراز غرب آسیا خواهد بود.
آنچه محور اصلی این مقاله می باشد مسئله اقتصاد شکننده امریکا و تحریم های ایران می باشد. به استناد منابع امریکای همچون مرکز لینکلن در نیویوک عمق فاجعه اقتصادی در امریکا با انتشار ویروس کرونا باعث کاهش ۳۲٫۹ درصدی شده این کاهش از سال ۱۹۴۷ در آمریکا بی سابقه بوده. بیکار شدن ۱۵ میلیون در ماه فوریه ۲۰۲۰ درامریکا در حالی است که رشد اقتصادی امریکا تا قبل از بروز ویروس کرونا به زیر ۳ درصد رسیده بود. دراین هنگام بدهی خارجی امریکا به ۲۳ تریلیون دلار می رسد. تمام فاکتورها و نشانه ها بیانگر رکود شدید اقتصادی در امریکا می باشد. این در حالی است که سیاستهای غلط اقتصادی رئیس جمهور امریکا دونالد ترامپ نیز به این مسئله دامن زده بود.

اکنون با روی کار آمدن جوبایدن ۷۸ ساله از حزب دمکرات که شدیدا دچار فراموشی است، بار دیگر نگاه جناح غرب گرای ایران به دست خالی امریکا و غرب افتاده، جناح غربگرای در داخل ایران منتظر بازگشت بایدن به معاهده بین المللی برجام است در حالی که ممکن است زیانهایی احتمالی ان بیشتر از منافع ان باشد. تاریخ نشان داده که حزب دموکرات و حزب جمهوریخواه در آمریکا همانند دو امدادی در ورزش عمل می کنند وهریک تکمیل کننده عملکرد دیگری می باشند. این یک استراتژی بلند مدت در سیاست خارجه آمریکاست و چنانچه شاهد تغییر جزئی در آن باشیم، بجای ذوق زدگی باید به تغییر تاکتیک آن توجه داشته باشیم و نباید گمان برد که تمام استراتزی خود را یک باره تغییر داده. چرا که استراتژی کوتاه مدت و بلند مدت غرب و آمریکا وابسته به متغیرهای زودگذر نمی باشد

همانگونه که ذکر شد تاثیرات منفی ویروس کرونا در مناطق مختلف جهان متفاوت است، اکنون این سوال مطرح است که چرا با وجود بحران اقتصادی ناشی از کرونا نگاه غرب و امریکا به منطقه غرب آسیا است؟ غیراز این است که این منطقه منبع عظیم انرژی و ثروت است؟ آیا غرب و آمریکا بدون چشم طمع به ثروت وانرژی غرب آسیا توان ترمیم اقتصاد شکست خورده خود می باشند؟ این درحالی است که باید منتظر بروز اقتصادهای جدید نیز باید باشیم. حال در چنین شرایطی چشم امید داشتن به سیاستهای نخ نمای غرب و امریکا عاقلانه و منطقی است ؟ دادن امتیاز احتمالی به غرب و امریکا برای کاهش تحریم تا چه اندازه می تواند به رشد و ثبات اقتصاد ایران کمک کند. درحالی که امریکا در حال کنار گذاشتن شرکای سنتی خود به دلیل بحران اقتصادی می باشد همراه شدن با امریکا و غرب قدم نهادن در راه بی بازگشت نمی باشد.؟

/پ