شناسایی ظرفیت های اقتصادی استان خراسان جنوبی

ارائه راهکار برای شکوفایی ظرفیت های اقتصادی استان

استان مرزی خراسان جنوبی یکی از استانهایی است که نام محروم و کمتر توسعه یافته را با خود یدک میکشد این در حالیست که استان ما سرشار از نعمت ها و ثروت های خدادادی میباشد که عدم مدیریت صحیح در بخش های مختلف و عدم توجه برخی مسئولین سبب شده تا نام محروم بر روی این استان ماندگار شود .

1. همجواری استان خراسان جنوبی با کشورهایی چون افغانستان و پاکستان راهیست بر توسعه تجارت و صادرات . افزایش صادرات به کشورهای همسایه سبب رونق توسعه تجارت و اقتصاد استان و رونق گرفتن بازارچه های مرزی استان خواهد شد . راهکارهایی جهت بهتر شدن توسعه تجارت و صادرات با کشورهای همسایه ارائه می گردد :

الف . راهکار های افزایش سطح مبادلات تجاری با کشور پاکستان و افغانستان  :

رفع موانع بانکی بین تجار و بازرگانان کشورها ، ایجاد بازارچه های مرزی و حذف تعرفه ها از کالاهایی که در این بازار ها عرضه می شوند  ، ایجاد خطوط اعتباری و تسهیل تبادل اسناد و رفع موانع غیر تعرفه ای ، ایجاد شبکه توزیع محصولات کشورها در جهت معرفی مزیت های رقابتی کالا و خدمات دو کشور در بازار ها ، افزایش حضور فعالان بخش خصوصی واقعی ( کارآفرینان ، صنت گران و بازرگانان ) در بازار پاکستان و افغانستان و اتصال بازرگانان ایرانی به تجار پاکستانی و افغانستانی .

ب . راهکار های اجرایی در جهت تکامل مکرر مقامات در سطوح ملی و استانی :

ایجاد اتاق های بازرگانی مشترک ، تعامل میان مجلس شورای اسلامی ایران و مجلس ملی و سنای پاکستان و افغانستان  ، برگزاری اجلاس های مجالس منطقه ای بین روسای کشورها   ، برگزاری همایش ها و کنفرانس ها و اعزام هیات تجاری برای شناسایی فرصت های اقتصادی و تجاری کشورها .

ج . راهکارهای اجرایی در خصوص مبادلات تجاری دو کشور به صورت تهاتری (باتوجه به محدودیت های انتقال ارز) :

درنظر گرفتن پول ملی کشورها در مبادلات (روپیه و ریال) ، اعطای کارت اعتباری به تجار و بازرگانان و فعالان اقتصادی برای خرید و مبادله و ارائه خدمات در بازارهای تهاتری ، تاسیس شرکت های تهاتری بعنوان واسطه برای برقراری ارتباط بین خریداران و فروشندگان (یعنی اطمینان به فعالان اقتصادی داده شود که هرگونه معامله ای در این شرکت ها زیر نظر دولت است و وجوه کالا و نقدینگی فعالان بخش خصوصی که در اختیار آن ها قرار می گیرد حفاظت می شود بدون اینکه هیچ  تبادلی بین صادر کننده و وارد کننده وجود داشته باشد) .

د . ارائه پیشنهادات در خصوص نحوه همکاری بانک های دو کشور :

توسعه پیمان پولی برای استفاده از پول های محلی در تجارت ایران – پاکستان  و ایران – افغانستان و حذف دلار از روند معاملات ، صدور مجوز برای افتتاح شعب بانکهای پاکستانی و افغانستانی در ایران و بالعکس ، صدور مجوز برای اتصال سوییچ کارت های بانکی ایرانی با کارت های بانکی پاکستانی و افغانستانی .

ت . ارائه پیشنهادات در خصوص تشکیل منطقه اقتصادی مرزی مشترک بین ایران و پاکستان و افغانستان :

ایجاد منطقه اقتصادی مرزی و حضور تجار و بازرگانان در این منطقه بدون اقدامات کنسولی ، مهیا نمودن مخازن و انبارهایی در این منطقه جهت نگهداری و دپو کالاهای تولیدی واحدهای بزرگ اعم از پتروشیمی در سایت مرزی منطقه و انتقال سریع و به موقع به بازارهای مرزی .

ث . ارائه پیشنهادات و راهکارهای اجرایی در حوزه تجارت در خصوص برقراری تعرفه های ترجیهی :

فهرست بندی کالاهای دارای تعرفه ترجیهی ، انعقاد موافقت نامه تجارت ترجیهی بین کشورها .

خ . ارائه پیشنهادات در خصوص تسهیل یا حذف ویزای فعالان اقتصادی کشورها :

مجوز  صدور ویزای تجاری تسهیلاتی و تقلیل هزینه صدور ویزاها ، حذف مهر خروج از کشور از پاسپورت تجار و بازرگانان کشورها ، حذف ویزای فیزیکی و امکان صدور ویزای الکترونیکی .

۲ . باتوجه به اینکه خراسان جنوبی سرشار از ظرفیت های اقتصادی می باشد ، لذا شناسایی و جذب سرمایه گذاران ایرانی خارج از کشور برای اقتصاد این منطقه بسیار حائز اهمیت می باشد و منجر به رشد و شکوفایی اقتصادی استان خواهد شد و همچنین موجب افزایش اشتغال و جلوگیری از مهاجرت نیروی تحصیل کرده در استان خواهد شد ،  لذا راهکارهای عملیاتی جهت جذب سرمایه گذاران ایرانی خارج از کشور ، جهت سرمایه گذاری در استان خراسان جنوبی به شرح ذیل ارائه می گردد :

الف . ارایه تضمین‌های لازم از سوی مسئولان استانی جهت تامین منافع ناشی از تخصیص سرمایه به ایرانیان خارج از کشور جهت سرمایه گذاری در استان خراسان جنوبی .

ب .  استفاده از ظرفیت نهادهای مالی کشورهای دوست و همگرا با استان خراسان جنوبی (پاکستان و افغانستان)  جهت تجهیز منابع ایرانیان خارج از کشور و تخصیص این منابع در داخل استان خراسان جنوبی  .

پ . ایجاد ثبات در مقرارت‌گذاری و سیاست‌گذاری و کاهش تعدد قوانین و حذف مجوزهای زائد در حوزه‌های مختلف قانونی و اقتصادی مرتبط با فعالیت‌های مالی و اقتصادی . (در واقع دارندگان سرمایه جهت سرمایه‌گذاری به دنبال تخصیص منابع (سرمایه) خود در جای مطمئن و ایمن از نظر سیاسی و قانونی است ) .

ت . فراهم نمودن بستر مناسب برای فعالیت اقتصادی در استان خراسان جنوبی  برای ایرانیان خارج از کشور مانند ایجاد انگیزه‌ها و مشوق‌های حقوقی و مالیاتی.

ث . مزیت های خاص استان خراسان جنوبی به سرمایه گذاران ایرانی خارج از ایران به طور کامل معرفی شود تا در جریان کامل پروژه ها قرار گیرند و انگیزه ایجاد سرمایه گذاری در آنها ایجاد شود .

ن . تهیه فیلم معرفی توانمندیهای اقتصادی و زمینه های سرمایه گذاری  استان خراسان جنوبی .

ف . شناسایی سرمایه گذاران و دعوت از آن ها جهت بازدید از توانمندیها و ظرفیتهای اقتصادی استان خراسان جنوبی .

ل . برگزار سمینار جهت آشنایی سرمایه گذاران  با روشهای تامین مالی طرحهای سرمایه گذاری در استان خراسان جنوبی.

ح . واگذاری به موقع تسهیلات به متقاضیان سرمایه گذاری .

خ . تامین امنیت و ثبات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی جهت کاهش ریسک سرمایه گذاری ها .

چ . به حداقل رساندن یا حذف بوروکراسی زائد ، پیچیده و پر افت و خیز حاکم بر ادارات دولتی در سطح استان.

د . در نظر گرفتن شرایط ویژه و مشوقهای حمایتی ترجیحی ازسرمایه گذاران در استان محروم خراسان جنوبی با رعایت اصل مزیت منطقه ای سرمایه گذاری جهت رشد موزون و پایدار منطقه.

۳ . با توجه به شعار سال که مبنی بر جهش تولید می باشد لذا ، تحقق جهش تولید در استان در گرو حمایت از صنعتگران و هموار کردن راه برای تولید کنندگان می باشد .

یکی از موانع بزرگی که بر سر راه صنعتگران و تولید کنندگان استانی قرار دارد وجود مالیات های سنگین و مالیات بر ارزش افزوده می باشد که سبب شده شهرک های صنعتی استان به صورت خاموش و نیمه تعطیل درآیند . با توجه به بررسی های اینجانب ۷۰ درصد شهرک های صنعتی استان بخاطر مالیات های سنگین به حالت تعطیل درآمده و ۳۰ درصد باقیمانده به صورت نیمه فعال یا با کمترین ظرفیت نیرو به کار ادامه می دهند . معافیت مالیاتی چیز جدیدی نیست و حدود ۲۰ سال است که چنین معافیت‌هایی برای مناطق محروم و کمتر توسعه یافته تصویب و اجرایی می‌شود، اما واقعیت این است که اتفاق قابل توجهی در منطقه محروم خراسان جنوبی نیافتاده است و با توجه به وعده هایی که توسط مسئولین داده شده این مهم متاسفانه در این استان کم تر برخوردار اتفاق نیافتاده است  . از آنجایی که خراسان جنوبی با توسعه زیرساخت ها در سالهای اخیر روبه رو بوده است قطعا معافیت های مالیاتی برای تولید کنندگان این استان مفید خواهد بود و موجب رونق و توسعه اقتصادی استان خواهد شد زیرا این استان از زیر ساخت های لازم برخوردار است  . بحث مالیات از مسایل جدی تولید کنندگان است بنابراین معافیت مالیاتی می‌تواند زمینه خوبی برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی باشد . از آنجایی که معافیت ۱۰۰ درصدی برای فعالیت های تولیدی و معدنی در مناطق کم تر توسعه یافته در نظر گرفته شده است. واحدهای تولیدی و صنعتی در صورتی که فعالیت خود را در مناطق کم تر توسعه یافته متمرکز کنند، به مدت ۱۰ سال می توانند از این امتیاز استفاده کنند. پیش بینی چنین معافیت هایی می تواند کمک موثری برای ایجاد اشتغال در این مناطق باشد. بنابراین با تحقق این امر در استان کمتر برخوردار خراسان جنوبی علاوه بر رونق تولید و توسعه اقتصادی استان به ایجاد اشتغال پایدار کمک موثری خواهد شد .

۴ . یکی از مهمترین صنایع غذایی استان خراسان جنوبی ، صنعت لبنیات است که با چالش های زیادی رو به رو می باشد .

در روزهایی که تحقیقات انجمن صنایع غذایی کشور نشان می‌دهد بیش از ۳۰‌درصد از مصرف لبنیات کاسته شده، مراجعه به واحدهای تولید لبنیات نشان می‌دهد وضعیت در این بخش نیز چندان مناسب نیست. در حال حاضر روزانه بیش از ۳۰۰ تن شیر در استان خراسان جنوبی تولید می‌شود که از این مقدار ۱۲۰ تن جمع آوری و بقیه مصرفی است در حالی که ظرفیت تولید کارخانه‌های محصولات لبنی استان ۳۵۰ تن است و متاسفانه به دلیل نبود جذب واحدهای فرآوری، ۸۰ درصد شیر خام استان برای فرآوری به خارج استان صادر می‌شود. در حال حاضر واحدهای لبنی استان تنها به تولید شیر، ماست و دوغ یک نفره و کره  پرداخته و به دلیل نداشتن تجهیزات به روز قادر به تولید پنیر ، خامه و سایر محصولات لبنی نیستند . همچنین علت خروج شیر از استان، نبود توانایی جذب شیر در واحدهای لبنی و پایین بودن توان رقابتی آنها با صنایع دیگر استان ها است.  متاسفانه در این میان  اما صنایع لبنی خراسان جنوبی از نظر فناوری به روز نبوده و توان جذب شیر را ندارند. صنایع لبنی استان برای ادامه فعالیت باید به محصولات خود تنوع دهند که لازمه آن پرداخت تسهیلات بانکی و حمایت از آنها است.   متاسفانه۸۰ درصد شیر تولیدی استان خراسان جنوبی به صورت فله توسط تانکرهای حمل فرآورده های لبنی استان های دیگر خریداری شده و از استان خارج می شود ، از سوی دیگر ۲۰ درصد دیگر شیر تولیدی استان نیز به صورت فله ای عرضه می شود که ادامه این روند سبب تعطیلی کارخانجات و متضرر شدن دامداران خواهد شد . همچنین با توجه به اینکه کارخانجات استان خراسان جنوبی نمی‌توانند از میزان شیر تولید استان بهره وری کافی را داشته باشند بیکاری پنهانی در کارخانجات وجود دارد. با توجه به فعالیت کارخانه  های فرآورده های لبنی در خراسان جنوبی و فعالیت این کارخانجات زیر ظرفیت تولید خود نیاز استان تا تمهیداتی برای افزایش تولید و تنوع فراورده های لبنی در این استان فراهم شود تا دیگر شاهد خروج شیر دامداری ها از استان و ورود به کارخانجات سایر استان ها برای فرآوری نباشیم.

۵ . زعفران به عنوان گران قیمت ترین محصول کشاورزی در ایران و نیز به دلیل وجود مزیت نسبی در بخش وسیعی از خراسان در طی ۲۵ ساله اخیر جایگاه ویژه ای در بین سایر تولیدات کشاورزی این استان پیدا کرده است .

این محصول که تا قبل از دهه های ۶۰ و ۷۰ از نظر سهم در ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی تقریبا قابل اغماض بود ، به تدریج جایگاه منحصر به فردی از این حیث پیدا نمود. شکی نیست که با توجه به نرخ نسبتا بالای تقاضا برای فرصت های شغلی به ویژه در نواحی روستایی ، ایجاد بسترهای شغلی جدید یک ضرورت غیر قابل انکار است . متاسفانه به دلیل عوامل مختلف مرتبا بر تعداد بیکاران مناطق روستایی و شهری در نقاط مختلف استان خراسان جنوبی افزوده می شود که اشتغال مجدد بخشی از آنها از طریق تولید زعفران منجر به کاهش نسبی بحران های حاصل از بیکاری می گردد . همچنین با توجه به اینکه قسمت اعظم مراحل کاشت ، داشت ، برداشت و فراوری زعفران توسط دست و بدون کاربرد ماشین و ابزار و ادوات صورت می پذیرد با توجه به این واقعیت نقش زعفران در اشتغال نیروی کار فوق العاده مهم جلوه می کند . متاسفانه استان خراسان که یک منطقه کاشت طلای سرخ محسوب میشود نام محروم را بر خود دارد . متاسفانه زعفران کاران استانی از حمایت مسئولین برخوردار نیستند . نبود صنایع تبدیلی و صنایع بسته بندی برای این محصول استراتژیک در استان سبب خام فروشی و فراهم شدن زمینه برای دلالان و واسطه ها در بازار زعفران شده و پول چندانی نصیب زعفران کاران نمیشود . لذا توصیه می شود صنایع بسته بندی مناسب برای این محصول و حمایت از زعفران کاران در زمینه فروش و قطع دست دلالان از بازار این محصول استراتژیک هرچه سریعتر فراهم شود تا هرچه سریعتر در این استان شاهد صادرات این محصول استراتژیک و افزایش شغل و کاهش آمار بیکاری و بازاری سالم باشیم .

در آخر به عنوان یک اقتصاددان پیشنهاداتی در جهت تحقق جهش تولید استان خراسان جنوبی مطرح میکنم :

۱ . اصلاح ساختار تولید داخل استانی با حذف ضوابط اجرائی زائد در راه اندازی کسب و کارها

الف ) عملیاتی سازی الگوی ملی ایجاد پنجره های کسب و کار در راستای تسریع و تسهیل در فرآیندهای صدور مجوزهای کسب و کار.

ب) شناسایی قوانین و مقررات مخل کسب وکار به منظور حذف یا اصلاح آنها، قوانین مخل، قدیمی، موازی، مغایر و متضاد یکی از آسیبهای بزرگی است؛ که فضای اقتصادی استان را دچار بحران می نماید.

ج )  طراحی و تنظیم  نقشه ای به عنوان راه سرمایه گذاری و اشتغال با توجه به مزیتهای نسبی و رقابتی استان ، شهرستانها و مناطق خراسان جنوبی و با در نظر داشتن الگوهای محلی: این نقشه بسان چراغ راهنمایی خواهد بود که همگان می توانند از آن بهره گرفته و مسیر را پیدا نمایند.

د ) اصلاح قوانین در خصوص مجوزها و استعلامات با کاهش دستگاه های استعلام دهنده و استعلام گیرنده.

ه ) تسریع در فرایند تصویب و ابلاغ آیین نامه های اجرایی قانون بهبود مستمر محیط کسب وکار .

۲ . به حداقل رساندن فرآیند صدور مجوزهای سرمایه گذاری و تولید :

الف ) بهبود شاخص­ های تسهیل و روان سازی و مقررات زدایی برای صدور مجوزها

ب)  الزام دستگاه­ها و بخش ­های دولتی و غیردولتی رفع موانع و حذف عوامل مخل در صدور مجوزهای تولید

۳٫اجرای سیاست اعلامی به جای صدور مجوز :

الف ) بررسی درخواست متقاضیان مجوز کسب و کار توسط مراجع صادر کننده مجوز از درگاههای الکترونیکی ملی و پاسخ از طریق همان سامانه به در خواست کننده  .

ب)  ثبت شکایت بصورت الکترونیکی از مراجع صادر کننده مجوز (در صورتی که درخواست کننده مجوز ظرف بازه زمانی مشخص شده مجوز خود را از مراجع صادر کننده مجوز دریافت نکند ) .

‌۴ . توسعه کانون های تولیدی خرد و کارگاه های کوچک با توجه به نقش قابل توجه آنها دراشتغال آفرینی

الف ) در نظر گرفتن معافیت های مالیاتی و مشوق های مالیاتی برای کانون های تولیدی خرد و کارگاههای کوچک .

ب) تشویق مصرف کنندگان استانی  به استفاده از تولیدات داخل استان و کالاهای تولید شده در خراسان جنوبی . ( بعنوان مثال : بجای استفاده از لبنیات برند ، از محصولات شرکت سهامی خضری و یا ستره و … استفاده شود که داخل استان خراسان جنوبی تولید می شوند .)

ج ) افزایش کیفیت و کاهش هزینه های تولید توسط کانون های تولیدی خرد و کارگاههای کوچک .

د) حمایت تسهیلاتی، ارزی و کاهش بروکراسی‌های اداری برای کانون های تولیدی خرد و کارگاههای کوچک

ه ) حمایت مسئولین در جهت بستر‌سازی مناسب و حمایت اعتباری، قانونی، گمرکی و… برای تولید داخل استانی .

۵ . توسعه بازار های صادراتی استان به واسطه  افزایش رقابت پذیری، بهره وری، نوآوری و کیفیت تولیدات  با توجه به مزیت همسایگی خراسان جنوبی با ۲ کشور همسایه

الف ) شناسایی بازارهای هدف صادراتی با همکاری اتاق بازرگانی،  و اداره صنایع معادن استان .

ب ) برند سازی کالاهای صادراتی استان در سطح محصول و بنگاه .

ج ) اولویت بندی بازارهای هدف با توجه به معیارهای مختلف مانند  بهره وری ، نوآوری ، کیفیت تولیدات اشتراکات، همسایگی، موافقت‌نامه‌ها، مزیت‌های اقتصادی و …

د )  اعطای جایزه و مشوق صادراتی موثر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم به صادر کنندگان کالاهای با کیفیت و دارای نوآوری .

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع