شرایط اجرای تفاهمنامه ۴۰ میلیارد دلاری

فاصله کوتاهی از امضای تفاهمنامه ۴۰ میلیارد دلاری بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت گازپروم روسیه برای توسعه ۶ میدان نفتی و گازی و تکمیل پروژه ال‌ان‌جی نگذشته که برخی کارشناسان نسبت به بدقولی و بدعهدی گازپروم که اتفاقا مسبوق به سابقه در ایران است، ابراز نگرانی می‌کنند. با این حال به نظر می‌رسد که آنچه بین ایران و روسیه برای توسعه میادین نفت و گاز و سایر پروژه‌ها امضا شده، فراتر از دولت است.این‌درحالی‌است که علی‌اکبر ولایتی مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی در امور بین‌الملل می‌گوید: «روسیه دارای شرکتی قدیمی و صاحب فناوری در عرصه نفت و گاز به نام گازپروم است، همکاری با این شرکت روسی می‌تواند برداشت ایران از این حوزه‌ها را افزایش دهد؛ امری که بعد از خروج آمریکا از برجام و خلف وعده شرکت‌های غربی معطل مانده‌ است.»
با این حال ابهام‌های شکل گرفته حول و حوش این تفاهمنامه همچنان بر جای خود باقی است. مثلا گفته می‌شود که امکان تبدیل شدن تفاهمنامه اخیر به قرارداد به دلیل تحریم ایران و روسیه در ‌هاله‌ای از ابهام است یا چون روسیه به علت نداشتن تکنولوژی روز دنیا به خصوص در زمینه صنعت ال‌ان‌جی و سایر بخش‌های نفت و گاز نمی‌تواند به ایران در توسعه نفت و گاز کمک کند.
برخی‌ها هم پا را فراتر نهاده و می‌گویند روال این است که در تفاهمنامه عدد ۴۰ میلیارد دلار نوشته نمی‌شود و تنها بر زمینه‌های همکاری طرفین تاکید می‌شود. بنابراین اعلام عدد ۴۰ میلیارد دلار معلوم نیست بر چه اساسی این عدد در نظر گرفته شده است.
آنها که خیلی بدبین‌تر هم هستند، می‌گویند، با توجه به سابقه بدعهدی گازپروم این تفاهمنامه هرگز به قرارداد منجر نمی‌شود، و روسیه با این تفاهمنامه باعث می‌شود ایران برای توسعه و رشد اقتصادی خود به سمت کشورهای اروپایی و غربی نرود.

دریافت ضمانت اجرایی

علیرضا سلطانی کارشناس انرژی اما نظر دیگری دارد. او می‌گوید: «این تفاهمنامه می‌تواند گام خوبی برای استفاده از ظرفیت‌های روسیه در حوزه نفت و گاز باشد. در حال حاضر صنعت نفت و گاز ایران به لحاظ توسعه سرمایه‌گذاری در تگنا است. روسیه، یکی از کشورهایی است که از لحاظ فنی در حوزه نفت و گاز شرایط خوبی دارد. تاکنون امکان حضور شرکت‌های روسی به خصوص گازپروم فراهم نشده است.
او با بیان اینکه این تفاهمنامه در شرایط اجباری برای روس‌ها صورت گرفت، تصریح کرد: اما این تفاهمنامه ضمانت اجرایی خوبی برای حضور روسیه در صنعت نفت و گاز روسیه نیست و این تفاهمنامه باید به قرارداد تبدیل شود.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: فرآیند تبدیل تفاهمنامه به قرارداد پیچیده است و به زمان و هزینه بالایی نیاز دارد. اگر ۵۰ درصد این ۴۰ میلیارد دلار در قالب قرارداد اجرا شود باز هم یک گام بزرگ است و وابستگی ایران را از کشورهای اروپایی و غربی دور می‌کند و قدرت نفت ایران را از تعاملات بین‌المللی افزایش می‌دهد.

سکه انرژی

به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ،   محمودخاقانی کارشناس ارشد انرژی هم در این رابطه می‌گوید: روسیه دیگر با جمهوری اسلامی ایران مرز مشترک ندارد. می‌توان گفت در دریای خزر مرز مشترک دارد که هنوز رژیم حقوقی رسمی به تصویب نرسیده است. از زمان امپراطوری روسیه قدیم و پوتین مدعی است که آن امپراطوری را احیا می‌کند. طبیعی است که روسیه علاقه دارد با ایران روابط ویژه داشته باشد.
او با بیان اینکه سفر بایدن به اسراییل و عربستان و صحبت‌های آنها نشان‌دهنده این موضوع بود که غرب تمایل دارد در این منطقه حکومت‌های دیکتاتوری، نظامی و فامیلی حاکم باشد، متذکر شد: از آنجا که این نوع حکومت‌ها حمایت مردمی ندارند، بنابراین برای حفظ حکومت باید به یک قدرت بزرگ‌تری وابسته باشند. در این صورت آمریکا از این حکومت‌ها حمایت می‌کند و منابع نفت و گاز و هر منابع دیگر موجود در این کشورها را تحت سلطه می‌گیرد. در نظام جمهوری اسلامی ایران که مردم، تمام رهبران را انتخاب می‌کنند، بنابراین غرب این موضوع را یک خطر می‌بیند. فرصت خوبی هم برای چین و روسیه به وجود آمده است که از طریق دروازه جمهوری اسلامی ایران بتوانند مذاکراتی که با آمریکا دارند را حل و فصل کنند.خاقانی در ادامه با اشاره به امضای تفاهمنامه بین شرکت ملی ایران و شرکت گازپروم گفت: شرکت گازپروم در بیانیه‌ای که صادر کرد، روی این نکته تاکید داشت که این تفاهمنامه است و یک موافقتنامه یا یک قرارداد نیست. به این معنی که ما تفاهم داریم با هم صحبت کنیم و شاید در آینده در زمینه‌هایی به قراردادی دست پیدا کنیم. بنابراین برای تبدیل تفاهمنامه به قرارداد مسیر قابل‌توجهی باید طی شود.وی افزود: در شرایط فعلی مشخص نیست که روسیه تمایل دارد این مسیر را طی کند و یا اینکه این امکان را به ایران بدهد که به عنوان یک رقیب وارد بازار جهانی گاز وارد شود.
این کارشناس انرژی تاکید کرد: به عنوان کارشناس معتقد هستم که اکنون ایران و روسیه توافق کردند که ریال و روبل را باهم توافق کنند، خوب است که ایران از تجربه روسیه استفاده کند. پوتین، ابتکاری که جمهوری اسلامی ایران، در زمان ریاست کل بانک مرکزی مرحوم نوربخش شروع کرد و به دنبال این بود که با مطالعه بورس نفت بین‌المللی ایران در جزیره کیش، اقتصاد ایران را دلارزدایی کند. متاسفانه در این طرح در ایران شکست خورد. اما حالا پوتین در یک اقدام زیرکانه و با برنامه و مطالعه‌شده تصمیم دارد روبل روسیه را با منابع گاز روسیه پشتیبانی کند. به همین دلیل مشاهده می‌شود روبل روسیه در برابر دلار آمریکا تقویت شده است.او گفت: ایران، روسیه و قطر روی هم ۶۰ درصد گاز جهان را دارند، اگر این ۳ کشور یا فقط روسیه و ایران بتوانند ارزی را به نام ارز انرژی یا سکه گازی تعریف کنند، می‌توان گاز را به برق تبدیل کرد و در این رابطه تجاری، در منطقه به حضور محکم‌تری دست یافت. بنابراین خوب است این تفاهمنامه مسیر‌هایی را طی کند تا به قرارداد تبدیل شود.

کمک بزرگ روس‌ها

حسن مرادی کارشناس انرژی و نماینده پیشین مجلس هم در این رابطه  می‌گوید: در گذشته چه در احداث نیروگاه اتمی بوشهر و چه در برخی از قراردادها بدعهدی‌هایی را از طرف روسیه مشاهده کرده‌ایم. اما باید گفت دولت‌ها تغییر می‌کنند و نمی‌توان این موارد را از چشم پوتین دید.
او افزود: دولت‌های ضعیفی آمدند که به عهد خود وفا نکردند. گذشته‌ها گذشته است و اکنون عصر جدیدی است و کشور قدرتمندی مانند روسیه دست به دامان ایران شده است و تمایل دارد با ایران مراودات اقتصادی داشته باشد. باید فرصت‌ها را غنیمت دانست. اگر قرارداد‌ها و توافق‌ها محکم بسته شود یعنی دقیقا درست اجرا کنیم و ظرفیت زمانی معین تعیین کنیم، راه‌حل‌های حقوقی و محدودیت‌های محکمی در این قرارداد‌ها گذاشته شود، نباید نگران باشیم.مرادی تصریح کرد: به دورانی رسیده‌ایم که روسیه هم تحریم شده است. بنابراین بهتر است مراودات خود را با روسیه افزایش دهیم. این تفاهمنامه اگر به قرارداد تبدیل شود می‌تواند بزرگ‌ترین قرارداد در حوزه صنعت در طول تاریخ اقتصادی ایران باشد و باعث شود که حجم این مراودات دو کشور بالا برود.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه بعد از شکست قرارداد با توتال فرانسه برای پروژه گاز ال‌ان‌جی، اکنون تبدیل این تفاهمنامه به قرارداد در صنعت ال‌ان‌جی می‌تواند برای اولین بار ما را وارد صنعت گاز مایع کند، گفت: اگر گازپروم که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های بین‌المللی و روسی است، این قرارداد را اجرایی کند، گام بزرگی در صنعت گاز کشور برداشته می‌شود و یک پیروزی برای کشور است.
او افزود: ما اکنون با قطر در پارس‌جنوبی در رقابت هستیم، ورود ایران به صنعت ال‌ان‌جی و سرمایه‌گذاری در این حوزه، می‌تواند بخشی از عقب‌ماندگی ما را جبران کند.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع