واحد اطلاعات اکونومیست (EIU) تازه‌ترین گزارش خود از شاخص دموکراسی را منتشر کرد. بر این اساس، نروژ همچنان کشور اول باقی ماند. اما در انتهای جدول، در یک سقوط شوک‌آور افغانستان به انتهای جدول رسید و در کنار میانمار در آخرین رتبه جدول دموکراسی ایستاد و کره شمالی را دو پله بالا برد.
شاخص دموکراسی چیست؟
این شاخص از سال ۲۰۰۶ منتشر می‌شود و پنج معیار اصلی دارد. اول، فرآیند و کثرت‌گرایی سیاسی در انتخابات. دوم، عملکرد دولت‌ها. سوم، مشارکت سیاسی. چهارم، فرهنگ سیاسی دموکراتیک. پنجم، آزادی‌های شهروندی.
دسته‌بندی کشورها به چه صورت است؟
اکونومیست به طور کلی کشورها را در چهار دسته جای داده است. ۲۱ کشور دارای «دموکراسی کامل»؛ ۵۳ کشور دارای «دموکراسی ناقص»؛ ۳۴ کشور دارای «رژیم‌های ترکیبی»؛ ۵۹ کشور (بیش از یک سوم کشورها) در دسته «رژیم‌های اقتدارگرا». جالب آنکه به لحاظ جمعیتی، فقط ۶.۴ درصد مردم دنیا در کشورهایی با دموکراسی کامل قرار دارند و بیش از ۳۷ درصد آنها در کشورهایی با رژیم‌های اقتدارگرا زندگی می‌کنند. اثر چین و هند بر این ترکیب به دلیل جمعیت میلیاردی بالاست.
دموکراسی کامل، یعنی نمره بیش از ۸؛ دموکراسی ناقص، یعنی نمره بین ۶ تا ۸؛ رژیم‌های ترکیبی، یعنی نمره بین ۴ تا ۶ و رژیم‌های اقتدارگرا، یعنی نمره کمتر از ۴.
مناطق مختلف از نگاه دموکراسی
جدول زیر روند شاخص دموکراسی در جهان را به تفکیک منطقه‌های مختلف نشان می‌دهد. اروپای غربی و آمریکای شمالی بالاترین نمره‌ها را دارند و کشورهای خاورمیانه و صحرای آفریقا ضعیف‌ترین نمرات را کسب کرده‌اند.
نروژ باز هم اول شد
در این رتبه‌بندی، نروژ بار دیگر با نمره ۹.۷۵ از ۱۰ در جایگاه نخست ایستاد و پس از آن نیوزلند، فنلاند، سوئد و ایسلند در رتبه‌های دوم تا پنجم قرار گرفتند.
اما نکته جالب توجه روند جهانی است که رو به کاهش است و از ۵.۳۷ در سال ۲۰۲۰ به ۵.۲۸ در سال ۲۰۲۱ افت کرده است. این بزرگترین افت یکساله از زمان تهیه این شاخص (سال ۲۰۰۶) محسوب می‌شود.
شوک طالبان به افغانستان
در نمودار زیر، بهترین و بدترین عملکردها را مشاهده می‌کنید. زامبیا، اندونزی و قطر بهترین بهبود جایگاه را در سال گذشته داشته‌اند.
این در حالی است که افغانستان با به قدرت رسیدن طالبان سقوط سهمگینی را در شاخص دموکراسی تجربه کرده است. پس از آن نیز میانمار وضعیت مشابهی را در سال گذشته داشته است. این دو کشور در کنار یکدیگر به قعر جدول شاخص دموکراسی سقوط کرده‌اند و جای کره شمالی را گرفته‌اند.
ایران کجا ایستاده است؟
در این رتبه‌بندی، ایران در کنار لیبی و یمن به طور مشترک رتبه ۱۵۴ را از ۱۶۷ کشور موجود کسب کرده است. عربستان سعودی، عراق و ترکیه به ترتیب با رتبه‌های ۱۵۲، ۱۱۶ و ۱۰۳ از جمله مهم‌ترین همسایگان کشورمان از نظر شاخص دموکراسی هستند.
کرونا علیه دموکراسی
نکته جالب این گزارش آن است که کرونا به دلیل محدودیت‌هایی که از جنس قرنطینه و مقررات واکسن ایجاد کرد و همچنین موفقیت‌های دولت‌های غیردموکرات مثل چین در مهار آن داشتند و البته نیازی که به مداخله بیشتر دولت‌ها پیدا کرد باعث کاهش شاخص دموکراسی شد.
مورد عجیب چین
بخش اصلی این گزارش به مساله چین پرداخته و یک فصل تمام را به خود اختصاص داده است. به نوشته اکونومیست، موفقیت‌های خیره‌کننده اقتصادی چین عامل اصلی است که رویکردهای ضددموکراسی را تقویت کرده است. نظام سیاسی حزب کمونیست چین که اعتقادی به دموکراسی ندارد توانسته با دستاوردهای اقتصادی خود و تبدیل شدن به غول اقتصادی دنیا، طرفداران زیادی را میان سیاستمداران پیدا کند.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰