خودکفایی یا امنیت غذایی کشور؛ مسئله این است؟

جواد الهایی سحر

نمایندگان مجلس، در خصوص تصویب کلیات طرح تقویت امنیت غذایی کشور و رفع موانع تولیدات کشاورزی در نشست علنی مجلس شورای اسلامی به طرحی با دو فصل رای دادند تا موانع کشاورزی در کویر را برطرف و دولت، تسهیلاتی در مناطق کویری و بیابانی در نظر بگیرد تا کشاورزی رونق و صادرات این محصولات افزایش یابد.

-کشوری که میزان تبخیر در مناطق کویری آن، ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ میلی متر در سال است؛
-کشوری که سرانه آب آن زیر ۱۱۰۰ متر مکعب برای هر نفر کاهش یافته(سرانه جهانی ۷۰۰۰ مترمکعب برای هرنفر تعریف شده)؛
-کشوری که متوسط مصرف آب سالیانه آن در حدود ۹۶ میلیارد مترمکعب برآورد شده، رقمی که حدوداً %۸ بیشتر از کل منابع آب تجدیدپذیر در ایران می باشد(۸۹ میلیارد مترمکعب)؛
-کشوری که با دریوزگی آب روبرو است؛
نباید به سمت صادرات هندوانه، خیار، سیب و…حرکت کند و مردمش را با تهدید امنیت غذایی روبرو سازد.

در سند چشم انداز ایران ۲۰۴۰(طرح سازگاری ملی با کمبود آب در ایران) کارشناسان دلسوز ما توصیه نموده اند که؛
سیاستگذاران باید از شعارهایی همچون خودکفایی غذایی صرفنظر کنند، زیرا که این امر باتوجه به منابع طبیعی اندک و دسترسی محدود به فناوری در ایران، فقط بار سنگینی بر دوش محیط زیست و نسل های آینده خواهد داشت.

در اصل، تمرکز باید بر حصول اطمینان از امنیت غذایی کشور، بدون دغدغه در خصوص منشأ تولید آن باشد.

حال با توجه به نیاز شدید آب برای مصرف، صنعت و محیط زیست بایستی تولیدات کشاورزی در بیابان و کویر مورد بازنگری قرار بگیرد، چرا که پیامدهای بحران آب در ایران احتمالاً فراتر از تاثیر بر امنیت غذایی خواهد بود.

کمبود شدید آب به طور بالقوه می تواند دلیل ناآرامی هایی در آینده ایران شود، بویژه اگر با عوامل دیگری مانند نرخ بالای بیکاری و درک نابرابری همراه باشد، همچنین می تواند باعث بروز تعارضات و خشونت های محلی بر سر منابع آب، میان کاربران بالادست و پایین دست شود.