تشدیدرقابت تجاری آمریکا و چین

آمریکا در صد و پنجاه سال گذشته، قدرت برتر جهان بوده است. جنگ جهانی دوم در ۱۹۴۵، جایگاه آمریکا را چنان در جهان تثبیت کرد که اقتصاد آمریکا به تنهایی حدود نیمی از اقتصاد کل جهان شد. پس از آنکه آمریکا در جنگ سرد هم پیروز مطلق میدان شد (۱۹۸۹) و شوروی فروپاشید، این کشور خود را ناظم نظم نوین جهانی تلقی کرد و در جهانی تک قطبی به مداخله و ماجراجویی پرداخت.

در دوران ترامپ شکاف بین آمریکا و جامعه جهانی به شدت گسترش یافت و آمریکا از بسیاری از نهادها و کنوانسیون‌های بین‌المللی خارج شد. در عوض چین شریک اول تجاری حدود ۱۵۰ کشور جهان شد و جایگاه خود در جامعه جهانی را تثبیت کرد.

هم اکنون چین پیشتاز جهانی شدن و آمریکا پسماند آن است. جهان در یک بزنگاه تاریخی مهمی قرار گرفته، جایگاه آمریکا و نه فقط اقتصاد آن در حال افول است و اقتصاد چین در کمتر از یک دهه از اقتصاد آمریکا پیشی می‌گیرد و اقتدار ایالات متحده به رتبه دوم جهانی سقوط می‌کند.

  به گزارش اقتصاددان به نقل از بازار ،    در این راستا  گفتگویی با «ریچارد کوزلاریچ» مدیر اندیشکده علوم و سیاست‌گذاری انرژی در دانشگاه جرج میسون، مدیر موقت برنامه سیاست عملیات صلح (POPP ) و سفیر پیشین آمریکا در جمهوری آذربایجان انجام داده که در ادامه می آید.

بیل کلینتون رئیس جمهور پیشین ایالات متحده در یک سخنرانی در سال ۲۰۰۰ اظهار داشت: «چین با پیوستن به WTO فقط با واردات بیشتر محصولات امریکا موافقت نمی‌کند بلکه وارد کردن یکی از ارزش‌های لیبرالی یعنی آزادی اقتصادی را هم می‌پذیرد» ارزیابی این سخنان در حال حاضر چیست؟ یعنی دولت آمریکا کماکان باید برای حفظ ارزشهای لیبرال در حوزه اقتصاد تلاش کند؟
من مطمئن نیستم که چین وقتی به سازمان تجارت جهانی  پیوست با واردات بیشتر محصولات آمریکایی موافقت کرده باشد. بیانیه رئیس جمهور کلینتون در مورد واردات کالاهای آمریکایی از چین پیامدهای آن را برای آمریکا منعکس کرد اگر چین قوانین تجارت جهانی را در مورد شیوه های محدود کننده تجارت خود پذیرفته باشد. اگر چنین شده باشد؛ در این صورت همه شرکای تجاری چین، از جمله ایالات متحده آمریکا از افزایش دسترسی به بازار چین سود خواهند برد.

بر اساس برخی اخبار آمریکا در صدد تغییر در اصول تجارت آزاد مندرج در سازمان تجارت جهانی است تا چین نتواند از مزایای آن استفاده کند. این موضوع چه آثاری بر ارزشهای لیبرال در خصوص تجارت آزاد خواهد داشت؟
سوالات جدی در مورد نحوه رفتار شرکت های دولتی چین و عدم رعایت حقوق مالکیت معنوی شرکای خارجی خود وجود دارد. ایالات متحده آمریکا به دنبال این است که اصول تجارت آزاد را تغییر ندهد بلکه اطمینان حاصل کند که چین هنگام پیوستن به سازمان تجارت جهانی طبق تعهدات خود عمل می کند. عدم رعایت تعهدات سازمان تجارت جهانی نگرانی زیادی برای ایالات متحده و بسیاری از شرکای تجاری آن دارد.

«جوزف نای» نظریه پرداز معروف آمریکایی بر حفظ برتری و رهبری امریکا در زمینه فناوری تأکید دارد و در مقاله ای می گوید: «آمریکا همچنین در فناوری های کلیدی پیشتاز بوده و دانشگاه های تحقیقاتی آمریکا بر رتبه بندی آموزش عالی غالب هستند. در همان زمان، چین سرمایه گذاری زیادی در زمینه تحقیق و توسعه می کند و اکنون در برخی زمینه ها به خوبی رقابت می کند و هدف خود را تعیین کرده که تا سال ۲۰۳۰ پیشرو در زمینه هوش مصنوعی باشد.» اهمیت فناوری برای آمریکا در حفظ رهبری جهان چیست و چرا نظریه پردازانی چون «نای» به دولت آمریکا برای حفظ برتری در این زمینه هشدار می دهند؟
پروفسور نای یکی از برجسته ترین و متفکرترین دانشمندان سیاسی آمریکا است. او اهمیت تغییرات تکنولوژیکی در موقعیت ژئوپلیتیک ایالات متحده آمریکا را درک می کند. او همچنین می داند که چگونه دیجیتالی شدن اقتصاد جهانی بر ژئوپلیتیک و اقتصاد رقابت ایالات متحده آمریکا با چین تأثیر می گذارد. همانطور که می دانید پروفسور نای در مورد اهمیت حفظ تسلط تکنولوژیکی ایالات متحده در امروز و در آینده درست می گوید.

بخش زیادی از پیشرفت‌های تکنولوژیکی چین به واسطه یک ارتش به شدت نوآور و بخوبی تأمین مالی شده که مقادیر عظیمی در صنایع جدید به سرعت در حال رشد چین سرمایه‌گذاری کرده، بدست آمده است. البته این اقدام ارتش چین بسیار شبیه نقش مخارج دفاعی و اطلاعاتی ایالات متحده در توسعه دره سیلیکون است. در واقع این موضوع این ایده که سیستم تک حزبی قادر به ایجاد توسعه اقتصادی نیست را زیر سوال می برد. ازیابی شما چیست؟
من با این قضیه که پیشرفت فناوری چین ناشی از انتخاب سیاست های نوآورانه است موافق نیستم. پیشرفت فناوی چین ناشی از ارتش چین و سایر عناصر در ساختارهای جمهوری خلق چین است که فناوری را از ایالات متحده و دیگر کشورها به صورت غیر مجاز مورد استفاده قرار می دهد.

چین مایل نیست برای حفاظت از حقوق مالکیت همه ذینفعان وقت و تلاش خود را برای توسعه فناوری صرف کند. در عوض، آنها شرکای خارجی را مجبور به انتقال فناوری یا استفاده بدون مجوز آن می کنند. چین در حال تبدیل شدن به یک شریک اقتصادی غیرقابل اعتماد است زیرا شرکتهای دولتی آن الگویی از فعالیتهای غیر مسئولانه انتقال فناوری و به طور کلی سیاستهای غیر بازاری را دنبال می کنند.