تاریخ انتشار : دوشنبه 25 مرداد 1400 - 7:28
کد خبر : 57418

تحلیل SWOT کشاورزی ایران و وزیر پیشنهادی

تحلیل SWOT  کشاورزی ایران و وزیر پیشنهادی

به نام خداوند نان و خداوند جان دهد روزی اش را به پیر و جوان نامه سی و سوم دکتر سیدیعقوب موسوی تحلیل SWOT کشاورزی ایران و وزیر پیشنهادی چکیده: کشاورزی از ارکان اقتصاد ماست. تأمین امنیت غذایی، توسعه روستایی، اقتصاد کشاورزی، اشتغال پایدار، بهداشت و تغذیه و سلامت، بهبود تراز تجاری و مهمتر از

به نام خداوند نان و خداوند جان
دهد روزی اش را به پیر و جوان

نامه سی و سوم
دکتر سیدیعقوب موسوی

تحلیل SWOT
کشاورزی ایران و وزیر پیشنهادی

چرا وزارت جهاد کشاورزی به این روز افتاد؟؟

چکیده:
کشاورزی از ارکان اقتصاد ماست. تأمین امنیت غذایی، توسعه روستایی، اقتصاد کشاورزی، اشتغال پایدار، بهداشت و تغذیه و سلامت، بهبود تراز تجاری و مهمتر از همه آرامش و معیشت عمومی ایرانیان برای امکان تهیه مواد غذایی سالم و با قیمت مناسب از دل یک کشاورزی علمی و فنی برمی آید که با حفظ و تعادل محیط اکولوژیکی تولید و منابع پایه، بهره وری را از ارکان خود قرار دهد و در این میان نوع نگاه و مدیریت به این بخش بسیار مهم است.

دکتر سیدیعقوب موسوی عضو شورای سیاست گذاری و از مدیران باسابقه کشاورزی در اقتصاددان نوشت:

کشاورزی یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی ماست که مستقیما با سلامتی و جیب خانواده در ارتباط است.
کشاورزی در ایران به جز بخش های بسیار کوچکی که در برخی کشت و صنعت های دولتی که هنوز واگذار نشده اند، تقریباً تمام و کمال در دو بخش دیگر غیردولتی، یعنی خصوصی و تعاونی قرار دارد ولی به دلایلی مدیریت آن بیشتر در دولت متمرکز است که شاید به جهت احساس ضرورت و حساسیت تامین امنیت غذایی و حمایت های حاکمیت از این بخش لازم به نظر برسد.
یک ضرورت امروز کشاورزی ایران در حوزه های مختلف از جمله قانونگذاری و اصلاح قوانین گذشته و به روزرسانی و روزآمدی و تطبیق آنان با اقتضائات و نیازهای کشاورزی ایران ۱۴۰۰ باشد. ضرورت دیگر ورود دانش و تکنولوژی ها و تجهیزات پیشرفته و ارتباط با جهان امروز است که نقش موسسات تحقیقاتی و دانشگاهی را برجسته می نماید.
یک بخش مغفول دیگر ارتباط میان مراکز تربیت نیروهای متخصص برای بخش و همچنین ارتباط قوی تر کشاورزی و صنعت و تجارت است.
اگر چه طی این سال های رشد منفی اقتصاد، به جز دو سال اخیر، بخش کشاورزی روسفیدتر بوده است اما عامل بعدی عقب ماندگی تاریخی کشاورزی ایران نسبت به پتانسیل عظیم ُو نهفته ی خود، ضعف شدید در سرمایه گذاری در این بخش بوده است که به نسبت جمعیت بهره برداران، مصرف کنندگان محصولات کشاورزی، ظرفیت های بالقوه بخش و … می توان از ظلم و غفلت در این بخش یاد کرد.
سیاست گذاران کشاورزی سه رویکرد دارند:
۱-نگاه حاکمیتی تامین امنیت غذایی

۲-نگاه بنگاهداری اقتصادی و تجاری

۳- نگاه بینابینی

اگر برای حاکمیت تأمین غذای جامعه اهمیت فوق العاده ای دارد و طرفدار خودکفایی در محصولات استراتژیک است پس باید ساز و کارهای حمایتی را تقویت؛ و هزینه آن را هم بپردازد و گپ درآمدی میان این محصولات و محصولات لوکس اقتصادی و سودمند را تا حدی معقول پر کند و در بهره برداران انگیزه لازم را برای استقبال از کشت و تولید این محصولات حیاتی مورد نیاز جامعه ایجاد نماید. بدیهی است تمام کمک ها و حمایت ها مالی نخواهد بود و گاه تسهیل ورود تکنولوژی های نوین حتی از پاشش پول و ارز ارزان قیمت نیز موثرتر خواهد بود، چرا که افزایش عملکرد سبب کاهش قیمت نهایی و تمام شده محصول خواهد شد و این عامل خیلی از نکبت بازتوزیع یارانه که امکان رانت و فساد در آن خواهد بود، ارجحیت خواهد داشت.
در بحث دیگر که دسته دوم طرفدار آن هستند با محدودیت منابع آب و خاک، تولید محصولات گران قیمت و دارای مزیت صادراتی و فروش با قیمت پول به اصطلاح کلفت و ارزشمند در اولویت قرار گرفته و شاید هم از طریق تهاتر با کالای مورد نیاز کشور و یا روش خرید نقدی آن ها به گونه ای میسر گردد که کفه و تراز به نفع تولید داخلی نسبت به روش اول سنگین تر شود.

بالاخره طرفداران گروه سوم امنیت غذایی را تا حدی تامین و بخشی دیگر از نظام برنامه ریزی را صرف تولید محصولات لوکس اقتصادی می نمایند

و اما کشاورزی و دولت سیزدهم:

عملکرد درون وزارت جهاد کشاورزی بویژه در دو سال پایانی دولت دوازدهم نتوانست رییس جمهور و مشاوران دولت جدید را قانع کند تا از درون خود وزارتخانه کاندیدایی معرفی کند، اگر چه شخصاً معتقدم افرادی که نامشان از درون وزارتخانه هم در فضای مجازی درج شد؛ شاید ارجحیتی نداشته اند و من اگر در حلقه مشاوران رییس جمهور قرار می گرفتم، حتماً بر انتخاب گزینه های درون وزارتخانه به دلایل خاص خودم پافشاری می کردم و افراد دیگری که با شرایط خاص امروز کشاورزی ایران آشنا بوده و دید جهانی به این بخش اقتصادی داشتند، معرفی می نمودم و از ظرفیت استثنایی وزیر پیشنهادی در مجلس در جایگاه رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی استمداد می طلبیدم.
متاسفانه از میان گزینه های مطرح بیرونی هم نام های عجیب و غریبی بیرون می آمد که نهایت بدبختی این مملکت را می رساند که تا چه حد این بخش را غیرعلمی و غیرتخصصی فرض می نمایند، اما از حق نگذریم از بین تمام گزینه های مطرح شده درون و بیرون از وزارتخانه مناسب ترین گزینه انتخاب و معرفی شد که به اعتقاد خودم در بین کاندیداهای درون دولت سیزدهم هم بیشترین تشابه و قرابت با شغلشان را دارند که در باره آن بحث خواهم نمود.
اما در یک بررسی و تحلیل ابتدا به کشاورزی ایران خواهم پرداخت و سپس سراغ مزایا و معایب گزینه معرفی شده برای تصدی سمت صدارت وزارت جهاد کشاورزی خواهم پرداخت:

الف- بخش کشاورزی

نقاط قوت:

۱-تجربه ۱۳۱ سال کار مستمر در نظام اداری وزارت کشاورزی سابق و ۴۲ سال وزارت جهاد سازندگی سابق

۲-وجود شبکه مویرگی تا آخرین دهستان ها و آبادی ها و حوزه قلمرو کاری در پهنه ایران

۳- وجود نیروهای انسانی کارشناس و دلسوز و فهیم و زحمتکش

۴-سابقه خوب وزارتخانه در خدمت رسانی به مردم

نقاط ضعف:

۱-عدم استقلال وزارت جهاد کشاورزی و دخالت های فراوان از بیرون به بدنه وزارت تا استان و شهرستان ها

۲-عدم توجه به تربیت و رشد نیروی انسانی متخصص و رعایت اصول سلسله مراتبی در ساختار مدیریت سازمانی

۳-سرخوردگی و بی انگیزگی نیروی انسانی و مدیران باتجربه و کارآزموده و حذف شده و خانه نشینی بسیاری از مدیران با تجربه و کارآزموده

۴- حقوق بسیار پایین و مشکلات معیشتی و مسکن کارکنان و کارشناسان و مدیران

۵-فرسودگی ناوگان مکانیزاسیون و عدم توسعه متوازن و جغرافیایی صنایع کشاورزی در کشور

۶-عدم تنطیم بازار که کشاورزی را مانند قمار نموده و گاه در برخی محصولات حتی مزارع آماده برداشت رها شده یا خوراک دام می شود.

۷- دور بودن تحقیق و پژوهش از بخش اجرا

۸- دور بودن بخش تربیت نیروی انسانی متخصص از بخش اجرا

۹- روزمرگی و عدم برنامه محوری در بخش

۱۰- پایین بودن بهره وری

فرصت ها:

۱-تنوع اقلیمی و امکان تولید در چهارفصل در ایران

۲-وجود کشاورزان سختکوش و فهیم و دانا

۳- تنوع و کیفیت محصولات کشاورزی ایران

۴-موقعیت جغرافیایی کشور و دسترسی به آب های آزاد

۵-امکان استقرار و تکنولوژی های نوین و بومی سازی آن ها

۶- وجود فضای مجازی و رسانه های گروهی

۷- وجود تشکل ها و اصناف و انجمن های تخصصی تولیدکنندگان و کارشناسان و نخبگان بخش

تهدیدها:

۱- شکنندگی اقلیم و تغییرات اقلیمی

۲-کاهش نزولات جوی و پراکنش نامناسب آن در طول سال

۳- مداخلات دولت از جمله سرکوب قیمت ها و دخالت در منع و آزادسازی صادرات و واردات محصولات و تجهیزات کشاورزی

۴-عدم سرمایه گذاری در بخش

۵- آسیب پذیری در برابر خسارت احتمالی عوامل قهری و انسانی نظیر سیل، آتش سوزی، قطع برق، سرمازدگی، خشکسالی و انتقال آب حوزه به حوزه و….

۶- تأثیرپذیری برخی از اقلام نهاده ها از نوسانات ارزی مانند بذر و سموم و کودهای شیمیایی.

۷-خرده مالکی و امکان ترک کشاورزی و روستا و حاشیه نشینی در شهرها

۸- مشکلات ناشی از عدم تثبیت و اختلافات مالکیتی

۹-مداخلات دولت و بروکراسی اداری و امضاءهای طلایی در مجوزات مربوطه

۱۰- تفسیر متفاوت قوانین و تشکیل شدن پرونده وبازخواست مدیران در مراجع نظارتی به گونه ای که جسارت مدیران بخش را گرفته و به رکود کارها می انجامد.

۱۱- سخت گیری های قوانین جدید چک که باعث واهمه و دلهره در بین صاحبان امضای چک بانکی می شود.

۱۲- فشار برای تغییر کاربری به مدیران بویژه در حاشیه کلانشهرها و همچنین مناطق با مزایای نسبی

ب- نقاط قوت و ضعف وزیر پیشنهادی:

الف- مزایا و نقاط قوت:

۱- دارا بودن مدرک دکترای تخصصی و رشته تحصیلی مناسب در یکی از شاخص ترین زیر رشته های پایه کشاورزی یعنی هیدرولوژی با توجه به اهمیت آب در ایران و همچنین تحصیلات مرتبط ایشان در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد

۲- تحصیل در دوره دکترای تخصصی در خارج از کشور و تجربه زندگی در خارج از مرزها و دید بین المللی ایشان

۳-خصوصیات و ویژگی های فردی نظیر شایستگی، دانش و معلومات، آرامش، ادب، تواضع و متانت، سختکوشی و نظم ایشان

۴- تجارب تحصیلی و مدیریتی در دانشگاه های شهرکرد، کاشان ، تهران، و وزارت علوم و کار نزدیک با جوانان

۵-تجربه کار سیاسی و حضور در مجلس شورای اسلامی و اتفاقاً عضویت و ریاست کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی و امور قانونگذاری و نظارت بر بخش اجراء که امکان برقراری ارتباط سازنده با ارکان قدرت در دو قوه دیگر را تسهیل می سازد و چون برآمده از خود مجلس است بسیاری از مشکلاتی که وزیر فعلی دارند را نداشته و می توانند استقلال وزارت و تصمیم گیری و امنیت و آرامش را به وزارتی که بیشتر به خرمن سوخته و قبرستان مشابه است تا حدی بازگردانند

۶- انجام سفرهای استانی متعدد و آشنایی نسبی با کشاورزی ایران

۷-تجربه کار در جهاد سازندگی شهرستان و آشنایی با این بخش در سطوح پایه

ب- معایب:

۱-ورود از بیرون از وزارتخانه و عدم شناخت کافی از درون وزارتخانه از جمله مدیران، کارشناسان و کارکنان و ارتباط با تعداد کمی از پرسنل بر اساس سمت آنان در مدت حضور در مجلس شورای اسلامی

۲- نداشتن تیم منسجم و با سابقه و مجرب و موفق و همراه در کار تشکیلاتی قوی در بخش های مختلف ستاد وزارتخانه و استان ها
(در این زمینه در صورت استمرار کار با تیم فعلی به سرنوشت همان وزیر قبلی مواجه خواهند شد).

۳- همان قدر که ایشان مدیران و کارشناسان را نمی شناسند این عدم شناخت از طرف مدیران و کارشناسان نیز متقابلاً وجود دارد.

۴- برنامه ابراز شده توسط ایشان بند سوم را بیشتر برجسته می سازد و انتظارات کارشناسان متخصص برای نجات کشاورزی امروز از نکبت سردرگمی و عقب افتادگی و دستپاچگی و فرار از بحران های کشنده؛ اعلام برنامه ای شفاف، دقیق و عملیاتی بوده است که حداقل بنده ایرادات اساسی به آن برنامه دارم.

۵- در شرایط عادی وزارتخانه را تحویل نمی گیرند و انبوهی از تصمیمات نابخردانه و نیروهای تحمیلی به درون ساختار وزارت وجود دارد که جابجایی آنان اگر چه ضرورت است، اما بایستی با تدبیر صورت پذیرد و من شدیداً معتقدم سازمان کار بر مبنای اولویت های سیاست ها و برنامه ها و اهداف دولت سیزدهم در این بخش حیاتی بایستی با خردگرایی و تجربه محوری و دانش باشد و از هر گونه روابط پشت پرده بایستی اجتناب شود و نیروهای سیاسی و خام و بی تجربه و فاقد تخصص و نامربوط تحمیل شده از خارج از بدنه وزارت سریعاً باید به محل کار قبلی خود بازگردانده شوند.

آسیب شناسی جریان مدیریت در دولت دوازدهم در عالی ترین رده های مدیریتی نشان داد که خود وزارت در تصمیمات و بویژه جریان عزل و نصب ها بسیار متزلزل است و متاسفانه به نظر می رسید که وزیر مربوطه قدرت و اختیارات محکم در این زمینه نداشته است که این نقیصه، انگیزه و امنیت مدیران را به شدت کاهش داده بود برای بازسازی در این زمینه، وزیر جدید نیاز به تدبیر و قاطعیت داشته و کار آسانی در پیش نخواهد داشت.

با ذکر این مصیبت بزرگ تاریخ معاصر وزارتی که به شدت از هم گسیخته و اختلافات شدیدی در آن وجود دارد و به نظر خودم گاه وزیر آن عملاً هیچ کاره بوده است برگرداندن وحدت، استقلال رأی و تصمیم گیری و اقتدار در عمل برای وزیر جدید کار سختی است و ایشان اگر دیر بجنبد در همان گودال و باتلاقی می افتند که وزیر فعلی هرگز نتوانست از آن در آمده و رهایی یابد و هر چه دست و پا زد بیشتر در گرداب فرو رفت!!!!

اما چهار استراتژی بر اساس تحلیل SWOT:

۱- استراتژی S-O
تعریف سازمان کار و چینش و ارنجمنت بهترین مدیران باتجربه و درقالب یک تیم منسجم و هماهنگ در پست های تخصصی خود بر مبنای شایسته سالاری، تجربه و دانش و پاکدستی و امانتداری و حرکت در مسیر کشاورزی مدرن و بین المللی با توجه به فرصت های موجود در کشور

۲- استراتژی W-O
حذف و یا کاهش شدید روابط سیاسی مداخله گرایانه در درون وزارتخانه و حفظ استقلال عمل وزارت و ارتقای منزلت بخش کشاورزی در حکومت و جامعه

۳- استراتژی S-T
اصلاح قوانین مزاحم و تلاش در جهت بزرگ مالکی کردن کشاورزی کشور و اقدامات کاهش خطر و ریسک پذیری سرمایه گذاری و تولید در کشاورزی و کمک از تشکل های تولیدی در جهت مدیریت تولید و توزیع و مصرف و افزایش بهره وری

۴- استراتژی W-T
تلاش در کاهش آسیب پذیری مدیران و افزایش جسارت آنان در تصمیم گیری و هماهنگی با مراجع نظارتی در شفافیت تفسیر قوانین و همچنین بهینه سازی نظام پرداختی و سایر انگیزه های مادی و معنوی برای کارکنان و مدیریت کلان کشاورزی و کاهش و بهینه سازی مصرف آب و تقویت سرمایه گذاری در بخش

در مجموع وزیر پیشنهادی برای وزارت جهاد کشاورزی جناب آقای دکتر سیدجواد ساداتی نژاد به نظر من گزینه مناسب برای این وزارت و از بهترین گزینه های پیشنهادی در ترکیب کابینه سیزدهم می باشند با توجه به سختی کار ایشان در دولت سیزدهم بنا بر وضعیت اسفناک کشاورزی امروز ایران از صمیم قلب برای ایشان آرزوی موفقیت دارم.

سیدیعقوب موسوی
دکترای تخصصی بیوانرژی و فیزیولوژیست گیاهان زراعی
دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۴۰۰- تهران

ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

اقصاددان رسانه با مجوز برخط اخبار اقتصاد - فناوری - کسب و کار - اجتماعی و ....