نکته آنجاست که درصورتیکه این کسری از طریق تامین منابع جدید یا کاهش هزینهها تامین نشود، راهحل قابل حدس پوشش آن بانک مرکزی و افزایش پایه پولی است که میتوان اثرات تورمی قابل توجهی داشته باشد. این موضوع بر نگرانیهای زیادی دامن زده است. بر اساس اعلام این گزارش، کمتر از ۵۰درصد منابع پیشبینی شده برای بودجه ۱۴۰۰ تا تاریخ پانزدهم مرداد ماه محقق شده است؛ این رقم با در نظر گرفتن سقف اول بودجه به ۵۸درصد میرسد. از منابع مختلفی که برای بودجه پیشبینی شده است، درآمدهای مالیاتی و گمرکی با ۴/ ۳۳ درصد، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. این بخش اگرچه در این چهار ماه و نیم نسبت به تمام سال ۹۹ بیش از ۱۷۷درصد رشد کرده است؛ اما با این حال از پس پوشش کامل کسری بودجه برنیامده است. همچنین درآمدهای مالیاتی و گمرکی نسبت به پیشبینیها تا ۱۵مرداد ماه ۷۶درصد تحقق پیدا کرده است. از سوی دیگر کمترین میزان تحقق منابع پیشبینیشده مربوط به واگذاری شرکتهای دولتی است؛ عدم موفقیت دولت در این بخش ۱۰۰درصدی است و از ۲۵۵هزار میلیارد تومان در نظر گرفتهشده در بودجه ۱۴۰۰ تنها ۱۰۰میلیارد تومان محقق شده است. این گزارش در نهایت معتقد است درصورت تداوم این روند و عدم اجرای اصلاحات اساسی در پایان سال حدود ۶۷درصد از بودجه در سقف اول خود محقق شود و با فرض عدم کاهش مصارف، بودجه ۱۴۰۰ بیش از ۳۰۷هزار میلیارد تومان کسری خواهد داشت که زنگ خطری برای افزایش پایه پولی و تورم است.
منابع و مصارف بودجه تا میانه تابستان
به گزارش اقتصاددان به نقل ازدنیایاقتصاد، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی به بررسی عملکرد بودجه ۱۴۰۰ در چهار ماه و نیم اول سال جاری پرداخته است. بر این اساس از میزان منابع پیشبینیشده در بودجه ۱۴۰۰ حدود ۴۶درصد محقق شده است. اگر چه با معیار قرار دادن سقف اول بودجه این رقم به ۵۸درصد خواهد رسید. سال گذشته بهدلیل اختلاف میان مجلس و دولت بر سر میزان فروش نفت پیشبینیشده در بودجه، قرار بر این شد تا رقم فروش نفت در سال آینده از ۳/ ۲میلیون بشکه در روز به ۵/ ۱میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند. علاوه بر این دو سقف برای بودجه در ۶ماه اول سال آینده و ۶ماه پایانی سال آینده در نظر گرفته شد. بنابراین سقف اول درآمدهای دولت بر اساس فروش روزانه ۵/ ۱میلیون بشکه نفت درنظر گرفته شده و سقف دوم نیز با توجه به احتمال فروش مازاد این رقم، پیشبینی شده است. با این حال تا میانه مرداد ماه تنها ۳درصد از منابع حاصل از نفت و فرآوردههای نفتی پیشبینیشده در بودجه ۱۴۰۰ تحقق یافته است. این میزان تنها ۵/ ۱۴درصد از مقداری است که تا میانه مردادماه باید محقق میشد. در میان منابع مختلف بودجه سال جاری یکی از بهترین عملکردها به درآمدهای مالیاتی و گمرکی تعلق دارد. با این حال تحقق این منبع نیز کامل نبوده است و ۷۶درصد رقم پیشبینیشده در چهار ماه و نیم وصول شده است. بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۰ منابع در نظر گرفتهشده برای انتشار اوراق خزانه اسلامی ۵۲هزار میلیارد تومان بوده است. با این حال در چهار ماه و نیم ابتدایی سال ۱۴۰۰ بیش از ۶۴هزار میلیارد تومان اوراق خزانه منتشر شده است. به بیانی دیگر، دولت در چهار ماه و نیم ابتدایی سال جاری، ۲۰درصد بیشتر از سقف بودجه کل سال ۱۴۰۰ اوراق خزانه اسلامی منتشر کرده است. با این حال عملکرد دولت در فروش اوراق مالی اسلامی در بازار پول و سرمایه چندان موفق نبوده است. مقایسه آمار فروش اوراق مالی با رقم پیشبینیشده آن در بودجه ۱۴۰۰ نشان میدهد دولت تنها ۱۸درصد از مقدار اوراقی را که باید تا نیمه مرداد ماه میفروخته، به فروش رسانده است. از سوی دیگر آمارها نشان میدهد در چهار ماه و نیم ابتدای سال، دولت ۹۲درصد از منابع صندوق توسعه ملی را استفاده کرده است. همچنین دولت در از ظرفیت تنخواه بانک مرکزی بهطور کامل استفاده کرده است و بالغ بر ۵۵هزار میلیارد تومان به پایه پولی افزوده است. از سوی دیگر مصارف بودجه در چهار ماه و نیم ابتدایی سال تا سطح ۵۸درصد محقق شده است و در صورتی که سقف اول را ملاک ارزیابی قرار دهیم، ۷۲درصد از مصارف مصوب در چهار ماه و نیم محقق شده است. یکسان نبودن میزان تحقق منابع و مصارف بودجه بهدلیل استفاده دولت از تنخواه بانک مرکزی به وقوع پیوسته است.
کسری بودجه به کجا میرسد؟
منابع و مصارف عمومی دولت در قانون بودجه ۱۴۰۰ معادل ۱۲۷۷هزار میلیارد تومان در سقف دوم تعیین شده است. البته طبق قانون، سقف دوم بودجه به تحقق درآمدها از ۶ماه دوم سال ۱۴۰۰ منوط شده است. به همین علت تحلیلهای این گزارش بر اساس سقف اول بودجه ۱۴۰۰ انجام شده است. با توجه به روند دو سال گذشته در تحقق بالای ۹۰درصدی درآمدهای مالیاتی، بهنظر میرسد تا پایان سال جاری ۹۵درصد درآمدهای مالیاتی و گمرکی پیشبینیشده در بودجه سال ۱۴۰۰ محقق شده است. اما از طرفی با توجه به تحقق تنها ۱۵درصدی منابع حاصل از فروش نفت و فرآوردههای آن تا نیمه مرداد ماه، به نظر میرسد این رقم تا پایان سال حدود ۲۰ درصد باشد. حجم اوراق فروختهشده در ۵ ماه ابتدایی سال حاکی از آن است که اگر تا پایان سال قواعد خاصی برای فروش اوراق وضع نشود، حداکثر حدود ۵۰درصد از اوراق پیشبینیشده در قانون بودجه به فروش میرسد. البته با توجه به نیاز مبرم دولت به منابع حاصل از فروش اوراق به نظر میرسد در ماههای آینده با اتخاذ اقدامات اصلاحی تمام اوراق بدهی پیشبینیشده را میفروشد. از طرفی با توجه به عملکرد بسیار ضعیف واگذاری شرکتهای دولتی در چهار ماه و نیم اول سال جاری و سابقه نه چندان عملکرد بودجه سال ۹۹ در این بخش، پیشبینی میشود در سقف اول حدود ۳۰درصد از این منابع تحقق پیدا میکند. در پایان به نظر میرسد در تحقق منابع پیشبینیشده از صندوق توسعه ملی مشکلی به وجود نیاید و همه این مقدار تامین شود. با توجه به توضیحاتی که داده شد پیشبینی میشود که تنها ۶۷درصد از سقف اول بودجه قابل تامین است و با فرض عملکرد ۱۰۰ درصدی مصارف سقف اول، بودجه ۱۴۰۰ حدود ۳۰۷هزار تومان بودجه غیرقابل تامین خواهد داشت. به عبارت دیگر برای تامین مخارج بودجه تا انتهای سال ۱۴۰۰ به ۳۰۷هزار میلیارد تومان افزایش منابع یا کاهش مخارج نیاز است؛ در غیر این صورت تامین این منابع از محل پایه پولی و ایجاد تورم محتمل است.
ناکامی در تحقق منابع
عدم تحقق هر یک از منابع بودجه امسال معلول دلایلی است. مرکز پژوهشها در این گزارش دلیل عدم تحقق درآمدهای مالیاتی را عدم اجرای طرحهای مالیاتی پیشبینیشده معرفی کرد. از طرفی درآمدهای گمرکی بهدلیل عدم اجرای حکم قانون بودجه در افزایش نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق ورودی و کاهش واردات کالا به کشور عنوان شد. به نظر بازوی پژوهشی مجلس مهمترین دلیل ناکامی در فروش و واگذاری اموال منقول و غیرمنقول بیشبرآوردی منابع و نبود اراده سیاسی بوده است. در بخش نفت نیز بیشبرآوردی اصلیترین دلیلی است که ار تحقق منابع پیشبینیشده ممانعت کرده است. درنهایت عدم فروش مقدار کافی از اوراق بدهی ناشی از استفاده دولت از تنخواه بانک مرکزی و کاهش جذابیت اوراق بدهی معرفی شده است.
مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.
ع
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰