بورس املاک و مستغلات؛ طرحی خوب اما مشروط

اقتصاددان : بورس املاک و مستغلات می‌تواند منجر به توسعه و ارتقای کارایی نهادهای بازار و مالکیت در نظام اقتصادی شود اما باید دقت داشت که خطاهای مدیریتی می‌تواند مخاطرات آشفتگی این بازار برای اقتصاد را دوچندان کند.

یادداشت نایب رئیس اتاق بازرگانی پیرامون بورس املاک

این روزها تاسیس بورس املاک و مستغلات به یکی از سوژه‌های مورد توجه تبدیل شده است و هریک از کارشناسان از نگاه خود به این موضوع، نگاه می‌کنند.

در همین رابطه نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران در یادداشتی با عنوان “بورس املاک و مستغلات؛ لازم، اما نه کافی” ضمن نگاهی کوتاه به این طرح، نکات مثبت، چالش‌های احتمالی و راهکارهای استفاده بایسته و شایسته از آن را مورد بررسی قرار داده است.

بورس املاک و مستغلات ،حسین سلاح‌ورزی در یادداشت خود، آورده است:

محدود بودن ابزارهای تامین مالی کلان مقیاس، ضعف نقد شوندگی دارایی ها در پروژه های بزرگ حوزه ساخت و ساز، آشفتگی قیمت‌ها و نبود یک مرجع شفاف برای هدایت بازار صنعت ساختمان و بازار املاک و مستغلات، بخشی از بار و وزنه ای است که در کنار شرایط رکود تورمی حاکم بر اقتصاد کشور، رکود در صنعت ساختمان را تعمیق کرده و در عین حال، موجب بروز آشفتگی‌های گاه به گاه و بروز سونامی‌های تورمی در بازار املاک و مستغلات، بویژه املاک مسکونی شهرهای بزرگ می شود و از این طرق کشور را گرفتار مشکلات اقتصادی و اجتماعی فراوان می سازد.

تاسیس بورس املاک و مستغلات و امتیازات، مسیری است که می تواند ضمن پایین آوردن هزینه تجهیز پول در پروژه های ساخت و ساز و توسعه زیرساختی، با افزایش نقد شوندگی دارایی‌های این حوزه، به پویایی اقتصاد کشور و بازگشت یک تعادل پایدار به بازار املاک و مستغلات کمک شایان توجهی نماید.

همچنین به طور اصولی، هر شکلی از توسعه ابزارهای «مبادله مالکیت» که در نهایت منجر به توسعه و ارتقای کارایی نهادهای بازار و مالکیت در نظام اقتصادی می شود؛ اقدام مبارکی است؛ که در صورت طراحی و اجرای درست می تواند به اقتصاد تحت فشار ایران برای بازگشت به یک وضعیت پایدار و مولد کمک کند.

چالش‌های بورس املاک و مستغلات

اما به طور مشخص در مورد بازار املاک، مستغلات و امتیازهای وابسته و همچنین صنعت ساختمان بعنوان بازاری بسیار نزدیک و همبسته به این بازار، باید این نکته کلیدی را در نظر داشت؛ که حکمرانی بد و خطاهای مدیریتی و سیاستگذاری، عواملی بنیادی در شکل گیری آشفتگی و عدم تعادل در این بازارها هستند؛ که نه فقط با ابزارهای نوین مالی اصلاح شدنی نیستند؛ بلکه تلفیق چابکی و انعطاف‌پذیری ابزارهای مالی نوین با خطاهای حکمرانی در این بازار و عدم تعادل های ناشی از آن، می تواند مخاطراتی که آشفتگی‌های این بازار متوجه اقتصاد کشور می کند را صد چندان کند.

چنانکه فاجعه مالی سالهای ۲۰۰۷-۲۰۰۸ در ایالات متحده که همچون سیلی ویرانگر تمام عرصه اقتصاد جهانی را درنوردید؛ تا حد زیادی ناشی از تنظیم گری ضعیف ابزارهای مالی مورد استفاده در بازار املاک و مستغلات این کشور بود.

راهکارهای یهره‌مندی از مزایای بورس املاک

نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران در پایان یادداشت خود، نوشته است:

در واقع برای بهره‌مندی اقتصاد ایران از مزایا و ظرفیت‌های بورس املاک و مستغلات، ضروری است طرح ملی شناسایی تعیین تکلیف مالکیت اراضی کشور سریعتر و منسجم‌تر از گذشته دنبال شود؛ شفافیت در مورد اطلاعات املاک و مستغلات، طرح های توسعه زیرساختی، طرح‌های هادی شهرها و به طور کلی همه اطلاعاتی که بر ارزشگذاری املاک موثرند به سطح قابل قبولی ارتقا یابد.

قوانین مربوط به مالکیت و تصرف املاک و مستغلات، تنقیح و یکپارچه‌سازی شود تا از ابزارهایی همچون وکالت و … نتوان به سادگی برای دور زدن نقل و انتقال شفاف این دارایی ها استفاده کرد.

نظام ثبت اسناد مالکیت این بازار با مقتضیات روز و تحولات فناوری جهانی همگام گردد و در نهایت، استانداردهای مناسب حاکمیت شرکتی برای صندوق‌ها و شرکتهای فعال در بورس املاک، جهت کنترل اطمینان بخش نحوه استفاده از منابع مالی خرد تجهیز شده، تدوین گردد.

با رعایت این اصول و البته به شرط بهبود روند سیستماتیک سیاستگذاری‌های آمایش سرزمینی، توسعه زیرساختی و مدیریت شهری در دولت و شهرداری‌ها و سایر نهادهای ذیمدخل، می‌توان امیدوار بود؛ بورس املاک و مستغلات ابزاری کارآمد برای هدایت این بازار زمین و مسکن به سوی یک تعادل پایدار و مولد شود.

ع/خبرگزاری صنایع