بحران ورشکستگی صندوق های بازنشستگی

    به گزارش اقتصاددان به نقل از بازار  ، اعتراضات بازنشستگان که در طی سال‌های اخیر صورت گرفت به خوبی می‌تواند وضعیت کنونی صندوق‌های بازنشستگی کشور را روایت کند. بر اساس نظر کارشناسان و همچنین مسئولان دولتی تقریبا تمامی صندوق‌های بازنشستگی کشور به غیر از صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی ورشکسته شدند.

هر ساله دولت حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان حق مستمری بازنشستگان پرداخت می‌کند یعنی یک سوم بودجه کشور صرف پرداخت مستمری بازنشستگان می‌شود و صندوق‌های بازنشستگی کشور فعالیتی در قبال پرداخت مستمری بازنشستگان ندارد.

سرمایه‌گذاری‌های زیان‌ده، مدیریت ضعیف، اعمال قوانین حمایتی پیش از توان ظرفیت صندوق‌های بازنشستگی، افزایش تعداد سالمندان از جمله دلایل ورشکستگی این صندوق‌ها عنوان شده است.

علاوه بر همه این‌ها، در طول سال‌های اخیر دولت به جای بدهی‌های خود بخشی از شرکت‌های دولتی را به صندوق‌های بازنشستگی داده که بخشی از آنها ضررده بوده‌اند. در کنار آن مدیریت نادرست این بنگاه‌ها و صندوق‌های بازنشستگی و دخالت‌های دولت باعث شده تا این صندوق‌ها دچار بحران شوند.

طبق برآوردهای مراکز جهانی و همچنین مراکز پژوهشی داخلی در صورت عدم اصلاح رویکرد صندوق‌های بازنشستگی کشور در سال‌های آینده، دولت باید بیش از نیمی از بودجه خود را صرف پرداخت حق مستمری بازنشستگان کند که در این صورت بیشتر کارهای عمرانی و صنعتی در کشور تعطیل خواهند شد.

در سال‌های آینده، دولت باید بیش از نیمی از بودجه خود را صرف پرداخت حق مستمری بازنشستگان کند که در این صورت بیشتر کارهای عمرانی و صنعتی در کشور تعطیل خواهند شد

یکی از راهکارهای که دولت و برخی از کارشناسان برای خروجی از وضعیت کنونی صندوق‌های بازنشستگی پیشنهاد می‌کنند افزایش سن بازنشستگی در کشور است. این در حالی است که  سن بازنشستگی در کشورهای مختلف با ایران تفاوت چندانی ندارد.

کاهش تعداد صندوق‌های بازنشستگی کشور و همچنین اصلاح قوانین بازنشستگی دو راهکار عمده برای خروج صندوق‌های بازنشستگی از مرحله ورشکستگی هستند.

وضعیت صندوق‌های بازنشستگی امروزه به عنوان یکی از سه بحران اقتصادی در ایران نام برده می‌شود چرا که این صندوق‌ها به عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصادی در کشور مطرح می‌شوند. بنابر آمارهای رسمی تعداد مستمری بگیران در صندوق‌های بازنشستگی از حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۳ به بیش از هفت میلیون و ۱۰۰ هزار نفر در سال‌های اخیر رسیده است.

تعداد مستمری بگیران در صندوق‌های بازنشستگی از حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۳ به بیش از هفت میلیون و ۱۰۰ هزار نفر در سال‌های اخیر رسیده است

بررسی وضعیت کنونی صندوق‌های بازنشستگی کشور
در سال‌های اخیر وضعیت صندوق‌های بازنشستگی در کشور به عنوان یک بحران اقتصادی مطرح است به گونه‌ای که از ۱۸ صندوق در کشور ۱۷ مورد آن دچار مشکل اصلی هستند. گفته می‌شود  به غیر از صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی مابقی صندوق‌ها بیش از ۹۰ درصد از تامین منابع خود را به دولت وابسته هستند. البته شرایط در برخی از این صندوق ها بدتر است. به طوری که ۱۰۰ در صد هزینه صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح از سوی دولت تامین می‌شود.

وضعیت صندوق‌های بازنشستگی کشور به گونه‌ای است که بدون حمایت دولت سرپا نخواهند ماند طبق آمار رسمی که دولت ارائه کرده است در سال ۹۷ حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان دولت برای سر و پا نگه داشتن صندوق‌های بازنشستگی پرداخت کرده است این درحالی است که صندوق‌ها تشکیل شدند تا این بار را از روی دوش دولت‌ها بردارند و اکنون خودشان به عنوان یک سربار بر دوش دولت هستند.

صندوق بازنشستگی کشور با ۳۳ هزار میلیارد تومان و صندوق تامین اجتماعی نیروهای مسلح با دریافت کمک ۲۰ هزار میلیارد  در سال ۹۷  بیشترین فشار را به دولت تحمیل کرده است.

گفته شده که در سال ۹۸ میزان کسری بودجه صندوق بازنشستگی کشور بیش از ۵۰ هزار میلیارد رسیده است. شرایط صندوق ‌های دیگر هم مانند صندوق بازنشستگی کشور است.  صندوق بازنشستگی کشور، سازمان تامین اجتماعی، صندوق بیمه کشاورزان و عشایر و صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح چهار صندوق بزرگ کشور هستند که بیشترین سهم را از کمک دولت دریافت کردند.

در سال‌های اخیر وضعیت صندوق‌های بازنشستگی در کشور به عنوان یک بحران اقتصادی مطرح است به گونه‌ای که از ۱۸ صندوق در کشور ۱۷ مورد آن دچار مشکل اصلی هستند

صندوق تامین اجتماعی از ورشکستگی گریخت!؟
برآورد می ‌شود که سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ درصد کمک دولت باید  افزایش یابد وگرنه این صندوق‌ها قادر نخواهند بود حقوق مستمری بگیران را پرداخت کنند و وظایف خود را انجام دهند.

صندوق تامین اجتماعی به دلیل منابع مالی بالا توانسته تا کنون خود را در بین صندوق‌های بازنشستگی از خطر ورشکستگی حفظ کند اما این صندوق هم به دلیل شرایط مختلف درحال رسیدن به مرز بحران است. اکنون میزان بدهی دولت به این صندوق ۲۵۰ هزار میلیارد تومان بوده  که این رقم به معنای کاهش میزان خدمات این صندوق به بازنشستگان و افراد تحت پوشش خود است.

صندوق بازنشستگی کشوری دیگر صندوق مهم بعد از تامین اجتماعی است که یک میلیون و ۱۹۱ هزار بیمه شده دارد و به یک میلیون و ۲۷۹ هزار مستمری بگیر ماهانه حقوق می‌دهد. یعنی تعداد مستمری بگیران از کسانی که حق بیمه می‌پردازند، بیشتر است.

صندوق بازنشستگی سازمان بنادر و کشتیرانی ۱۳۰۰ نفر بیمه شده دارد و به ۲۱۰۰ نفر حقوق بازنشستگی می‌دهد، صندوق بیمه بانک مرکزی ۲۰ هزار و ۴۰۰ نفر بیمه شده دارد و به بیش از ۳۳ هزار نفر حقوق بازنشستگی می‌پردازد.

تعداد بالای مستمری بگیران بازنشستگی در ایران
مابقی صندوق‌ها هم شرایطی مانند صندوق‌ها مذکور دارند. در حال حاضر در اکثر صندوق‌های بازنشستگی تعداد کسانی که حق بیمه می‌پردازند بسیار کمتر از کسانی است که حقوق بازنشستگی می‌گیرند در حالی که شرایط ایده‌ال این نسبت  هفت به یک است یعنی هفت نفر بیمه بپردازند و یک نفر حقوق بازنشستگی بگیرد.

مقایسه آمارها نشان می‌دهد که اکنون این رقم به طور میانگین در ایران حدود ۳.۶ نفر است، یعنی کمتر از چهار نفر حق بیمه پرداخت می‌کنند و یک نفر بازنشسته حقوق می‌گیرد. با این حساب عملا همه صندوق‌های بازنشستگی در وضعیت بحرانی قرار دارند.