ایران مسیر ترکیه – امارات را کوتاه‌تر کرد

در روزهای اخیر اخبار زیادی از تلاش‌های ایران برای ارتقای جایگاه خود در مبادلات اقتصادی منطقه دیده می‌شود بطوریکه شاهد راه اندازی کریدور استانبول-تهران- اسلام آباد و مسیر ترازیتی امارات- ایران و ترکیه هستیم که در راستای افزایش وزن کشورمان در تعاملات اقتصادی است. البته این مووه برای طرف های دیگر نیز سودمند خواهد بود درواقع یک نتیجه برد-برد را در پی خواهد داشت.

همه گیری ویروس کرونا زنجیره تامین را تحت تاثیر قرار داد و باعث افزایش سرسام آور نرخ‌های کانتینر حمل و نقل دریایی شد. اما کریدور تجاری جدید ترکیه-امارات متحده عربی احتمالاً هم از نظر زمان و هم اقتصادی مقرون به صرفه بوده و هزینه‌ها را کاهش خواهد داد.

اولین محموله از امارات متحده عربی به ترکیه از طریق ایران، با یک کامیون اماراتی در کمتر از یک هفته با موفقیت به بندر اسکندرون در دریای مدیترانه رسید. مسیر تجاری جدید بین ترکیه و امارات، مسافت و زمان حمل و نقل از دو کشور و بالعکس را به جای ۲۱ روز به ۷ روز کاهش می‌دهد.

همزمان، آنکارا و اسلام آباد نیز قراردادی را برای مسیری مشابه از ایران امضا کرده‌اند. البته این بخشی از صادرات رو به رشد ترکیه در منطقه؛ به عنوان یک مرکز لجستیکی کلیدی در دریای مدیترانه است. چنین پروژه‌های امیدوارکننده‌ای هزینه صادرات و همچنین زمان صادرات بین ترکیه و امارات را به شش تا هشت روز و برای کالاهایی پاکستانی را تنها به ۱۰ تا ۱۲ روز کاهش می‌دهد.

بر اساس این پروژه، ترکیه از بندر بندرعباس در ایران بهره‌مند خواهد شد، زیرا محموله‌ها از شارجه امارات به بندر ایران می‌رسند و سپس سفر خود را از طریق خطوط حمل و نقل بین المللی (TIR) به گذرگاه مرزی بازرگان – گوربولاغ بین ایران و ترکیه آغاز می‌کنند. در این مسیر، زمان حمل و نقل تنها حدود یک هفته طول خواهد کشید. TIR کالاها را قادر می‌سازد تا از کشور مبدا به کشور مقصد در محفظه‌های بار مهر و موم شده که توسط گمرک از طریق یک سیستم چندجانبه و متقابل به رسمیت شناخته شده کنترل شوند.

دو سوم زمان صرفه‌جویی شده است
به گزارش اقتصاددان به نقل از بازار ،   یک محموله آزمایشی پیشتر موفق شده بود از رأس‌الخیمه به شارجه، سپس از خلیج فارس به بندر عباس در سمت ایران برسد. این محموله سپس به گذرگاه مرزی بازرگان – گوربولاغ هدایت و به اسکندرون در دریای مدیترانه در ترکیه رسیده است. کل سفر محموله کمتر از یک هفته طول کشید.

این مسیر می‌تواند فعالیت‌های تجاری در منطقه را تسهیل کند و دو سوم زمان لازم برای طی یک محموله از مسیر دریایی سنتی از طریق کانال سوئز را کاهش دهد. مسیر جدید به کاهش هزینه‌های صادرات و واردات در نتیجه کاهش هزینه‌های حمل و نقل و زمان کمک می‌کند.

مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در آخرین سفر خود به امارات گفت که همکاری برای همه‌جانبه به ویژه در تجارت و منابع زنجیره تامین مهم است. وی تاکید کرد که هر دو کشور در حال آماده شدن برای توافقنامه حمل و نقل زمینی هستند که انتظار می‌رود در فوریه سال آینده در سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به ابوظبی امضا شود.

رویکرد و نقش ایران
ایران از این پروژه که مزایای مالی و ژئوپلیتیکی بسیاری به همراه دارد، استقبال کرده است زیرا تهران از تعرفه کامیون‌هایی که از سرزمین خود عبور می‌کنند سود می‌برد. ایران سهم ملموسی در حرکت تجاری در منطقه خواهد داشت و انزوای خود را به دلیل تحریم اقتصادی چند ساله کاهش می‌دهد.

ایران اخیراً از تکمیل جاده بین‌المللی خود به سمت مرز ترکیه خبر داده و همچنین در را برای پروژه‌های مشابهی برای اتصال ترکیه به کشورهای عربی خلیج فارس از طریق عراق باز کرده است. جاده زمینی جدید و مسیرهای دیگر تأثیر منطقه‌ای بر فعالیت تجاری خواهد داشت و مسیرهای تجاری ترکیه را تقویت می‌کنند.

این مسیر جدید TIR به دنبال افتتاح طیف وسیعی از مسیرهای تجاری جدید در سال جاری است که همگی باعث صرفه جویی در زمان برای صادرکنندگان از جمله روسیه به امارات از طریق آذربایجان و ایران و پاکستان به ترکیه از طریق ایران شده است.

البته لازم به یادآوری است؛ در دوره‌ای که قطر در حصر اقتصادی قرار داشت تمام مرزهای این کشور حتی مرز هوایی بسته بود، کریدور ایران- ترکیه – قطر به سرعت فعال شد و شروع به کار کرد تا در مدت زمان کوتاه قطر دسترسی به کالاهای مورد نیاز خود را داشته باشد.

در آن مقطع زمانی با همراهی ایران و ترکیه یک کریدور جدیدی در قالب تفاهمنامه‌ای بین سه کشور، ایجاد شد تا ترکیه از مسیر ایران و ایران هم به طور مستقیم بتوانند کالاها و سفارشات قطر را از مسیر زمینی به بنادر کشور و از انجا به قطر ارسال کنند. در زمان اوج بحران قطر این کریدور بسیار مورد استفاده قرار گرفت و در حال حاضر هم در مورد برخی از کالاهای خاص، این کریدور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نزدیکی آنکارا-ابوظبی
برای بیش از یک دهه، امارات و ترکیه برای نفوذ در منطقه با یکدیگر رقابت کرده‌اند. قدرت فزاینده اقتصادی، سیاسی، دیپلماتیک و نظامی دو کشور، همراه با محیط منطقه‌ای شکننده، این به رقابت دامن زده است. به نظر می‌رسد نزدیکی بین دو کشور نتیجه منافع اقتصادی امارات و تمایل ترکیه برای عادی سازی روابط در منطقه باشد. باید توجه داشت که ترکیه یک بازار در حال ظهور و پرسود برای امارات است.

علاوه بر این، با کاهش لیر در برابر ارزهای خارجی، ترکیه را مکانی عالی برای سرمایه گذاری‌های خارجی کرده است که هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت می‌تواند تاثیر مثبت داشته باشد.

حجم تجارت امارات و ترکیه
سرمایه گذاری‌های امارات متحده عربی اقتصاد ترکیه را تقویت و کمک می کند تا به یک پایگاه صادراتی تبدیل شود. حجم تجارت و سرمایه گذاری بین دو کشور به طور قابل توجهی رشد کرده و بطور میانگین مبادلات تجاری سالانه به حدود ۸ میلیارد دلار رسیده است. امارات یکی از کشورهای عربی با حجم بالای سرمایه گذاری مستقیم در ترکیه محسوب می‌شود.

بر اساس اطلاعات وزارت خارجه ترکیه، مبادلات تجاری دو کشور در سال ۲۰۱۷ به ۱۴.۸ میلیارد دلار، در سال ۲۰۱۸ به ۷.۶ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۹ به ۷.۴ میلیارد دلار رسیده است. داده‌ها نشان می‌دهد که امارات در بین واردکنندگان کالاهای ترکیه در رتبه دوازدهم قرار دارد. همچنین امارات نهمین صادرکننده به بازارهای ترکیه و اولین کشور عربی از این نظر است.

صادرات ترکیه به امارات در سال ۲۰۱۹ به ۳.۵ میلیارد دلار و واردات ترکیه از امارات در همان سال به ۴.۳۳ میلیارد دلار رسید. مهمترین صادرات امارات به ترکیه طلا، لوازم جانبی، آلومینیوم، سوخت، مواد معدنی، مواد شیمیایی و آهن است، در حالی که ترکیه مروارید، سنگ‌های قیمتی، فلزات، تجهیزات الکترونیکی و پوشاک را به امارات صادر می‌کند.