اقتصاد نیجریه در چالش پولشویی

به گزارش اقتصاددان، هستی مدبری کارشناس امور بانکی در یادداشتی اختصاصی برای اقتصاددان نوشت:
پولشویی و تاثیر آن بر اقتصاد کشور نیجریه
در ابتدا باید بدانیم که پولشویی چیست؟ به عواید حاصل از اعمال مجرمانه‌ای میگویند که فرد باعلم و با اعمالی رنگ قانونی به آن میدهد. پولشویی پدیده جهانیست که ثبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشورها را تضعیف میکند. این پدیده در میان سایر جنایات اقتصادی و مالی در نفوذ به ساختارهای اقتصادی و سیاسی اکثر کشورهای در حال توسعه عملکرد بهتری داشته است که منجر به انحراف اقتصادی و بی‌ثباتی سیاسی می‌شود. اگرچه کشورهای در حال توسعه از طریق اقدامات قانونی به تهدید پولشویی پاسخ داده‌اند اما درسطح ملی پولشوها از محیط ضعف نظارتی سیستم‌های مالی آسیب‌پذیر به همراه نا آرامی‌های مدنی و سیاسی، استفاده کرده‌اند.
در کشور های در حال توسعه بویژه نیجریه، پولشویی به روشی تبدیل شده است که اقتصاد آن را تهدید می کند. یعنی عاملی است که در بودجه ملی مبارزه با تروریسم و روابط خارجی بین نیجریه و سایر کشورها مورد توجه قرار می‌گیرد. علاوه بر اثرات اقتصادی اجتماعی بر سیاست حتی نفت و گاز هم موثر است.
جرایم اقتصادی اغلب برای تعدادی ازجرمهای مرتبط با صنعت تجارت و سایر فعالیت‌های جنایی سازمان یافته در بخش خصوصی و دولتی استفاده می‌شود و پولشویی نمونه‌ای از آن است. در واقع سلامت اقتصادی با ورود و خروج پول با منشا خطرناک به خطر می‌افتد. بیشترین تاثیر در اقتصاد غیر رسمی، بخش اقتصاد بازار است که با فروش کالا یا خدمات همراه است. اقتصاد غیر رسمی در اکثر کشورهای منطقه آفریقای غربی به صورت نقدی و کالا محور است. طبق گزارش‌ سالانه بانک جهانی آفریقا بیش از ۸۰ % خانوارها از بانکداری رسمی استفاده نمیکنند.
پولشویی حتی کارآفرینی را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. اینگونه که فرد پولشو هدفش پنهان‌سازی جرم منشا و تمیز کردن سود بدست آمده از جرم است در نتیجه وقتی وارد بازار میشود کالاها را کمتر از قیمت بازار عرضه میکند در نتیجه افرادی که با هدف تجارت واقعی و کارآفرینی وارد بازار شده را از رده خارج میکند و موجب تضعیف بازار و در نهایت اقتصاد کشور می‌شود. در نیجریه و کشورهایی که در زمینه پولشویی ضعیف عمل میکنند موجب ترویج شرکت‌های کم سودی می‌شود که میخواهند افراد بومی را دلسرد کنند و آنها را از سیستم خارج کنند در نتیجه اقتصاد در دست پولشویانی قرار خواهد گرفت که دلشان به جامعه نمی‌سوزد و هرگونه که می‌خواهند می‌تازند و علاوه بر تاثیر بر ثبات اقتصادی، بر بودجه دولت هم تاثیر می‌گذارند.
اثر دیگر پولشویی بر اقتصاد نیجریه این است که بر قابلیت اطمینان مردم حمله میکند. مشاهده شده که بین سالهای ۸۰ تا ۹۰ م شهرت موسسات مالی در نیجریه پایین بود زیرا بر عواید غیر قانونی متکی بودند. البته بعد از رسیدن به نتیجه مجبور به ترک صحنه می‌شوند و جامعه را با شکست اقتصادی روبرو می‌کنند. این پدیده شوم براقتصادهایی بیشتر تاثیر میگذارد که قوانین مبارزه با آن را جدی نگرفته و سختگیرانه عمل نمیکنند.
پولشویی میتواند منجر به افزایش بدهی و خطراتی برای کیفیت دارایی ها داشته باشد. ممکن است خطرات سیستماتیک را برای صنعت خدمات مالی ایجاد کند و در نتیجه منجر به از بین رفتن اعتماد و اعتبار در موسسه مالی شود.
تاثیر پولشویی بر محصولات یا تولید کنندگان داخلی: پولشویی در نیجریه به منظور پنهان کردن منبع ثروت انجام می‌شود. با کاهش عمده قیمتهای کالاهای وارداتی بر ارزش اقتصادی محصولات داخل تولید شده توسط صنایع بومی تاثیر می‌گذارد. از این رو تولیدکنندگان داخلی با چالش کاهش قیمت کالاهای خود روبرو می‌شوند.
پولشویی در شرکتها: پولشوها از شرکتها نیز برای مخفی کردن فعالیتهای خود استفاده میکنند. این شرکت ها بدون دانش کافی سرمایه‌گذاری میکنند. زیرا انگیزه‌ای برای سود ندارند پس اغلب در مشاغلی سرمایه‌گذاری میکنند که به نفع اقتصاد نمی باشد.
یکی از مشکلات نیجریه علاوه بر اثرات منفی اقتصادی، اجتماعی، در شهرت آن در سطح بین المللی تاثیر منفی گذاشته است. این امر برخی محدودیتها را در روابط اقتصادی بین المللی بر نیجریه تحمیل میکند. اثرات اقدامات غارتگرانه پولشویان در انباشت سرمایه به عنوان یک چالش برای بافت جامعه تهدید تلقی می شود.
تاثیر مالی پولشویی بر دولت نیجریه: به این ترتیب که پولشویان از پرداخت مالیات به دولت فرار میکنند. اصل مالیات ایجاد درآمد کافی برای دولت بر تامین مالی و برخی از تیاز های اجتماعی و اقتصادی و سیاسی شهروندان است. این یک حقیقت ثابت شده است که اکثر مردم نیجریه مالیات پرداخت نمیکنند و یا دست و پا شکسته پرداخت میکنند. اثر این امر عاملی در عدم توان دولت در انجام وظایف خود خواهد بود. در آمد حاصل از مالیات برای امنیت ملی، توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور استفاده می شود.
تاثیر سیاسی پولشویی در نیجریه: یکی دیگر از راههای مشروعیت بخشیدن به وجوه نامشروع ناشی از پولشویی، استفاده از چنین وجوهی برای حمایت از مبارزات سیاسی در دوره انتخابات است. هدف اصلی این است که در عرصه سیاسی نفوذ کرده و بر حاکمیت تاثیر بگذارد و گاها افسران سیاسی در کشور نیز درگیر هستند.
تاثیر بر نفت و گاز در نیجریه: این بخش از تاثیر پولشویی آسیب فراروانی دیده است. با این پدیده بازاری برای نفت و گاز به دلایل پولشویی و اقدامات گروه ویژه اقدام مالی(FATF) نخواهد بود و کشورهای عضو این گروه نیز به سختی مراودات مالی و بانکی با این کشورها خواهند داشت. کمیسیون جرایم اقتصادی و مالی (EFCC) فاش کرد که مبلغ برآورد شده ۵۲۱ میلیارد دلار توسط حکام گذشته نیجریه در بانکهای خارجی به سرقت رفته و پولشویی شده است. همچنین مبلغ ۴۰۰ میلیارد دلار آنها بر اساس قوانین نظامی گذشته کشور شسته شده است.
چالش هایی برای مبارزه با نقش پولدوستی و پولشویی در نیجریه: از جمله این چالش ها اراده سیاسی می‌باشد. سیاستمداران می‌بایست به خوبی در برابر پولشویی برخورد کنند و عملکردهای مناسبی را در برابر آژانس‌های بین المللی داشته باشند. سازمانهای مبارزه با پولشویی به دنبال همکاری متقابل با کشورها در جهت پیشبرد اهداف خود و به دنبال مستنداتی از کشورها در جهت پولشویی و مبارزه با آن هستند.
فساد: بزرگترین چالش در مبارزه با پولشویی در نیجریه است. این امر به طور غیر مستقیم بر استانداردهای اجرایی تاثیر می‌گذارد. نیجریه به دلیل وجود رهبران فاسد و صاحبان مناصب دولتی در اتخاذ نوآوری‌های جهانی شدن و پیشرفت فناوری عقب مانده است. چالش‌های قضایی نیز عاملی بر این موضوع است. رسیدگی به پرونده‌های قضایی با استفاده از حسابرسان خبره مانع بزرگی بر این موضوع می‌باشد.
مادامی که با فرهنگ‌سازی موثر و برنامه‌های پیشگیرانه قانونی و ضمانت‌های اجرایی صحیح در امر مبارزه با پولشویی اقداماتی انجام نشود نمیتوان شاهد پیشرفت اقتصادی در کشورها و مبارزه با این پدیده مشاهده کرد.

م.حاجی زاده