Untitled-2 copy

آمارها نشان می‌دهد رقم نقدینگی در تیرماه سال جاری به ۵۲۵۰هزار میلیارد تومان رسیده و رشد نقطه‌ای آن ۴/ ۳۷درصد بود که در مسیر کاهشی قرار دارد. از سوی دیگر، براساس گزارش بانک مرکزی، رقم پایه پولی در تیرماه۱۴۰۱ به حدود ۶۵۳هزار میلیارد تومان رسید. به‌علاوه رشد نقطه‌ای پایه پولی در اولین ماه تابستان سال جاری ۲/ ۲۶درصد بود که از شهریور۱۳۹۹ یعنی حدود ۲۲ماه بی‌سابقه است. کارشناسان معتقدند اگر روند کاهش پایه پولی ادامه‌دار باشد، بعد از آن رشد نقدینگی نیز کاهش پیدا می‌کند و این موضوع، خبر خوبی برای تورم خواهد بود. به عبارت دیگر، با کاهش پایه پولی منبع شارژ تورم کاهش پیدا می‌کند و در ماه‌های آتی می‌توان شاهد فروکش کردن شعله‌های تورم بود.

 نقدینگی در مسیر نزولی

گزارش تحلیل و تحولات اقتصاد کلان و اقدامات بانک مرکزی در تیرماه سال جاری منتشر شد. براساس گزارش منتشرشده نقدینگی در اولین ماه تابستان سال۱۴۰۱ به رقم ۵۲۵۰هزار میلیارد تومان رسیده است. بررسی روند رشد ماهانه نقدینگی نشان می‌دهد که در فروردین‌ماه رشد نقدینگی حدود صفر (منفی ۲/ ۰درصد) بود. اما در اردیبهشت‌ماه رشد ماهانه آن به ۵/ ۲درصد رسید. در خرداد ماه که رقم نقدینگی از ۵هزارهزار میلیارد تومان فراتر رفت. همچنین رشد ماهانه آن به حدود ۳/ ۳ رسید. براساس گزارش بانک مرکزی نقدینگی در تیرماه به نسبت خرداد ماه ۸/ ۲درصد رشد کرد.

نگاهی به روند رشد نقطه به نقطه نقدینگی نیز نشان می‌دهد که تقریبا بر مدار نزولی باقی مانده است. رشد نقدینگی در مهر ماه۱۴۰۰ سقف تاریخی یعنی ۸/ ۴۲درصد را ثبت کرد. پس از آن با یک شیب ملایم کاهش پیدا کرده است. رشد نقدینگی در فروردین ماه سال جاری به نسبت مدت مشابه سال گذشته حدود ۲/ ۳۸درصد بوده است. در اردیبهشت‌ماه رشد نقطه‌ای نقدینگی به ۳/ ۳۷درصد و در خرداد و تیرماه به ترتیب ۸/ ۳۷درصد و ۴/ ۳۷درصد رسیده است. به عبارت دیگر سه ماه متوالی است که رشد نقطه‌ای نقدینگی در حدود ۳۷درصد باقی مانده است. البته در گزارش بانک مرکزی به این نکته اشاره شده است که: « همچنین، نرخ رشد دوازده‌‌ماهه نقدینگی در تیر‌‌ماه۱۴۰۱ معادل ۴/ ۳۷درصد بوده که ۵/ ۲واحد درصد از آن به افزایش پوشش آماری (اضافه شدن اطلاعات بانک مهراقتصاد در آمارهای پولی، به‌واسطه ادغام بانک‌های متعلق به نیروهای مسلح در بانک سپه) مربوط بوده و در صورت عدم لحاظ افزایش پوشش آماری مذکور، رشد نقدینگی در پایان تیر ماه۱۴۰۱ به ۹/ ۳۴درصد کاهش می‌یابد. از این رو رشد دوازده‌‌ماهه نقدینگی منتهی به پایان تیرماه ۱۴۰۱ (با پایه همگن) نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (۴/ ۳۹درصد)، معادل ۵/ ۴واحد درصد کاهش نشان می‌‌دهد.»

  رشد پایه‌پولی در کف ۲۲ ماهه

به گزارش اقتصاددان به نقل از دنیای اقتصاد  ،   در بخشی از گزارش تحلیل و تحولات اقتصاد کلان بانک مرکزی به رقم پایه پولی اشاره می‌شود. براساس این گزارش، رقم پایه پولی در تیرماه۱۴۰۱ به حدود ۶۵۳هزار میلیارد تومان رسید. بررسی آمارها نشان می دهد رقم پایه پولی در اسفند ماه سال گذشته رقم ۶۰۰هزار میلیارد تومان را رد کرد و رشد ماهانه آن در فروردین ماه ۴/ ۱درصد بود. در اردیبهشت ماه رشد ماهانه ۱/ ۵درصدی را ثبت کرد که از اردیبهشت۱۴۰۰ بی‌سابقه بود. در خردادماه رشد ماهانه پایه پولی منفی ۴دهم درصد ثبت شد. آمار جدید بانک مرکزی نشان می‌دهد رشد پایه پولی در تیرماه به نسبت خرداد ماه سال جاری حدود ۲درصد رشد داشته است.

اما آمار رشد نقطه به نقطه پایه پولی رکورد جدیدی را ثبت کرده است. نگاهی به آمار آن نشان می‌دهد که رشد نقطه‌ای پایه پولی در ‌اولین ماه تابستان سال جاری ۲/ ۲۶درصد بود که از شهریور ۱۳۹۹ یعنی حدود ۲۲ماه بی‌سابقه است. از سوی دیگر، بیشترین رشد نقطه‌ای پایه پولی در تیرماه سال گذشته با حدود ۶/ ۴۲درصد رخ داد. به عبارت دیگر به نسبت رشد نقطه‌ای پایه پولی در تیرماه سال۱۴۰۰، رشد نقطه‌ای این متغیر در سال جاری حدود ۴/ ۱۶واحد درصد کاهش داشته است. بعد از سقف تاریخی رشد نقطه‌ای پایه پولی در تیرماه سال گذشته، روند نسبتا نزولی این متغیر آغاز شده است. رشد نقطه‌ای پایه پولی در فروردین ماه سال جاری حدود ۵/ ۳۱درصد بود و در اردیبهشت ماه با کاهش یک واحد درصدی به ۵/ ۳۰درصد رسید. در خردادماه روند نزولی ادامه داشت؛ به‌طوری‌که رشد نقطه‌ای پایه پولی به ۸/ ۲۷درصد رسید و در تیرماه نیز با کاهش ۴/ ۱واحد درصدی به ۲/ ۲۶درصد رسیده است. کارشناسان معتقدند بعد از کاهش انتظارات تورمی، بهترین راهکار، کنترل کل‌های پولی است. به عبارت دیگر اگر رشد پایه پولی کنترل شود و به سطح پایین‌تر برسد، بعد از آن نقدینگی هم می تواند کنترل شود و این موضوع، خبر خوبی برای تورم خواهد بود.

تحولات بازار بین‌بانکی

در بخشی از گزارش بانک مرکزی به تحولات بازار بین بانکی اشاره شده است. درخصوص تحولات بازار بین‌‌بانکی در تیرماه، با توجه به آغاز حراج‌‌های دولتی از خردادماه و کاهش وجوه در دسترس بانک‌‌ها از این ماه و همچنین سیاست پولی اتخاذشده توسط بانک مرکزی در راستای تعدیل آثار پولی طرح مردمی‌‌سازی یارانه‌ها، گرچه نرخ بازار بین بانکی در این ماه اندکی افزایش یافته بود. اما کماکان در محدوده سیاستی از پیش تعیین‌شده حفظ شده و اخیرا به محدوده ۲۰درصد وارد شده است. در تیر ماه سال۱۴۰۱، متوسط ماهانه نرخ بازده اوراق مالی اسلامی دولتی با سررسیدهای یک و سه‌‌ساله نسبت به ماه قبل تقریبا ثابت و ارقام ۷/ ۲۱ و ۹/ ۲۲درصد بوده است. لیکن متوسط بازدهی اسناد مذکور با سررسید دو ساله با ۳دهم واحد درصد افزایش نسبت به ماه قبل به‌‌ ۷/ ۲۲درصد رسید. وضعیت منحنی بازده در تیرماه نسبت به خرداد‌‌ماه حاکی از آن است که نرخ‌های بازده تا سررسید کوتاه مدت (کمتر از یک سال) کاهش یافته و در مقابل، نرخ‌های بلندمدت (بالاتر از یک‌سال) در سطحی بالاتر قرار گرفته‌‌ است. در مجموع در تیرماه دامنه میانگین نرخ بازده تا سررسید اوراق در دوره‌های زمانی مختلف (اشاره شده روی نمودار زیر)، در فاصله (۷/ ۲۱ تا ۹/ ۲۲درصد) قرار داشته که نسبت به خردادماه (دامنه ۷/ ۲۱ تا ۲۳درصد) تغییر چندانی نداشته است.

  اقدامات بانک مرکزی

بانک مرکزی در بخش آخر این گزارش به اقداماتی که در جهت مدیریت نقدینگی انجام داده است، اشاره می‌کند. اولین گزارش آن درباره انجام عملیات بازار باز طی چهار مرتبه حراج بوده که مجموعا به ارزش معاملاتی ۶/ ۲۳۹هزار میلیارد تومان در قالب توافق بازخرید با سررسیدهای ۶، ۷ و ۸روزه انجام شده است. (مانده توافق بازخرید از محل عملیات بازار باز در پایان تیر‌‌ماه معادل ۹/ ۵۹هزار میلیارد تومان بوده است) . علاوه براین، در تیرماه، استفاده بانک‌‌ها از اعتبارگیری قاعده‌‌مند در نرخ سقف برای رفع نیازهای نقدینگی طی ۱۹روز کاری جمعا به ارزش معاملاتی ۹/ ۶۵هزار میلیارد تومان بوده است. (مانده اعتبارگیری قاعده‌‌مند در پایان تیرماه حدود ۲۳هزار میلیارد تومان بوده است).

در نهایت، در تیر‌‌ماه سال جاری، طی برگزاری چهار مرحله حراج اوراق مالی اسلامی دولتی، مبلغ بیش از ۹/ ۱هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی دولتی توسط بانک‌‌ها (۲/ ۲۶درصد) و ۵/ ۵هزار میلیارد تومان توسط سایر سرمایه‌‌گذاران (۷/ ۷۳درصد) خریداری شد. به علاوه، در این دوره یک مورد پذیره‌‌نویسی اوراق مالی اسلامی دولتی به ارزش ۲/ ۲هزار میلیارد تومان برگزار شد. بنابراین در مجموع در تیرماه ۶/ ۹هزار میلیارد توماان اوراق مالی اسلامی دولتی از طریق کارگزاری بانک مرکزی فروخته شد.