روغن و چربی پس از قند مهمترین منبع تأمین‌کننده انرژی سلول‌های بدن است و میزان مناسب مصرف روغن، تضمین‌کننده سلامت و امنیت غذایی است. از سوی دیگر با توجه به اینکه تولید روغن از دانه های روغنی صورت می‌گیرد، سالم نبودن دانه های روغنی، آلوده بودن و تراریخته بودن آن از موضوعاتی است که سلامت […]
روغن و چربی پس از قند مهمترین منبع تأمین‌کننده انرژی سلول‌های بدن است و میزان مناسب مصرف روغن، تضمین‌کننده سلامت و امنیت غذایی است. از سوی دیگر با توجه به اینکه تولید روغن از دانه های روغنی صورت می‌گیرد، سالم نبودن دانه های روغنی، آلوده بودن و تراریخته بودن آن از موضوعاتی است که سلامت جامعه را به خطر انداخته و نگرانیهای مردم را دوچندان میسازد. لذا ضرورت دارد که در خصوص واردات دانه های روغنی، معیارهای سلامت بیشتر از معیارهای اقتصادی در انتخاب کشور مبدا، نوع و رقم دانه و استانداردهای بهداشتی و سلامتی مورد توجه نهادهای تصمیم سازی و نظارت کننده قرار گیرد.
فاطمه پاسبان، عضو هیات علمی موسسه پژوهش های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی ضمن بیان مقدمه فوق در گفتگو با خبرنگار نگاشته اظهار کرد: دانه‌های روغنی یا گیاهان یک ساله مانند سویا، ذرت، پنبه، بادام‌زمینی و همچنین منابع دیگر گیاهی چندساله مانند نخل روغنی، زیتون و نارگیل بزرگ‌ترین منبع تأمین‌کننده روغن‌های گیاهی یا نباتی هستند و در تمام دنیا سطح زیر کشت گسترده‌ای دارند. همچنین از نظر تولیدی، دانه های روغنی در ایران یک کالای اساسی و استراتژیک محسوب میشود و روغن در سبد کالایی خانوار و الگوی تغذیه ای سهم و نقش مهمی دارد و به دلیل افزایش جمعیت کشور، تقاضا برای روغن سالانه افزایش قابل توجهی می‌یابد. این در شرایطی است که افزایش تولید آن به سبب محدودیتهای مختلف با مشکل روبروست و این مساله منجر به افزایش واردات این محصول گردیده است. هم اینک ایران یکی از مهمترین واردکنندگان این محصول در سطح جهان به حساب می آید.
وی در خصوص میزان واردات دانه های روغنی در سال ۱۳۹۷ به کشور اظهار کرد: حدود ۲۹ هزار تن آفتابگردان، ۲۰۹۸ هزار تن سویا، ۵۲ هزار کنجد، ۲۰۳ تن پنبه دانه، ۳۰ هزار تن کلزا و۲۷۸ تن گلرنگ وارد کشور شده که نسبت به سال ۱۳۹۶ به ترتیب آفتابگردان ۵۳ درصد، کنجد ۲۰ درصد، کلزا ۶۲ درصد و گلرنگ ۹۶ درصد کاهش واردات از نظر وزنی و سویا ۲۱ درصد و پنبه دانه ۱۵۱ درصد افزایش واردات از نظر وزنی داشته است. در کنار افزایش واردات دانه روغنی سویا و پنبه دانه، اطلاعات نشان میدهد که در سال ۱۳۹۷ در حدود ۹۲۵ هزار تن روغن خام و ۵ هزار تن روغن فرآوری شده وارد کشور شده است.
ایران تا ۸۲ درصد در دانه های روغنی به کشورهای خارجی وابسته است
پاسبان با بیان اینکه بر اساس اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی تولید همه دانه های روغنی به جز کلزا در سال ۹۶-۹۷ نسبت به سال زراعی ۹۶-۱۳۹۵ کاهش داشته است، اظهار کرد: در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ میزان تولید سویا ۸۳ هزار تن، کنجد۳۱ هزار تن، گلرنگ ۴ هزار تن، آفتابگردان روغنی ۱۲ هزار تن، کلزا ۳۳۰ هزار تن و سایر دانه های روغنی ۱۹ هزا تن بوده است و بر اساس اظهار نظر مجری دانه‌های روغنی در وزارت جهاد کشاورزی، ضریب خوداتکایی دانه‌های روغنی ۱۸ درصد است؛ یعنی در حدود ۸۲ درصد وابستگی به خارج وجود دارد .
وی با اشاره به اینکه بر اساس آمار بانک مرکزی در سال ۱۳۹۶ میزان مصرف سالانه یک خانوار شهری برای انواع روغن نباتی ۳۳ کیلوگرم بوده که نسبت به سال قبل تغییر یک کیلوگرم داشته است، گفت: آمار بانک مرکزی نشان میدهد که میزان مصرف سالانه یک خانوار شهری از انواع روغن نباتی از رقم ۴۸کیلوگرم در سال ۱۳۸۴ به رقم ۴۳ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰ و ۳۳ کیلوگرم در سال ۱۳۹۶رسیده است که روند کاهشی میزان مصرف در طول زمان مشاهده میشود که از دلایل کاهش مصرف میتوان به افزایش قیمت و تغییر الگوی مصرف خانوار اشاره نمود.
همچنین بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۶ قیمت هر ۹۰۰ گرم روغن نباتی در سال ۱۳۹۶ برابر با ۵ هزار و ۳۷۰ تومان بوده که این رقم به ۱۰ هزار و ۱۸۶ هزار تومان در سال ۱۳۹۷ بالغ شده که در حدود ۹۰ درصد افزایش قیمت داشته است که افزایش قیمت بر میزان مصرف نیز تاثیرگذار می‌باشد که این امر نیازمند محاسبه کشش قیمتی است؛ اما به هر حال طبق قانون تقاضا، افزایش قیمت باعث کاهش تقاضا میشود و این موضوع با توجه به تورم و کاهش قدرت خرید واقعی مردم شدت بیشتری می‌گیرد.
منتشر شده :نشریه نگاشته-دهم دی ماه ۱۳۹۸ 🇮🇷
http://negashteh-magazine.com/واردات-دانه‌های-روغنی؛-سود-اقتصادی-
