۱۰۰۰ میلیارد تومان در جیب دلالان فیلترشکن

علی حسینی- اکنون که چندین سال از تصمیم فیلترینگ پیام‌رسان «تلگرام» می‌گذرد، با در نظر داشتن ملاحظات اعمال این محدودیت، مشخص است که این محدودیت نتوانست «تلگرام» را از سبد مصرفی کاربران ایرانی حذف کند و به بیان بهتر فیلترینگ «تلگرام» فقط این پیام‌رسان را از پیشخوان بازار به پستوی فیلترشکن‌ها برد و از سوی دیگر به بازار فروش فیلترشکن‌ها رونق بیشتری داد. بعد از چندین سال که «تلگرام» سهم جدی‌ای در میان کاربران ایرانی پیدا کرده بود و جایگزین پیامک، پست الکترونیک و حتی فضای ذخیر‌سازی فایل‌های کاربران ایرانی شده بود، تصمیم فیلتر کردن این پیام‌رسان اجرایی شد، تا در کنار مدیریت پهنای باند مصرفی این پیام‌رسان، هم زمینه جایگزینی پیام‌رسان‌های داخلی با «تلگرام» میسر شده و هم بستر ارتباطی در فضای شبکه ملی اطلاعات محقق شود.
«تلگرام» تا پیش از فیلتر شدن، محبوب‌ترین پیام‌رسان بین ایرانیان بود. به گونه‌ای که در سال ۱۳۹۶ بالغ بر ۶۲ درصد ایرانیان عضو آن بوده‌اند. سال ۱۳۹۶ برای مدت کوتاهی این شبکه اجتماعی در ایران فیلتر شد و در ۱۰ اردیبهشت‌ماه ۹۷ مجددا به دستور قضایی به طور کامل از دسترس کاربران خارج شد. در ابتدا استفاده کاربران از این پلتفرم کاهش جدی یافت، اما با معرفی فیلترشکن‌های مختلف و همچنین دو نسخه غیررسمی «تلگرام» یعنی« طلاگرام» (تلگرام طلایی) و «هاتگرام» که دارای فیلترشکن داخلی بودند، بسیاری از کاربران مجددا به «تلگرام» بازگشتند و فروش و راه‌اندازی فیلترشکن‌ها به یکی از خدمات درآمدزا تبدیل شد. به استناد گزارش تحلیلی سال گذشته مرکز پژوهشی «بتا» که به تحلیل داده‌های محتوای فارسی شبکه‌های اجتماعی و انتشار گزارش‌هایی از این دست می‌پردازد، «تلگرام» کماکان یکی از محبوب‌ترین پیام‌رسان‌ها در میان کاربران ایرانی بوده است که ۴۹ میلیون کاربر دارد. در این پلتفرم ۸/۲ میلیون کانال وجود دارد که ۹۰۰ میلیون پست در آنها یک سال قبل‌تر ارسال شده است.مقایسه آمار «تلگرام» در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ توسط مرکز پژوهشی «بتا» نشان می‌دهد تعداد کاربران «تلگرام» در طی یک سال گذشته تغییری نکرد. با این حال تعداد گروه‌های فعال از ۲ میلیون گروه به ۵/۲ میلیون گروه و تعداد کانال از ۲ میلیون کانال به ۸/۲ میلیون کانال افزایش یافت. مرکز پژوهشی «بتا» در گزارش سال ۱۴۰۰، شبکه اجتماعی «اینستاگرام» را پلتفرمی پرطرفدار در میان ایرانیان دانسته است که ۴۸ میلیون کاربر دارد و کاربران فارسی زبان «اینستاگرام» در سال ۹۹ یک میلیارد پست منتشر کرده‌اند.
به اذعان کارشناسان و به استناد آمار غیررسمی، درآمد سالانه حاصل از فروش فیلترشکن در ایران از حدود ۱۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۲ به ۶۰۰ میلیارد تومان در سال‌های اخیر رسیده است و آخرین گردش مالی این بازار تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان در سال هم تخمین زده می‌شود، لذا می‌توان گفت اعمال محدودیت به پیام‌رسان پرمخاطبی همچون «تلگرام» نه تنها باعث ریزش کاربران این پلتفرم نشد، بلکه به عاملی برای رونق بیشتر به تجارت پرسود فروش وی‌پی‌ان در ایران منجر شد.

عده‌ای منتظر هستند تا از این محدودیت‌ها کسب درآمد کنند

به گزارش اقتصاددان به نقل از جهان‌صنعت ، در همین راستا کیوان نقره‌کار کارشناس فناوری اطلاعات گفت: از زمانی که تلگرام فیلتر شد بحث استفاده از فیلترشکن‌ها داغ‌تر شد. به طبع عده‌ای هم همیشه منتظر هستند تا از محدودیت‌ها کسب درآمد کنند و این فرصت را به دست آورند تا بازار فروش فیلترشکن‌ها را در اختیار بگیرند. وی ادامه داد: فارغ از اینکه خود تلگرام از لحاظ فنی فیلترشکن درونی‌ای را درون خودش دارد و نیازی به فیلترشکن بیرونی نیست، اما در کل هرچه به سمت تخریب شرایط معمول می‌رویم مشخص است که فرصت‌طلبانی هم در این شرایط پیدا می‌شوند.این کارشناس در ادامه افزود: تخریب شرایط معمول در فضای مجازی یعنی فیلتر کردن بسیاری از کسب‌و‌کارهایی که در این فضا فعالیت می‌کنند. در نتیجه برای اینکه این کسب‌و‌کارها بتوانند فعالیت خود را رو به جلو پیش ببرند، نیازمند فیلترشکن‌ها می‌شوند. اینجاست که برخی از فیلترشکن‌ها با اعطای خدمات مختلف هزینه‌هایی را دریافت می‌کنند. اینکه چنین هزینه‌ای برآورد شده است حتی می‌تواند بیشتر از این هم باشد.

کاهش امنیت تلفن همراه با استفاده از فیلترشکن‌ها

نقره‌کار در ادامه خاطرنشان کرد: اما چند نکته در اینجا باید مورد توجه قرار بگیرد. زمانی که فیلترشکنی در گوشی‌های خود نصب می‌کنیم، امنیت تلفن همراه و آن شبکه را به طور کامل از بین می‌بریم. نکته دوم این است که با استفاده از وی‌پی‌ان‌ها، دسترسی ما به اطلاعاتی باز می‌شود که شاید سنخیتی با سن و سال، فرهنگ و آداب ما نداشته باشد. همچنین راه ورود هکرها را هم باز می‌کنیم. باید این نکات را در نظر بگیریم و فکر نکنیم که اگر دسترسی‌ها محدود شود جلوی بسیاری از مسائل گرفته می‌شود بلکه با ورود فیلترشکن‌ها مشکلات و آسیب‌های بسیاری به وجود می‌آید.

استفاده از فیلترشکن‌ها هزینه‌های مضاعفی به همراه دارد

وی در ادامه افزود: اما نگاه اقتصادی به این داستان این‌گونه است که متاسفانه بسیاری از سودجویان از این التهابی که در کاربران به خصوص افرادی که در حوزه‌های اقتصادی از این فضا استفاده می‌کنند، سوءاستفاده و اقدام به فروش فیلترشکن می‌کنند. نکته اینجاست که بسیاری از این فیلترشکن‌ها برخلاف آنچه ادعا می‌شود آن کارایی لازم را ندارند. به عنوان مثال هزینه‌ای را دریافت می‌کنند تا خدمات ۶ ماهه‌ای را عرضه کنند ولی بعد از دو ماه ممکن است آن قابلیت دیگر در دسترس نباشد و به دلیل اینکه موضوعی است که قابلیت پیگیری قانونی ندارد، هزینه‌های مضاعفی را هم به وجود می‌آورد.وی در پایان گفت: همچنین باید این نکته را در نظر بگیریم زمانی که تعداد بسیاری از مردم از این فیلترشکن‌ها استفاده می‌کنند باعث می‌شود اطلاعات از سمت و سوی دیگری هم سردربیاورد و این خودش هم یک فضای نگران‌کننده دیگری را به وجود آورده و فضای امنیتی کسب‌و‌کارها هم از بین می‌رود. متاسفانه بسیاری از فعالان اقتصادی به دلیل اینکه می‌خواهند فعالیت خود را ادامه دهند دیگر به این نکات منفی توجهی نمی‌کنند. همچنین دولتمردان هم به این موضوع توجهی ندارند که این داستان تا چه میزان می‌تواند تاثیرات اقتصادی منفی‌ای را برای کشور به همراه داشته باشد.

این وضعیت جای تاسف دارد

همچنین روح‌الله مهرجو کارشناس فناوری اطلاعات  گفت: فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی آسیب‌های اجتماعی بسیاری به وجود می‌آورد. به عنوان مثال در هر تلفن همراه چند نوع فیلترشکن وجود دارد، زمانی که این فیلترشکن‌ها وجود داشته باشند ما به سایت‌هایی که درون خود کشورهایشان فیلتر شده‌اند به راحتی دسترسی داریم. همچنین بیشترین پول در جیب افرادی می‌رود که این فیلترشکن‌ها را به راحتی می‌فروشند. اگر بحث فیلترینگ و محدودیت شبکه‌های اجتماعی است پس چرا فیلترشکن‌ها به فروش می‌رسد؟ واقعا جای تاسف دارد و دولت باید سریعا این موضوعات را پیگیری کند.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع